Ngày 20/7/2014. BBC News - Đàm phán ngoại giao về vấn đề khí hậu (Shuttle diplomacy in climate countdown). Một bộ trưởng cấp cao Anh một lần nữa tuyên bố nhiệm vụ đàm phán ngoại giao lâu dài về khí thải carbon trong nguyên nhân khắc phục biến đổi khi hậu, mục tiêu là cố gắng đưa ra vấn đề quốc tế về hạn chế khí khí thải nhà kính (limiting greenhouse gases) được đưa ra tại hội nghị thượng đỉnh tại Paris vào cuối 2015.
Về khí hậu Paris sẽ trở thành Copenhagen mới, nơi gặp gỡ tiếp theo cho một cuộc đàm phán mới về sự thỏa thuận toàn cầu sau khi nỗ lực thất bại tại Đan Mạch cách đây 5 năm. Để đến gần với cuộc gặp gỡ toàn cầu về vấn đề này, các mong muốn đang gia tăng và chi tiết nhỏ nhất về chính sách từ các bên chủ chốt được nắm bắt như một dấu hiệu rằng có lẽ lần này một chút hy vọng sẽ được mở ra. Phấn khởi với chuyến đi cách đây 15 ngày đến Washington, nơi Tổng thống Mỹ Obama gần đây tuyên bố rằng kế hoạch của ông nhằm hạn chế khí thải của các nhà máy năng lượng, Ed Davey, Bộ trưởng năng lượng và biến đổi khí hậu (Energy and Climate Change Secretary) đến Trung Quốc trong chuyến đi chính thức lần thứ hai đến đó và sau đó ông sẽ bay đến Ấn Độ. Trung Quốc, Mỹ, Ấn Độ là 3 quốc gia tranh cãi hàng đầu trên thế giới, vì vậy rất quan trọng để họ đi đến bất kỳ sự thỏa thuận nào.
 |
Mục tiêu là hạn chế khí thải nhà kính |
Sự lạc quan (Guarded optimism)
Ông Davey không có mặt trong thời gian xảy ra những cảnh tượng hỗn loạn tại Copenhagen vào tháng 12/2009 vì vậy ông không mang theo những tổn thương trong sự kiện đó và một ai đó đã có mặt ở đó hẳn anh ta sẽ ngạc nhiên, vì vậy khi phỏng vấn hỏi liệu ông có thực sự lạc quan rằng điều gì đó có thể đạt được trong tất cả những điều này? Ông đã nói rằng: “Tôi lạc quan hơn là tôi nghĩ, đó là mong muốn ở các quốc gia để đi đến sự thỏa thuận, đó sẽ là một sự thay đổi thực sự, mọi người đang nghĩ đến điều gì sẽ có được thỏa thuận và không có được thỏa thuận”. Cho rằng Thượng viện Mỹ (US Senate) chưa bao giờ ủng hộ một hiệp ước khí hậu, Trung Quốc và Ấn Độ tranh cãi lâu dài rằng quá nhiều người dân đang sống trong nghèo đói để chứng kiến bất kỳ hành động nào về các khí thải, làm thế nào các bộ trưởng cùng đi đến quan điểm này?
Trước tiên ông Davey cho rằng kế hoạch nhà máy điện mới của Washington phản ánh Nhà Trắng mạnh mẽ hơn chuẩn bị sử dụng quyền hành pháp để thông qua Quốc hội Hoa Kỳ (Capitol Hill). Chính quyền đang thúc đẩy nhiều quy tắc hơn về hiệu quả năng lượng trên một loạt các sản phẩm trong khi nó gây ra thời tiết khắc nghiệt, đây là một chính sách mới chủ động hơn dự định sẽ dành chiến thắng các lá phiếu”. Ông cho biết: “Họ thực sự đang theo dõi về điều này và nếu Mỹ, người phát ngôn lớn thứ hai đang thay đổi thì đó là một cơn địa chấn.”
Thách thức của Trung Quốc (China challenge)
Tiếp theo là Trung Quốc, quốc gia có truyền thống chống lại bất cứ nỗ lực bao gồm những hạn chế quốc tế về khí nhà kính. Ông Davey đưa ra những bình luận của trưởng đoàn đàm phán Trung Quốc Xie Zhenhua vào tuần trước.
 |
Ô nhiễm không khí là một vấn đề lớn tại Trung Quốc |
Bất kỳ tuyên bố nào của một quan chức cấp cao được đảm bảo để đưa ra các suy đoán, một số có cơ sở, một số thì không, và trường hợp này không có ngoại lệ nhưng việc sử dụng từ ngữ của ông Xie “năm đỉnh điểm” (peaking year) dường như cho thấy rằng Bắc Kinh đang dự tính thời hạn dự kiến khi lượng khí thải sẽ không còn tăng nhanh và ồ ạt, nếu điều đó xảy ra có thể sẽ có một bước tiến lớn. trong năm tới.
Các yếu tố khác đang hình thành chính sách của Trung Quốc bao gồm ô nhiễm không khí, tai họa ở các thành phố của Trung Quốc và sự thừa nhận bệnh lây nhiễm ở các thành phố ven biển và nguồn cung cấp hàng nhập khẩu chủ yếu. Thuật ngữ của Đảng Cộng sản “nền văn minh sinh thái” (ecological civilization) được xem như một dấu hiệu chính thức về sự cần thiết cho một môi trường xanh. Ông Davey rất phấn khởi về những số liệu mới về việc sử dụng than đá ở Trung Quốc, thay vì tăng lên 10%/năm sử dụng than đá chỉ tăng 5%. Điều đó không có nghĩa là có ít than đá được đốt, chỉ là tỉ lệ sử dụng than đá so với năm trước thấp hơn.
 |
Ấn Độ dựa vào nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch |
Đối với Ấn Độ như thế nào? Không phải Thủ tướng mới được bầu cử cam kết đẩy nhanh sự tăng trưởng hơn là giảm các khí thải? Ông cho rằng mối quan tâm về phạm vi nhập khẩu của Ấn Độ về nhiên liệu hóa thạch có thể thúc đẩy mối quan tâm năng lượng carbon thấp trong nước.
Cuối cùng, châu Âu là ở giữa cuộc đàm phán về mục tiêu mở rộng toàn châu Âu trong tương lai. Ủy ban châu Âu muốn mục tiêu cắt giảm 40% khí thải đến năm 2030, Anh đang thúc đẩy 50% vấn đề liên quan cuộc đàm phán tại Paris, Ba Lan-quốc gia hầu như hoàn toàn dựa vào than đá là trong số các quốc gia từ chối thỏa thuận. Quyết định sẽ đưa ra vào tháng 10/2014 vì vậy quyết định này sẽ đưa chúng ta đến đâu?
Hy vọng và hiện thực (Hope and realism)
Tháng ba năm tới chúng ta sẽ có được nhận thức của quá trình phát triển phù hợp, tất cả các quốc gia hứa hẹn xem xét điều gì đó gọi là sự đóng góp được xác định như mong muốn cho mỗi quốc gia (an intended nationally determined contribution_INDC) là cụm từ ngoại giao mô tả kế hoạch khí thải quốc gia. Ông Davey đang cố gắng cân bằng giữa hy vọng và hiện thực: “Động lực chính trị sẽ tốt hơn trước đây không? Vâng. Obama đang ở nhiệm kỳ cuối, Trung Quốc sẽ có lãnh đạo mới, Ấn Độ sẽ có chính phủ mới, châu Âu đang ở tốc độ phát triển và đó là một sự kết hợp khá tốt”.
Ngồi tại văn phòng của Bộ trưởng lắng nghe những từ này, người viết nhớ lại những cảnh tượng tương tự cách đây 5 năm. Sau đó, có một danh sách các lý do dài và hợp lý tại sao các yếu tố khác nhau của một cấu trúc toàn cầu sẽ phù hợp với nhau nhưng những gì đã đến với hội nghị thượng đỉnh tại Copenhagen. Cơ hội gì sẽ đến tại Paris ?.