Năm 2012, nước ta đang phát động Năm An toàn giao thông để cộng đồng người dân nâng cao ý thức, cùng tham gia thực hiện các biện pháp nhằm kiềm chế, hạ thấp những tai nạn, thương tích và tử vong xảy ra. Tai nạn giao thông thường có liên quan đến con người, phương tiện và hệ thống đường sá.
Nguyên nhân gây nên tai nạn giao thông
Tai nạn giao thông xảy ra do con người tham gia giao thông, các phương tiện giao thông không bảo đảm an toàn và hệ thống đường giao thông có chất lượng xấu.
Con người có thể bị tai nạn giao thông ập đến bất cứ lúc nào, bất kỳ ở đâu do không chấp hành luật lệ và các quy định về an toàn giao thông. Các trường hợp tai nạn xảy ra được ghi nhận phần lớn do người đi bộ chạy băng qua đường bất ngờ, không quan sát cẩn thận; trẻ em chơi đùa trên đường, đá bóng ở lòng lề đường; người đu bám vào thành tàu xe, phơi rơm rạ, lương thực... trên đường giao thông. Ngoài ra, người đi xe đạp dàn thành hàng ba, hàng bốn trên mặt đường, lạng lách, vượt ẩu trước mũi xe ô tô, xe máy...; người đi xe máy phóng nhanh, lạng lách, vượt qua các loại xe khác không an toàn... cũng thường bị tai nạn. Một số các nguyên nhân khác hay gặp là lái xe ô tô không có bằng lái xe, uống rượu bia khi điều khiển phương tiện giao thông, không kiểm soát được tốc độ chạy xe... Đặc biệt mối nguy hiểm thường luôn luôn rình rập đối với các trường hợp những người vô ý thức, có hành vị gây chết người như rải đinh nhọn trên đường cao tốc, ném đất đá lên tàu hỏa, tháo các ốc vít trên đường ray tàu hỏa...
Các phương tiện tham gia giao thông không bảo đảm an toàn như chất lượng xe kém, các thiết bị an toàn như phanh thắng, nhíp xe, còi xe, đèn chiếu sáng, gương chiếu hậu... bị thiếu hoặc không đảm bảo cũng có thể gây ra các tai nạn, thương tích trong khi tham gia giao thông.
Một nguyên nhân cũng cần nói đến là hệ thống đường giao thông có chất lượng xấu, có các hầm hố, ổ gà, ổ voi, cống rãnh nguy hiểm; đường giao thông thiếu các biển báo hiệu, không có đèn chiếu sáng... đã góp phần tạo nên những tai nạn cho người điều khiển phương tiện giao thông.
Biện pháp phòng tránh tai nạn khi đi bộ trên đường
Để phòng tránh tai nạn, thương tích khi đi bộ trên đường, cần lưu ý việc băng qua đường phải bảo đảm an toàn. Chỉ băng qua đường tại những nơi có làn đường dành cho người đi bộ được quy định bằng phần đường có vạch sơn trắng kẻ sọc ngang và chỉ đi qua đường khi có đèn tín hiệu báo màu xanh hoặc có thể sử dụng đường vượt hay cầu vượt dành riêng cho người đị bộ để qua đường. Lưu ý trẻ em dưới 7 tuổi khi băng qua đường phải có người lớn đi kèm. Nếu phải băng qua đường ở những nơi không có làn đường dành riêng cho người đị bộ, cần phải dừng tại lề đường; nghe và quan sát bên trái, bên phải, nhìn đường đi cho đến khi băng qua được đầu đường bên kia một cách an toàn. Đặc biệt khi băng qua đường ở những nơi có phương tiện ô tô đậu đổ che khuất tầm nhìn, hãy quan sát kỹ trước sau, có thể giơ tay cao để tăng thêm sự chú ý của mọi người. Nên hướng dẫn, giúp đỡ, thực hành hành vi một cách thành thạo cho trẻ em trước khi cho phép trẻ tự qua đường.
Cần chú ý luôn luôn đi đúng phần đường dành cho người đi bộ. Nếu đường không có vỉa hè, nên đi ép sát vào phần đường bên phải. Không đi dàn hàng ngang trên đường. Đi từ trong nhà, từ ngõ xóm ra đường lớn phải quan sát kỹ, không được chạy nhanh ra. Dạy bảo trẻ em nghiêm chỉnh chấp hành các biển chỉ dẫn giao thông, đi đúng phần đường dành cho người đi bộ. Không cho trẻ em chơi đùa ở lòng đường hoặc gần đường giao thông, vỉa hè và gần các khu vực có xe ô tô đậu đổ. Phải làm các hàng rào, cổng, cửa chắn nếu nhà ở gần đường; đặc biệt khi nhà có trẻ nhỏ. Nếu phải đi bộ vào lúc trời tối, ban đêm; nên cho trẻ em mặc quần áo sáng màu hoặc bằng chất liệu phản quang để dễ phát hiện; cần mang theo đèn pin khi có điều kiện. Các bậc phụ huynh, người lớn cần phải làm gương cho trẻ em trong việc chấp hành nghiêm chỉnh luật lệ giao thông để trẻ có được nếp sống văn minh, an toàn.
Một biện pháp cũng không kém phần quan trọng là mọi người cần giữ gìn đường phố, không lấn chiếm lòng lề đường, vỉa hè; sắp xếp gọn gàng trước cửa nhà mình ở sẽ góp phần tạo nên hành lang an toàn cho người đi bộ. Tuyệt đối không được điều khiển phương tiện giao thông sau khi đã uống rượu bia, thức uống có cồn; không được phóng nhanh, vượt ẩu; không chở hàng cồng kềnh... Người điều khiển các loại phương tiện giao thông phải thực hành đúng luật, cần quan sát kỹ càng, đề phòng các trường hợp trẻ em bất ngờ băng qua đường đột ngột và xử trí không kịp thời, gây ra tai nạn. Hãy xem mọi đứa trẻ mình thấy được trên đường đi như con em của mình, những gì mình xử sự trên đường đối với chúng là những gì mà người khác cũng có thể xử sự đối với con em của mình.
Biện pháp phòng tránh tai nạn khi đi xe đạp, xe máy
Để phòng tránh tai nạn, thương tích khi sử dụng xe đạp, xe máy; cần cho trẻ em đi xe phù hợp với tầm vóc. Không cho trẻ em dưới 12 tuổi đi xe đạp ra đường và thiếu niên dưới 18 tuổi đi xe máy ra đường. Không được tham gia và cổ vũ tệ nạn đua xe trái phép trên đường. Luôn luôn đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy, cần sử dụng mũ bảo hiểm đúng kích cỡ với đầu của trẻ và đội mũ đúng cách. Nên dạy bảo, hướng dẫn cho trẻ em các kỹ năng đi xe đạp, kỹ năng xử lý các tình huống trên đường đi. Các bậc phụ huynh, người lớn nên đi cùng với trẻ em trong một thời gian để tin chắc rằng trẻ thực sự thực hành tốt các kỹ năng này trước khi cho trẻ tự đi xe ra đường. Các kỹ năng cần đặc biệt quan tâm, chú ý hướng dẫn cho trẻ là phải dừng và quan sát kỹ trước khi đi xe ra đường, lưu ý cẩn thận khi đi từ nhà, từ ngõ xóm ra đường. Khi muốn rẽ phải giơ tay xin rẽ, quan sát kỹ trước khi rẽ. Phải nhường đường cho người đi bộ. Phải dừng và đi theo tín hiệu của đèn báo hiệu giao thông. Khi đi, muốn dừng lại phải quan sát kỹ bên phải, bên trái, đàng sau; cần đi chậm lại và làm tín hiệu để người khác biết mình có ý định dừng.
Một điều cũng cần chú ý là không được lạng lách, đánh võng trên đường; không đi dàn hàng ngang 3-4 người; không đèo chở 2-3 người. Đi đúng phần đường dành cho người đi xe đạp, xe máy. Đi đúng tốc độ quy định cho từng loại xe và trên từng tuyến giao thông. Luôn luôn giữ một khoảng cách nhất định đối với các xe khác để kịp có thời gian xử lý các tình huống bất ngờ xảy ra. Tuân thủ đúng các biển báo giao thông. Nếu đi ra đường lúc trời tối, ban đêm; nên mặc quần áo bằng vải sáng màu hoặc mang theo những vật liệu phản quang; xe phải có đèn chiếu sáng và miếng phản quang ở bàn đạp.
Luôn luôn giúp đỡ cho trẻ bảo đảm xe hoạt động tốt, đặc biệt là các bộ phận an toàn như phanh thắng, bàn đạp xe... trước khi đi xe ra đường. Đối với người lớn khi chở trẻ nhỏ dưới 6 tuổi phải cho trẻ ngồi trong ghế có dây an toàn; không được vừa bế trẻ vừa đi xe; không được để trẻ ngồi trong giỏ xe. Cần quan sát kỹ và bấm còi xe, đèn báo hiệu khi đi xe từ ngoài đường vào nhà, vào ngõ xóm và ngược lại.
Trong sinh hoạt hàng ngày tại cộng đồng, các vụ tai nạn giao thông đã và đang xảy ra hàng giờ với một số lượng không nhỏ, gây nên những trường hợp thương vong đau đớn, cướp đi sinh mạng của nhiều người dân vô tội, kể cả đối tượng trẻ em. Năm 2012 được xác định là Năm An toàn giao thông, vì vậy cần tăng cường công tác truyền thông giáo dục, tuyên truyền, vận động mọi người phải nâng cao ý thức chấp hành luật lệ an toàn giao thông để phòng tránh tai nạn giao thông cho tất cả người dân, đặc biệt là trẻ em.