Để đáp ứng nguồn máu phục vụ trong các trường hợp điều trị cấp cứu một số bệnh nội khoa, ngoại khoa, sản khoa... cũng như thực hiện các kỹ thuật cao như ghép tạng, mổ tim. Ngoài 2 nhóm người hiến máu chuyên nghiệp hay người bán máu và người hiến máu tình nguyện không lấy tiền, nhóm người nhà hoặc người thân của bệnh nhân hiến máu cũng đã góp phần trong việc giải quyết vấn đề cần thiết về nguồn máu.
Nhóm người nhà hoặc người thân hiến máu là đối tượng cho máu phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới. Đối với hình thái này, nguồn máu cần thiết cho người bệnh sẽ được cung cấp bởi một hay nhiều người cho máu từ trong gia đình bệnh nhân hoặc người thân của họ. Trong hầu hết các trường hợp, gia đình bệnh nhân được yêu cầu cho máu để điều trị người bệnh; ở một vài nơi thì điều này hầu như bắt buộc với mọi bệnh nhân. Gia đình bệnh nhân phải cung cấp một số lượng cụ thể người cho máu tại nơi tiếp nhận bệnh nhân của bệnh viện. Những người hiến máu này không được các cơ sở truyền máu trả tiền nhưng đôi khi lại được nhận một khoản tiền bồi dưỡng hay một hình thức khác từ người bệnh có quan hệ thân thiết. Hình thức hiến máu này thường được biết đến là dạng “hiến máu trực tiếp”, nghĩa là người hiến máu yêu cầu một cách rõ ràng rằng máu của họ phải được hiến cho một bệnh nhân đã được xác định. Tuy nhiên, hình thức hiến máu trực tiếp không được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ủng hộ. Trong tài liệu những mục tiêu tối thiểu đối với các cơ sở truyền máu của Tổ chức Y tế Thế giới năm 1989 đã nêu ra một cách rõ ràng là nếu người nhà hoặc người thân bệnh nhân cho máu, máu của họ được đưa đến cơ sở truyền máu nhưng không trực tiếp đến được với người bệnh yêu cầu. Đầu tiên người nhà bệnh nhân hiến một số lượng máu tương ứng với lượng máu cần cho người thân của họ. Lượng máu này được đưa vào kho máu chung của ngân hàng máu và chúng sẽ được sử dụng khi cần thiết. Người cho máu không được biết về người nhận máu của họ. Vì vậy điều này phải được thực hiện một cách chặt chẽ.
Về ưu điểm
Người nhà hoặc người thân của bệnh nhân hiến máu rất cần thiết vì có thể giúp giải quyết nhu cầu nguồn máu ở những nơi mà người cho máu tình nguyện không lấy tiền không đủ. Người nhà hoặc người thân hiến máu nhận thức được rằng chính máu của họ đã giúp cho việc cứu sống người nhà hay người thân của mình. Đối tượng này cũng có thể trở thành người hiến máu tình nguyện thường xuyên, vì vậy những bệnh nhân khác sẽ có cơ hội được nhận máu trong tương lai.
Về nhược điểm
Bệnh nhân hoặc người nhà hay người thân của bệnh nhân luôn luôn phải trông chờ vào việc tìm kiếm những người hiến máu thay thế. Vấn đề này đã đặt thêm trách nhiệm và sự ức chế vào thời điểm khi phải chịu đựng những căng thẳng do sự ốm đau của người bệnh. Ngoài ra cũng có thể có các áp lực lên những thành viên trong gia đình về việc hiến máu, thậm chí ngay cả khi họ không thích hợp cho việc hiến máu do tình trạng sức khỏe hay có nguy cơ lây nhiễm các bệnh qua đường truyền máu. Trong trường hợp người nhà hoặc người thân của bệnh nhân không thể tìm được người hiến máu phù hợp, có thể có khả năng họ phải cố gắng tìm kiếm những người bán máu lấy tiền để có được nguồn máu cần thiết.