Ngày 1/6/2014. VOA News - Một nhóm nhà hoạt động xã hội hàng đầu đang kêu gọi chính phủ Nam Phi tuyên bố dịch bệnh lao của nước này là một vấn đề khẩn cấp về y tế công cộng. Chiến dịch hành động điều trị (The Treatment Action Campaign) thực hiện lời kêu gọi khẩn thiết trong tuần này tại Hội nghị về bệnh Lao (TB) lần thứ tư của Nam Phi tại Durban.
Chiến dịch hành động điều trị cho biết bệnh lao là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở người lớn và trẻ em. Marcus Low, người đứng đầu của nhóm chính sách, nói: "Nam Phi có tỷ lệ nhiễm lao cao nhất trên hành tinh, mặc dù về số lượng tuyệt đối Trung Quốc và Ấn Độ có con số cao hơn nhưng khi bạn lấy kích thước dân số của chúng tôi để đo lường thì Nam Phi có tỷ lệ cao nhất và điều đó chủ yếu là do tỷ lệ nhiễm HIV tại quốc gia chúng tôi cao".
HIV tấn công hệ thống miễn dịch làm cho con người dễ bị nhiễm lao,tuy nhiên trong khi bệnh lao gắn chặt với HIV thì hệ miễn dịch không tạo ra đáp ứng tương tự.Marcus Low cho biết: "HIV là một căn bệnh mà đã có một số lượng lớn ở Mỹ và châu Âu, vì vậy đã có rất nhiều nghiên cứu về các loại thuốc nhưng lao thực sự là một căn bệnh của các nước nghèo nên không có sự đầu tư vào nghiên cứu và phát triển tương tự. Chúng tôi đang thực sự phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng khá nghiêm trọng ở Nam Phi và có khoảng 450.000 ca nhiễm mới mỗi năm, đó là nguyên nhân số một gây ra cái chết tự nhiên ở Nam Phi".
Chiến dịch hành động điều trị trở nên nổi bật ở Nam Phi trong những năm đầu của đại dịch HIV/AIDS đã giúp tiến hành một cuộc chiến pháp lý to lớn chống lại chính phủ và các công ty dược phẩm nhằm sản xuất ra nhiều thuốc kháng virus có sẵn. Marcus Low cho rằng: "Chúng tôi muốn thấy cùng một loại huy động xã hội rộng rãi tương tự rằng vừa có HIV vừa có lao, bây giờ có một chút phức tạp hơn vì với HIV nếu bạn cung cấp cho họ sự điều trị và họ uống thuốc rồi họ sẽ trở nên khỏe, còn với lao có nhiều yếu tố xã hội hơn và làm cho nó khó khăn hơn nhiều để giải quyết". Một trong những yếu tố xã hội đó là lao nằm trong các nhà tù của Nam Phi, "Chúng tôi có rất nhiều cơ sở cải huấn chật chội ở Nam Phi và thường được làm đầy với hơn 200% là môi trường lý tưởng cho sự lây lan của bệnh lao và các thể lao kháng thuốc, vì vậy để đối phó với một cái gì đó giống như thế và điều đó không chỉ là một vấn đề của bộ y tế. Đó là một vấn đề mà bộ tư pháp phải xem xét có bao nhiêu người chúng ta đang giam giữ và hệ thống nhà tù phải được cải thiện để bảo đảm rằng chúng ta kiểm soát sự lây nhiễm tốt hơn", ông nói.
Một số ca lao kháng thuốc đầu tiên đã được phát hiện tại thị trấn nông thôn phía đông của Tugela Ferry ở tỉnh KwaZulu-Natal. Tỉnh này cũng là tâm điểm của đại dịch HIV/AIDS. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công bố vào cuối năm 2006 rằng một chủng mới gây chết người đã được tìm thấy ở đó và đánh dấu đó là lao đa kháng thuốc (XDR-TB) hay chủng lao kháng thuốc lan rộng. Low cho biết: "Ở Nam Phi, tỷ lệ bệnh lao bình thường-lao nhạy cảm với thuốc dường như ổn định nhưng điều thực sự đáng lo ngại là tỷ lệ lao kháng thuốc đang gia tăng và các dấu hiệu cho thấy hầu hết các trường hợp lao này không phải là người đang phát triển kháng thuốc, thay vào đó họ bị nhiễm chủng lao đã kháng thuốc. Bạn biết đấy, đó là điều rất đáng lo ngại, đơn giản là chúng tôi không có thuốc điều trị rất tốt cho bệnh lao kháng thuốc". Việc điều trị là lâu dài và thường không thành công, ông nói: "Tại thời điểm này phải mất khoảng hai năm để điều trị một người nào đó bị nhiễm lao, có nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, họ phải uống một cái gì đó như 14.000 viên thuốc trong thời gian đó và phải tiêm hàng tuần trong vòng sáu tháng. Vì vậy đó là một lĩnh vực mà chúng tôi thực sự không có câu trả lời, một phần của vấn đề là lao đã trở thành một căn bệnh của các nước nghèo, người nghèo và với lý do đó ngành công nghiệp dược phẩm không thực sự đầu tư nghiên cứu bệnh lao nữa”.
Tỷ lệ tử vong cho lao đa kháng thuốc và lao kháng thuốc lan rộng là rất cao, người ta ước tính có khoảng 50% những người được chẩn đoán với XDR-TB bị chết trong năm 2010. Các nhà hoạt động xã hội và các nhà nghiên cứu nói rằng vì thuốc lao là không có lợi nhuận, tài trợ cho nghiên cứu có thể đến từ các tổ chức như Qũy Gates (Gates Foundation) hay Liên minh chống lao (TB Alliance). Kế hoạch chiến lược quốc gia của Nam Phi (South Africa’s National Strategic Plan) về HIV, STI và TB đưa bệnh lao vào danh mục ưu tiên và Bộ trưởng Y tế Nam Phi đã lên kế hoạch giải quyết tại hội nghị lao vào thứ sáu nhưng theo Marcus Low điều đó có thể là khó khăn để nhận được một chiến lược quốc gia thực hiện ở cấp địa phương: "Nam Phi có 9 tỉnh và các tỉnh này có quyền tự chủ đáng kể với những gì họ làm, vì vậy trong khi chính sách quốc gia có thể là tốt nhưng các chính sách này có thể không được thực hiện ở các tỉnh khác nhau và đó là một vấn đề mà chúng ta phải đối mặt. Một điều khác, nếu muốn khắc phục vấn đề lao trong nhà tù như tôi đã giải thích trước đó, bạn cần các cơ quan khác của chính phủ tham gia vào và điều không may là nó đã không xảy ra trong những năm gần đây". Low cho biết chẩn đoán và giám sát dịch bệnh lao là một vấn đề. Có công nghệ mới để chẩn đoán nhanh chóng được gọi là GeneXpert. Nhưng hiện nay công nghệ này chỉ tìm kiếm sự đề kháng với một loại thuốc. Và kể từ khi Nam Phi vẫn còn phụ thuộc nhiều vào việc lưu trữ hồ sơ bằng giấy thay vì kỹ thuật số, Low cho biết dịch bệnh có thể tồi tệ hơn những gì chúng ta đang nghĩ đến hiện nay.
Nam Phi có nhiều người nhiễm HIV được điều trị, điều đó cũng cung cấp một cơ hội để sàng lọc cho họ về bệnh lao. Trong lời kêu gọi bệnh lao là một vấn đề khẩn cấp về y tế công cộng, chiến dịch hành động điều trị cho biết: "Chúng ta có thể tiếp tục để cho con người chết vì bệnh lao-một căn bệnh có thể phòng ngừa hoặc chúng ta có thể hành động với tính cấp bách và quyết tâm để đánh bại nó" (We can continue to let people die of preventable TB, or we can act with urgency and determination to defeat it).