Theo thông in cập nhật đến ngày 4/4/2013, Trung Quốc đã phát hiện liên tiếp 10 trường hợp nhiễm cúm A/H7N9 tại Thượng Hải, An Huy, Giang Tô và mới nhất là Chiết Giang, hầu hết các ca bệnhđều trở nặng nhanh chóng và 3 người đã tử vong với biến chứng suy hô hấp. Trước tình hình dịch cúm A (H7N9) tại nước láng giềng Trung Quốc, Bộ Y tế Việt Nam đã có những chỉ đạo khẩn cấp nhằm ứng phó với căn bệnh này.
Tình hình dịch cúm A (H7N9) tại Trung Quốc
Theo The Guardian và Xinhuanet hiện số mắc cúm gia cầm H7N9 tại Trung Quốc đã lên 9, trong đó có 3 ca tử vong. 2 bệnh nhân mới nhất ở tỉnh Chiết Giang, 7 trường hợp ghi nhận trước đó thì 2 ở Thượng Hải, 1 ở An Huy và 4 ở Giang Tô. Ngoài số đã tử vong, các trường hợp còn lại đều trong tình trạng nguy kịch. Tất cả đều làm công việc liên quan đến giết mổ gia cầm, có các biểu hiện ho, chóng mặt, sốt, khó thở.
Ian Jones, một giáo sư về virus học tại Đại học Reading, Anh, cho rằng giai đoạn này chưa có lý do gì để báo động. Ba loại cúm gia cầm H5, H7 và H9, được các chuyên gia coi là mối đe dọa tiềm năng đối với con người. Cúm A/H7N9 là một loại virus có nguồn gốc từ gia cầm. Hiện tại, WHO khẳng định đây là lần đầu tiên việc nhiễm cúm này gây bệnh nặng trên người, đồng thời vẫn chưa có bằng chứng bệnh lây từ người sang người.
Đến ngày 4/4/2-12, số mắc cúm gia cầm H7N9 tại Trung Quốc đã tăng lên 9 người, trong đó 3 trường hợp tử vong. Đây là những ca bệnh đầu tiên nhiễm virus cúm A/H7N9 gây bệnh nặng trên người nên các nhà chuyên môn đang hết sức quan tâm theo dõi. Đặc tính chung của virus cúm là có khả nănbiến đổi cao. Do đó nếu xuất hiện chủng virus H7N9 mới có độc lực cao và lại có khả năng lây từ người sang người thì rất đáng lo ngại. | Cúm là bệnh cảnh thông thường, nhiều người mắc. Đa phần người bệnh có thể tự khỏi mà không cần đến bệnh viện. Biểu hiện thường là hắt hơi, sổ mũi, ho khan, đau họng, đau mỏi người, nếu không có bội nhiễm và biến chứng bất thường thì bệnh có thể khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, một số loại có thể bùng phát thành những ổ dịch lớn. Tại Việt Nam, thời gian gần đây ghi nhận hai dịch cúm đáng chú ý là cúm gia cầm H5N1 và cúm đại dịch H1N1. - Ca mắc cúm gia cầm H5N1 xuất hiện đầu tiên vào năm 2003, đến nay virus cúm này đã biến đổi thành một chủng có độc lực mạnh, tỷ lệ tử vong cao, có thời điểm đến 100%. - Cúm đại dịch H1N1 (có nguồn gốc từ lợn) bùng phát mạnh mẽ vào năm 2009, tốc độ lây lan cao. Hàng nghìn người đã nhiễm virus cúm và hơn 50 trường hợp tử vong. Đến nay virus này tồn tại giống như một loại cúm thường. |
Trước đó, đại diện của Tổ chức Y tế Thế giới tại Trung Quốc O’Leary cho biết, một vấn đề quan trọng hiện tại là xem virut này có đang biến đổi để có thể lây nhiễm mạnh hơn với khả năng truyền trực tiếp từ người sang người hay không. Hiện tại, không có bằng chứng nào là như vậy, nhưng các virut nhìn chung biến đổi rất nhanh. Tổ chức Y tế Thế giới cho rằng Bắc Kinh đã thay đổi thời gian các trường hợp mắc bệnh kể trên «cho phù hợp» vì trên thực tế, loại virut cúm H7N9 này mới chỉ được nhận dạng vào ngày 29/3. Ðầu tháng 3/2013, Tổ chức Y tế Thế giới thông báo, kể từ 2003, cúm gia cầm đã làm thiệt mạng hơn 360 người. H5N1 - loại virut cúm gia cầm phổ biến nhất cho đến nay vốn chỉ lây từ gia cầm sang người nhưng các nhà khoa học lo ngại rằng sự biến đổi của virut này khiến virut có thể truyền được trực tiếp từ người sang người. Ðiều này nếu xảy ra có thể tạo thành một đại dịch toàn cầu.
Theo báo chí Trung Quốc, cơ quan y tế TP. Thượng Hải thông báo gia tăng kiểm dịch, sau khi có 2 trường hợp tử vong vì virut cúm gia cầm loại mới H7N9. Cho đến nay, virus H7N9 được coi là không lây được từ người sang người. Nhật báo Thượng Hải cho biết, Sở Y tế Thượng Hải yêu cầu các bệnh viện phải theo dõi nghiêm ngặt các nguy cơ lây nhiễm, đặc biệt đối với các bệnh nhân nhập viện vì nhiễm trùng đường hô hấp. Ðược biết, người thứ nhất tử vong do virut cúm mới là một người đàn ông Thượng Hải 87 tuổi, bị ốm vào ngày 19/2 và qua đời ngày 4/3. Người thứ hai là một thanh niên Thượng Hải, 27 tuổi, có biểu hiện bị nhiễm bệnh vào ngày 27/2 và qua đời ngày 10/3. Ðây là các thông tin chính thức của Ủy ban Quốc gia về Y tế và Kế hoạch hóa gia đình Trung Quốc. Người thứ ba cũng bị mắc bệnh cúm gia cầm, hiện đang trong trạng thái nguy kịch là một phụ nữ 35 tuổi, người An Huy, ngã bệnh ngày 9/3. Trung Quốc là một trong những nước dễ bị tác động của virut cúm gia cầm vì nước này sở hữu nhiều gia cầm nhất trên thế giới, dân cư tại nhiều làng xã Trung Quốc thường xuyên tiếp xúc với gia cầm
Nguy cơ lan truyền dịch cúm H7N9 từ Trung Quốc vào Việt Nam
Cúm A (H7N9) lây truyền từ gia cầm sang người
Theo Cục Y tế dự phòng Bộ Y tế, virus cúm A/H7 trong 50 năm qua đã thường xuyên xuất hiện các vụ dịch. Trong 10 năm trở lại đây đã xảy ra 6 vụ dịch có chủng cúm H7N1, H7N2, H7N3…Cuối tháng 3- đầu tháng 4 năm 2013, đã phát hiện những ca mắc cúm A/H7N9 đầu tiên tại Trung Quốc. Ở Việt Nam trong những năm gần đây, cụ thể là từ năm 2003 đến nay, cúm A/H5N1 đã lưu hành với hơn 600 người, trong đó hơn 370 người tử vong, tỉ lệ tử vong rất cao, lên đến 60%. Còn đối với chủng virus virus cúm A/H7N9, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khẳng định đây là lần đầu tiên chủng virus cúm gia cầm mới này lây sang người được phát hiện. Qua một số nghiên cứu đã thấy một số đoạn gene có nguồn gốc từ gia cầm và đàn chim trời. Vì thế, cần phải có nghiên cứu sâu hơn về cấu trúc gene để đo được độc lực của chủng virus này ở mức nào.
Trung Quốc là nước đầu tiên phát hiện 10 trường hợp nhiễm cúm A/H7N9, trong đó có 3 ca tử vong. 2 bệnh nhân mới nhất ở tỉnh Chiết Giang, 7 trường hợp ghi nhận trước đó thì 2 ở Thượng Hải, 1 ở An Huy và 5 ở Giang Tô. Ngoài số đã tử vong, các trường hợp còn lại đều trong tình trạng nguy kịch. |
Về đường lây truyền của virus cúm A/H7N9 cũng chưa rõ ràng. Tuy nhiên, đường lây truyền nói chung của cúm gia cầm thường lây lan từ gia cầm sang người. Cơ chế lây lan chủ yếu là từ chất thải của gia cầm ra môi trường và từ môi trường lây lan sang người. Đặc biệt với những người trực tiếp giết mổ, chế biến gia cầm, nguy cơ lây nhiễm rất lớn. Bằng chứng là tất cả 10 người mắc cúm A/H7N9 tại Trung Quốc đều làm công việc liên quan đến giết mổ gia cầm, có các biểu hiện ho, chóng mặt, sốt, khó thở… Do đặc tính của virus cúm là đột biến và biến đổi cao nên thường có độc lực cao và khi đã có bất thường rất dễ lây lan từ người sang người. Hiện tại, WHO khẳng định đây là lần đầu tiên cúm A/H7N9 gây bệnh nặng trên người, đồng thời vẫn chưa có bằng chứng rõ ràng cúm A/H7N9 lây từ người sang người. Virus mới H7N9 lây lan sang người từ con vật chủ nào hiện đang có nhiều giả thiết được đưa ra. Một chuyên gia của WHO nhận định, cúm A/H7N9 có thể không phải lây từ gia cầm sang người, mà có thể từ một loài động vật có vú nào đó, có thể là lợn. Một chuyên gia khác của Trung tâm Hợp tác cúm của WHO lại cho rằng, không loại trừ nguy cơ virus cúm A/H7N9 xuất phát từ chính con người rồi phát tán vào tự nhiên, tuy nhiên phán đoán này là quá sớm. Hầu hết các nhà khoa học đang tập trung hoài nghi về lợn; vì trên sông Hoàng Phố gần Thượng Hải gần đây liên tiếp xuất hiện tình trạng lợn chết bị thả trôi sông. Các con lợn trôi sông có thể chết vì dịch bệnh gây ra bởi circoviruses, một loại mầm bệnh lây lan trên lợn. Do vậy, tìm ra vật chủ gây bệnh đang được các nhà khoa học tập trung nghiên cứu để từ đó giảm nguy cơ người phơi nhiễm và ngăn các trường hợp mắc mới.
Đại diện WHO tại Việt Nam khẳng định, tại thời điểm này không có bằng chứng về việc lây truyền virus từ người sang người. Vị đại diện này cho biết, Bộ Nông nghiệp Trung Quốc vẫn cho rằng chưa tìm thấy chủng virus H7N9 trên động vật bao gồm cả gia cầm và lợn. Lợn chết trên các dòng sông ở Trung Quốc từng là thủ phạm được cho là gây dịch cúm này, nhưng hiện đã bị loại trừ. Các chuyên gia y tế đang đặt ra giả thiết có thể virus H7N9 này là từ loài chim di trú. Trả lời câu hỏi của các phóng viên về mức độ nghiêm trọng của dịch cúm H7N9, đại diện WHO tại Việt Nam cho rằng: “WHO đặc biệt quan tâm đến vấn đề này, bởi nó là những trường hợp nhiễm bệnh do virus cúm gia cầm H7N9 trên người đầu tiên được báo cáo. Tuy nhiên đây chỉ là một số ít các trường hợp và được xác định trong một khu vực, một địa phương nhất định. Thêm nữa, chưa có bằng chứng lây từ người sang người”. Đại diện WHO Việt Nam khuyến cáo, một trong những biện pháp hữu hiệu nhất là phòng ngừa, không tiêu thụ gia cầm và sản phẩm gia cầm không an toàn, chỉ sử dụng các sản phẩm đã qua nấu chín. Virus cúm gia cầm được bất hoạt ở nhiệt độ cao qua nấu chín thức ăn. Không có bằng chứng dịch tễ học nào cho thấy người sử dụng sản phẩm gia cầm chín bị lây nhiễm với virus cúm gia cầm
Kiểm dịch biên giới “báo động đỏ”
Trước thông tin xuất hiện chủng virus cúm gia cầm mới H7N9 tại Trung Quốc, Bộ Y tế yêu cầu các sở y tế đẩy mạnh triển khai tốt công tác kiểm dịch y tế biên giới, giám sát chặt chẽ đối với người nhập cảnh, xử lý y tế kịp thời đối với các trường hợp nghi mắc bệnh, đặc biệt chú ý khách nhập cảnh từ vùng có ca bệnh. Tăng cường giám sát các trường hợp mắc bệnh viêm phổi nặng nghi do virus tại các cơ sở y tế và cộng đồng, kịp thời lấy mẫu gửi về các viện vệ sinh dịch tễ/Pasteur để xét nghiệm xác định tác nhân gây bệnh. Thực hiện tốt việc giám sát chặt chẽ các trường hợp có tiếp xúc với bệnh nhân, xử lý triệt để khi có dịch xảy ra. Chỉ đạo các cơ sở khám-chữa bệnh chuẩn bị sẵn sàng cơ số thuốc, khu vực cách ly; sẵn sàng tổ chức tốt việc thu dung, cách ly, điều trị bệnh nhân, hạn chế tử vong khi có bệnh nhân. Người dân cần thực hiện tốt vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay bằng xàphòng, thực hiện các nguyên tắc đảm bảo ATVSTP. Hạn chế tiếp xúc gần với người có biểu hiện mắc bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp, tránh đưa tay lên mũi và miệng, làm thông thoáng nơi ở và nơi làm việc, thường xuyên lau chùi bề mặt, dụng cụ đồ vật quanh người bệnh bằng các chất tẩy rửa thông thường. Khi có các biểu hiện cúm không rõ lý do, sau khi tiếp xúc với gia cầm có các triệu chứng ho, sốt, khó thở… cần đến ngay cơ sở y tế khám và điều trị. Để hạn chế việc bệnh lây lan từ nguồn gia cầm nhập lậu, Bộ Y tế đã có công văn gửi Bộ NN&PTNT và Bộ Công Thương, đề nghị 2 bộ trên tăng cường giám sát, kiểm tra nhập khẩu gia cầm, sản phẩm gia cầm qua biên giới, ngăn ngừa nhập lậu gia cầm không được kiểm dịch xâm nhập vào Việt Nam. Đẩy mạnh các hoạt động quản lý mua bán gia cầm nhằm hạn chế việc lưu thông gia cầm không được kiểm dịch, không rõ nguồn gốc trên thị trường. Tiến hành điều tra, giám sát phát hiện sớm các ổ dịch cúm trên gia cầm, trong đó có nguyên nhân từ cúm A/H7N9, thực hiện xử lý kịp thời các ổ dịch hạn chế lây lan. Cần tuyên truyền hướng dẫn người dân thực hiện sử dụng thực phẩm gia cầm sạch, rõ nguồn gốc xuất xứ, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Không nên sử dụng gia cầm không rõ nguồn gốc, nếu phát hiện gia cầm chết bất thường phải báo ngay cho cán bộ thú y để kiểm soát.
Việt Nam ứng phó cúm H7N9
Chỉ đạo phòng chống cúm A (H7N1)
Ngày 4/4, Thủ tướng đã có công điện yêu cầu các ngành quyết liệt ngăn gia cầm nhập lậu, chống sự xâm nhiễm H7N9 từ Trung Quốc lan sang. Bộ Y tế cũng đã họp khẩn bàn chống dịch. Thủ tướng yêu cầu các bộ ngành, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phía Bắc chỉ đạo quyết liệt, phòng ngừa, ngăn chặn vận chuyển và kinh doanh gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập khẩu trái phép. Lực lượng thú y đặc biệt tại các tỉnh biên giới tăng cường phối hợp với cơ quan chức năng kiểm tra, bắt giữ và xử lý vi phạm; tổ chức thực hiện tốt công tác kiểm tra, kiểm dịch...
 |
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long kiểm tra máy soi thân nhiệt tại sân bay Nội Bài |
Cùng ngày, Bộ Y tế cũng đã họp khẩn bàn vấn đề chống dịch cúm H7N9. Theo Cục Y tế Dự phòng-Bộ Y tế nguy cơ bùng phát dịch cúm A/H7N9 tại nước ta là rất lớn. Virus cúm này vốn chỉ gây bệnh trên đàn gia cầm nhưng nay lại gây bệnh ở người dẫn đến tử vong. Đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa rõ về nguồn lây, phương thức lây truyền, cách thức điều trị, cũng như biện pháp dự phòng. Đáng ngại là virus có thể biến đổi, kết hợp với các chủng khác thành chủng mới với độc lực cao. cần phải sớm xây dựng hướng dẫn chẩn đoán, điều trị với bệnh nhân mắc virus cúm H7N9. bởi vì nếu có bệnh nhân nhiễm virus H7N9 thì rất khó chẩn đoán do biểu hiện lâm sàng của cúm H7N9 không khác biệt nhiều so với nhiều loại cúm thông thường.Trong khi đó, hiện vẫn chưa có văcxin và thuốc điều trị đặc hiệu đối với virus này. Các chuyên gia của Bộ Y tế cũng khẳng định virus cúm A/H7N9 thuộc nhóm nguy cơ lây từ động vật sang người. chủ yếu tồn tại trên gia cầm, chim hoang dã. Đây là lần đầu tiên, virus này lây bệnh cho người. Người bệnh thường có biểu hiện viêm kết mạc và viêm phổi cấp, tuy nhiên độc tính không cao như virus H5N1. Tại cuộc họp, Bộ Y tế đã quyết định xây dựng kế hoạch hành động phòng, chống cúm A/H7N9 tại Việt Nam và thành lập các đoàn kiểm tra để tiến hành kiểm tra công tác phòng, chống dịch tại một số tỉnh biên giới. Ngay trong chiều cùng ngày,
Hiện nay vấn đề quan trọng là giám sát dịch ở đàn gia cầm và chim hoang dã, vì thế trách nhiệm của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là rất lớn. Hiện chưa phát hiện virus H7N9 trên gia cầm cũng như người tại Việt Nam. “Tổ chức Y tế thế giới cho biết chưa có bằng chứng về sự lây truyền virus từ người này sang người khác. Tại Trung Quốc, trong một gia đình đã có 2 người tử vong, như vậy lây chéo chưa có nhưng khả năng do tiếp xúc trực tiếp”, giáo sư Huấn cho biết. Vấn đề chẩn đoán phân biệt bệnh sẽ có khó khăn, vì về mặt lâm sàng biểu hiện bệnh cúm do virus H7N9 không có sự khác biệt so với cúm H5N1 hay các chủng cúm khác như ho, hắt hơi, sổ mũi, sốt… Vì thế, xác định yếu tố dịch tễ liên quan là rất quan trọng, có thể liên quan đến gia cầm hoặc đi từ vùng dịch về. Trước đây một số nước như Hà Lan, Canada, Mỹ, Mexixo từng phát hiện các ca mắc cúm H7N7, H7N3… nhưng những ca mắc cúm H7N9 ở Trung Quốc là lần đầu. Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thành Long chỉ đạo, bước đầu virus cúm này nhạy cảm với Tamiflu, vì vạy các bệnh viện cần lên kế hoạch chuẩn bị đủ cơ số thuốc cần thiết. Ngay trong tuần sau Bộ sẽ ban hành phác đồ điều trị, người dân không nên hoang mang, áp dụng các biện pháp dự phòng thông thường, đơn giản nhất rửa tay thường xuyên bằng dung dịch sát khuẩn trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, tiếp xúc với gia cầm. Khi bị ho, hắt hơi, sổ mũi thì cần đeo khẩu trang và đến cơ sở y tế để được khám, điều trị kịp thời.
Các hoạt động kiểm soát cúm A (H7N9)
Hoạt động đầu tiên là Đoàn công tác thuộc Ban chỉ đạo phòng chống bệnh dịch nguy hiểm và mới nổi do Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long dẫn đầu, phối hợp cùng Sở Y tế Hà Nội đã tiến hành kiểm tra công tác phòng chống dịch cúm A/H7N9 tại sân bay quốc tế Nội Bài. Theo Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long, việc tăng cường hệ thống giám sát tại cửa khẩu và xây dựng kế hoạch kiểm dịch, phòng chống cúm là rất cần thiết. Bộ Y tế khuyến cáo những người trở về nước từ khu vực có bệnh phải áp dụng các biện pháp phòng bệnh, khai báo tình trạng sức khỏe cho cơ quan y tế để được theo dõi sức khỏe. Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long cũng tới kiểm tra việc phòng dịch cúm H7N9 tại sân bay Nội Bài, Hà Nội. Trung tâm kiểm dịch y tế quốc tế thuộc sân bay Nội Bài đã triển khai khẩn các biện pháp phòng chống dịch cúm H7N9. Cụ thể, giám sát, sàng lọc bằng máy đo thân nhiệt hành khách có dấu hiệu bệnh truyền nhiễm hay biểu hiện hội chứng cúm, đặc biệt là những người đi từ vùng dịch về. Hiện 100% hành khách được kiểm tra qua máy đo thân nhiệt và chưa phát hiện trường hợp nào nghi ngờ. Thứ trưởng đã yêu cầu Trung tâm cần phối hợp chặt chẽ với các đơn vị công an, hải quan, trạm kiểm dịch động vật để ngăn chặn dịch cúm H7N9 xâm nhập vào Việt Nam. Thời điểm này chưa cần thiết phải yêu cầu khai kiểm dịch y tế quốc tế. Tuy nhiên, khi phát hiện trường hợp nghi nhiễm cần cách ly kịp thời, lấy mẫu xét nghiệm.
Trước đó, Bộ Y tế đã có công văn gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công thương nhằm tăng cường giám sát, kiểm tra nhập khẩu, quản lý mua bán gia cầm và các hoạt động điều tra, giám sát, tuyên truyền phòng, chống cúm H7N9. Đồng thời, Bộ Y tế cũng có văn bản yêu cầu Sở Y tế các tỉnh, các Viện phối hợp với cơ quan thú y và chính quyền địa phương tăng cường giám sát, phát hiện sớm và xử lý kịp thời ổ dịch cúm trên gia cầm, xử lý y tế kịp thời đối với các trường hợp nghi mắc bệnh, đặc biệt chú ý khách nhập cảnh từ vùng có ca bệnh…
Bộ Y tế cũng đã phối hợp cùng Cục Thú y, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tăng cường công tác giám sát dịch cúm này trên gia cầm. Bộ Y tế cũng đề nghị Sở Y tế các tỉnh, các Viện phối hợp với cơ quan thú y và chính quyền địa phương tăng cường giám sát, phát hiện sớm và xử lý kịp thời ổ dịch cúm trên gia cầm. Đồng thời, triển khai tốt công tác kiểm dịch y tế biên giới, giám sát chặt chẽ đối với người nhập cảnh, xử lý y tế kịp thời đối với trường hợp nghi mắc bệnh, đặc biệt chú ý khách nhập cảnh từ vùng có ca bệnh. Bộ Y tế khuyến cáo các đơn vị cần giám sát những trường hợp mắc bệnh viêm phổi nặng nghi do virus tại cơ sở y tế và cộng đồng, kịp thời lấy mẫu gửi xét nghiệm. Các bệnh viện chuẩn bị sẵn sàng cơ số thuốc, khu vực cách ly, sẵn sàng tổ chức tốt việc thu dung, cách ly, điều trị bệnh nhân, hạn chế tử vong khi có bệnh nhân. Đồng thời đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền hướng dẫn người dân sử dụng thực phẩm gia cầm sạch, rõ nguồn gốc xuất xứ, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương cũng đã chỉ đạo các đầu mối trong hệ thống giám sát tăngcường lấy mẫu bệnh phẩm những ca bệnh nghi ngờ. Viện hiện có đầy đủ nhân lực, phương tiện máy móc, các sinh phẩm để tiến hành xét nghiệm, phát hiện ca bệnh nhiễm cúm A/H7N9 nếu có. Để phòng lây nhiễm chủng cúm này, người dân cần thực hiện tốt việc vệ sinh cá nhân, đặc biệt thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, thực hiện các nguyên tắc đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Hạn chế tiếp xúc gần với người có biểu hiện mắc bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp, tránh đưa tay lên mũi và miệng, làm thông thoáng nơi ở và nơi làm việc, thường xuyên lau chùi bề mặt, dụng cụ đồ vật quanh người bệnh bằng các chẩt tẩy rửa thông thường, đồng thời nâng cao sức khỏe bằng việc ăn uống, nghỉ ngơi và tập luyện thể thao hợp lý… ;đặc biệt, người dân cần lưu ý không vận chuyển, buôn bán, sử dụng động vật (lợn, gia cầm) ốm, chết hoặc không rõ nguồn gốc. Trường hợp bị cúm nên đeo khẩu trang nhằm hạn chế lây truyền ra những người chung quanh. Khi có biểu hiện sốt cao, ho, đau ngực, khó thở... cần đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời.
Truy tìm cúm A/H7N9 trên gia cầm Sáng 4-4, tại cuộc họp trực tuyến về công tác quản lý chất lượng an toàn thực phẩm, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát cho biết dịch cúm gia cầm đang xuất hiện ở Campuchia và ở Trung Quốc, đặc biệt là tại Trung Quốc với virus cúm mới H7N9. Ông Phát cho rằng việc buôn lậu các loại động vật, không chỉ là gia cầm mà cả trâu, bò, heo và thậm chí các loại nông sản khác đều có nguy cơ đem vào nước ta các loại dịch bệnh. Bộ trưởng Cao Đức Phát đề nghị các địa phương quyết liệt ngăn chặn tình trạng này. Theo ông Phùng Quốc Chướng, Viện trưởng Viện Thú y, Bộ NN-PTNT, chủng virus H7N9 có độc lực thấp với thủy cầm như vịt nhưng với gia cầm trên cạn như gà thì độc lực cao và sẽ gây chết rất nhiều. “Nếu không ngăn chặn được tình trạng vận chuyển, kinh doanh gia cầm trái phép, để chủng virus này lây lan vào Việt Nam sẽ rất nguy hiểm” - ông Chướng nói. Cục Thú y đã có văn bản chỉ đạo chi cục thú y kiểm soát chặt việc vận chuyển, kinh doanh gia cầm không rõ nguồn gốc, đồng thời tiến hành lấy mẫu xét nghiệm xem có phát hiện các loại virus cúm, trong đó có chủng virus H7N9 hay không. V. Duẩn |
Giám sát chặt nhập khẩu gia cầm
Bộ Y tế cũng có công văn gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Công Thương đề nghị phối hợp triển khai các biện pháp phòng chống cúm A (H7N9). Bộ Y tế đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương chỉ đạo tăng cường giám sát, kiểm tra nhập khẩu gia cầm, sản phẩm gia cầm qua biên giới, ngăn ngừa nhập lậu gia cầm nhằm ngăn chặn kịp thời gia cầm không được kiểm dịch xâm nhập vào Việt Nam. Đẩy mạnh các hoạt động quản lý mua bán gia cầm, nhằm hạn chế việc lưu thông gia cầm không được kiểm dịch, không rõ nguồn gốc trên thị trường. Đồng thời tiến hành điều tra, giám sát phát hiện sớm các ổ dịch cúm trên gia cầm, trong đó có nguyên nhân từ cúm A (H7N9), thực hiện xử lý kịp thời các ổ dịch hạn chế lây lan. Bộ Y tế cũng đề nghị đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền hướng dẫn người dân thực hiện sử dụng thực phẩm gia cầm sạch, rõ nguồn gốc xuất xứ, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Kịp thời thông báo và chia sẻ thông tin với Bộ Y tế về tình hình dịch để phối hợp triển khai các biện pháp ngăn ngừa không để dịch lây truyền sang người.
Khó khăn trong ngăn chặn cúm A/H7N9
Chưa có vác xin và thuốc đặc trị
Tại Việt Nam, tuy chưa ghi nhận ca nhiễm cúm A/H7N9 nào nhưng nguy cơ vi rút xâm nhập và bùng phát thành dịch rất lớn. Hiện nay các nhà khoa học vẫn chưa rõ nguồn, phương thức lây truyền, cách điều trị cũng như các biện pháp dự phòng. Điều đáng ngại nhất là virus trên có thể biến đổi, kết hợp với các chủng virus khác thành chủng mới với độc lực cao, trong khi ngành y tế hiện vẫn chưa có vắc-xin và thuốc điều trị.
Khó phân biệt
Khó khăn trong chẩn đoán bệnh cúm H7N9 là bệnh cảnh lâm sàng tương tự các chủng cúm thông thường khác. Bệnh nhân nhiễm cúm hầu hết ho, sốt, viêm kết mạc, sau đó có thể có triệu chứng viêm phổi cấp. Hiện cũng chưa xác định được hiệu quả của thuốc kháng virus Tamiflu với virus cúm mới này nên việc điều trị nếu có ca bệnh cũng là vấn đề không đơn giản. Bác sĩ Hà đặc biệt lưu ý virus cúm nói chung có thể gây bệnh cảnh nặng dẫn đến tử vong, ngay cả với cúm độc lực không cao như cúm A/H1N1. Vì vậy, các ca nhiễm cúm cần được điều trị sớm với thuốc Tamiflu để đạt hiệu quả tốt nhất. Tuy nhiên, cũng phải xét nghiệm xem cúm mới này có kháng Tamiflu không để có phương án điều trị mới.
Nhiều ý kiến cũng cho rằng Bộ Y tế cần khẩn trương xác định các yếu tố dịch tễ liên quan để sàng lọc bệnh nhân, đồng thời xây dựng phác đồ điều trị chuẩn đối với cúm H7N9 để phổ biến cho các bệnh viện.
Khuyến cáo của Bộ Y tế về cúm A (H7N9) tại cộng đồng
1. Thực hiện tốt hành vi cá nhân. Thường xuyên rửa tay với xà phòng.
2. Không sử dụng gia cầm, sản phẩm của gia cầm không rõ nguồn gốc.
3. Khi phát hiện có gia cầm ốm, chết phải báo kịp thời cho chính quyền địa phương và đơn vị thú y trên địa bàn.
4. Người trở về nước từ khu vực có bệnh phải áp dụng các biện pháp phòng bệnh, khai báo tình trạng sức khoẻ cho cơ quan y tế địa phương để được theo dõi sức khoẻ.
5. Khi có các biểu hiện cúm như: ho, đau ngực, khó thở cần đến ngay cơ sở y tế để được tư vấn khám, điều trị kịp thời