Sau một loạt cảnh báo về nguy cơ bệnh viêm đường hô hấp cấp do corona vi rút (MERS- CoV) có khả năng xâm nhập vào nước ta, Bộ Y tế tiếp tục khuyến cáo đối với công dân Việt Nam đi du lịch hoặc công tác nước ngoài, nhất là các nước thuộc khu vực Trung Đông nhằm hạn chế đến mức thấp nhất có thể bị lây nhiễm dịch bệnh này.
Khuyến cáo với du khách về MERS-CoV của Bộ Y tế
Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, du khách đi hoặc đến từ các nước đang lưu hành dịch bệnh MERS-CoV, đặc biệt là khu vực Trung Đông cần tìm hiểu các thông tin tình hình dịch bệnh tại nơi đến để chủ động có các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm cho bản thân. Để bảo vệ cho bản thân họ cũng như cộng đồng, những đối tượng này phải vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, súc họng bằng nước sát khuẩn miệng; che mũi và miệng khi ho hoặc hắt hơi, tốt nhất bằng khăn vải hoặc khăn tay để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp. Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với người bị bệnh viêm đường hô hấp cấp tính, khi cần thiết phải tiếp xúc với người bệnh phải đeo khẩu trang y tế đúng cách và giữ khoảng cách khi tiếp xúc; tránh tiếp xúc với động vật, vật nuôi, nếu đã tiếp xúc phải rửa tay bằng xà phòng. Đối với những người trở về từ khu vực Trung Đông, trong vòng 14 ngày, nếu có dấu hiệu của viêm đường hô hấp cấp như sốt trên 38°C, ho, khó thở hoặc có tiếp xúc gần với người có dấu hiệu như trên cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, kiểm tra, xét nghiệm MERS-CoV.
Số lượng người tử vong do MERS-CoV gia tăng đáng kể ởSaudi Arabia
Số lượng ca nhiễm mới và tử vong do MERS-CoV gia tăng
Theo nguồn tin từ VOA News và BBC News - ngày 3/6/2014, Saudi Arabia đã công bố số người tử vong do virus mới đã tăng lên 50% sau khi kiểm tra lại dữ liệu cũ và cho thấy số lượng ca nhiễm từ 2012 cao gấp 5 lần so với số lượng báo cáo. Số lượng ca bệnh gia tăng này đều là những ca nhiễm MERS-CoV được xác định tăng từ 575 lên 689 ca và số người tử vong do virus này tăng từ 190 lên 283 ca với tỷ lệ tử vong do virus này là 41% thay vì 33% như trước đây. Các triệu chứng biểu hiện của MERS-CoV là ho, sốt và viêm phổi ở một số ca. Theo Bộ Y tế Saudi Arabia mặc dù tổng số ca trong lịch sử đã tăng lên, tỷ lệ nhiễm tại những nơi dịch mới nhất lại tỏ ra khá chậm, trong tổng số ca nhiễm thì 53 bệnh nhân vẫn đang được điều trị, trong khi 353 ca đã hồi phục. Tarig Madani-Trưởng ban cố vấn khoa học của Bộ Y tế cho biết trong một thông báo qua email rằng: “Trong khi việc khảo sát lại dữ liệu cho thấy số lượng lớn các ca chưa được báo cáo trước đây thì chúng ta vẫn thấy được số lượng ca mới được báo cáo trong những tuần qua đang giảm”.
Phương pháp mới (new measure)
Bộ Y tế Saudi Arabia đã sắp xếp hợp lý các phương pháp mới nhằm đảm bảo việc thu thập dữ liệu, việc báo cáo và sự minh bạch đã được theo dõi sát sao bao gồm việc chuẩn hóa phương pháp xét nghiệm, cung cấp những hướng dẫn dán nhãn và lưu giữ mẫu tốt hơn. Vào hôm thứ hai (2/6), Bộ trưởng Bộ Y tế tạm quyền Adel Fakieh thông báo rằng ông đã làm yên lòng Thứ trưởng Ziad Memish bằng bài viết của mình. Fakieh đã được chỉ định vào hồi tháng 4/2014 sau khi Vua Abdullah sa thải người tiền nhiệm Abdullah al-Rabeeah do để xảy ra những đợt dịch MERS bùng phát. Chính quyền A-rập Xê-út, bao gồm cả Memish đã bị chỉ trích bới các nhà khoa học quốc tế trong việc giải quyết khủng khoảng, đó là việc thiếu hợp tác với các phòng thí nghiệm chuyên khoa để điều tra dịch bệnh. Ian Jones, một chuyên gia virus từ Đại Học Reading của Anh nói: “Hiển nhiên là việc thống kê lại ca bệnh sẽ phát hiện thêm nhiều ca nữa nhưng điều đó không thể chỉ ra bất kỳ sự chuyển biến nào của virus, mà chỉ là sự thiếu sót trong báo cáo trước thôi”. Ông cho biết thêm: “Bệnh truyền nhiễm không ngoại trừ bất kỳ quốc gia nào, biên giới văn hóa hoặc tín ngưỡng nào, vì vậy sự rõ ràng tuyệt đối và việc áp dụng các hình thức cách ly và điều trị tốt nhất là những biện pháp hiệu quả nhất nhằm làm tối thiểu hóa các ca bệnh cho đến khi nguồn gốc và con đường lây nhiễm được xác định và phòng tránh”.
Bộ trưởng Bộ Y tế Saudi Arabia phát biểu vào hôm chủ Nhật rằng họ đã thành lập một trung tâm chỉ huy và phòng chống nhằm đối phó với MERS và bất kỳ khủng hoảng y tế công cộng nào trong tương lai hiệu quả hơn. Bô cho biết trung tâm mới này sẽ làm việc với Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC).
WHO cảnh báo mức độ nghiêm trọng của MERS-CoV nhưng vẫn chưa đưa ra tình trạng khẩn cấp toàn cầu
Ngày 3/6/2014, WHO xác nhận 689 ca nhiễm MERS-CoV, trong đó có 283 ca tử vong ở Saudi Arabia, số liệu này cao hơn nhiều so với con số 575 ca nhiễm và 190 ca tử vong được công bố gần đây nhất. Trong số những người bị lây nhiễm, 353 người đã bình phục hoàn toàn và 53 người vẫn đang được điều trị, như vậy tỷ lệ tử vong do MERS-CoV tại nước này là 41%, so với 33% như công bố trước đây. Tuy nhiên, theo Tariq Madani- người đứng đầu Hội đồng cố vấn khoa học thuộc Bộ Y tế Saudi Arabia thì số ca nhiễm mới dường như đang giảm dần trong các tuần gần đây. Tháng trước Trung tâm Điều hành và Kiểm soát thuộc Bộ Y tế Saudi Arabia đã tiến hành rà soát lại các số liệu thống kê liên quan đến các bệnh nhân nhiễm virus MERS từ năm 2012 trở lại đây nhằm mục đích đưa ra các đánh giá tổng thể và xác thực hơn, qua đó cải thiện các biện pháp ứng phó với dịch bệnh. Dựa trên đánh giá mới, quan chức y tế nước này đã triển khai nhiều biện pháp nhằm thu thập các dữ liệu một cách chính xác, kịp thời và công khai hơn; đồng thời nâng cao năng lực và hiệu quả của các phòng xét nghiệm đạt chuẩn. Trước đó, hôm 2/6, Quyền Bộ trưởng Y tế Saudi Arabia Adel Fakieh-người được Quốc vương Abdullah bổ nhiệm vào tháng 4/2014 sau khi người tiền nhiệm Abdullah al-Rabeeah bị sa thải trong bối cảnh virus MERS lây lan mạnh. Chính quyền Saudi Arabia, trong đó có cả Thứ trưởng Ziad Memish bị nhiều nhà khoa học quốc tế chỉ trích về cách thức giải quyết cuộc khủng hoảng y tế này. Cùng với Saudi Arabia, 20 quốc gia trên thế giới trong đó có Ai Cập, Jordan, Liban, Hà Lan, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và Mỹ đã ghi nhận các ca nhiễm virus MERS. Hầu hết bệnh nhân là những người từng du lịch đến Saudi Arabia trong thời gian gần đây. MERS gây các triệu chứng như sốt, ho, khó thở, viêm phổi và được coi là "họ hàng" của virus gây hội chứng viêm đường hô hấp cấp (SARS) từng ám ảnh châu Á năm 2003 khiến hơn 8.000 người nhiễm bệnh và 9% trong số đó tử vong. Tuy nhiên, WHO cho rằng virus MERS chưa tạo ra tình trạng khẩn cấp toàn cầu đối với y tế cộng đồng. Theo thông báo của Ủy ban khẩn cấp WHO, dựa trên thông tin hiện nay, mức nghiêm trọng xét ở góc độ tác động đối với sức khỏe cộng đồng là đáng lo ngại, tuy nhiên chưa có bằng chứng cụ thể cho thấy MERS liên tiếp lây truyền từ người sang người./.
 |
| Virus Mers được ghi nhận tại hơn 10 quốc gia nhưng cao nhất tại Saudi Arabia |
Những hiểu biết cơ bản về MERS-CoV và bí ẩn của nó
Các triệu chứng gây tử vong
Trong số 689 ca mắc, Bộ Y tế báo cáo có 53 ca đang được điều trị, Saudi Arabia ghi nhận số ca nhiễm virus Mers cao nhất, virus này giống như dạng cúm phổ biến nhưng nó có thể gây suy thận và viêm phổi.
| Virus MERS là gì ? - Là chữ viết tắt của Hội chứng hô hấp cấp Trung Đông
- Là chủng coronavirus gây nhiễm trùng đường hô hấp
- Ca tử vong đầu tiên được ghi nhận tại Saudi Arabia
- Lạc đà được cho là nguồn lan truyền bệnh đầu tiên ở người.
|  |
Các ca mắc cũng được ghi nhận tại Jordan, Qatar, tiểu vương quốc Ả-rập, Pháp, Đức, Ý, Tunisia, Egypt, Ai Cập, Anh và gần đây ở Mỹ. Lạc đà được cho là nguồn lây nhiễm chính ở người, chính quyền Saudi kêu gọi người dân đeo khẩu trang bảo vệ khi tiếp xúc với động vật. Biên tập viên thời sự tại Ả Rập của BBC đã phát biểu rằng cách xử lý của chính quyền về vụ bùng nổ dịch này đã bị chỉ trích, các lời chỉ trích buộc tội về việc từ chối sự giúp đỡ về khoa học của bên ngoài mà đã có thể giúp ngăn chặn sự lây lan của virus. Theo Bộ Y tế nước này họ đang làm việc với WHO và CDC Hoa Kỳ để giải quyết trình trạng khủng hoảng. Vào hôm thứ hai (2/6), một ngày trước khi xem xét lại các số liệu, Thứ trưởng Bộ Y tế Ziad Menish đã bị sa thải mà không có lời giải thích nào; trước đó vào tháng 4/2014, nhà vua Abdullah của Saudi cũng đã sa thải Bộ trưởng Bộ Y tế khi con số tử vong do MERS-CoV ngày càng tăng cao.
 |
Lạc đà được nghi ngờ truyền bệnh sang người |
Virus MERS: virus bí ẩn chưa có liệu pháp điều trị
Hội chứng hô hấp cấp Trung Đông là một bệnh nhiễm virus hệ hô hấp, kể từ khi ca bệnh đầu tiên ghi nhận tại Saudi Arabia vào năm 2012, có hàng loạt ca nhiễm trên khắp thế giới.
 |
Chủng virus corona bao gồm bệnh Sars, bệnh cúm thông thường và MERS |
Chúng ta có lo lắng không?
MERS là một chủng virus corona tương tự như bệnh cúm thông thường và hội chứng suy hô hấp cấp (SARS), tuy nhiên virus mới này không phải là SARS. Saudi Arabia đã báo cáo hơn 100 người nhiễm virus MERS tử vong kể từ khi bùng nổ dịch vào năm 2012. Các ca nhiễm virus cũng được ghi nhận tại Jordan, Quatar, các tiểu vương quốc Ả-rập, Pháp, Đức, Ý, Tunisia, Ai Cập, Anh và gần đây là tại Mỹ.
Virus MERS nguy hiểm như thế nào?
Các chuyên gia y tế cho rằng virus này không dễ lây lan, nếu nó lây lan dễ dàng chúng ta sẽ đối mặt với nhiều ca nhiễm hơn nữa nhưng khoảng 1/3 ca mắc tử vong. Coronavirus khá yếu, ở bên ngoài cơ thể chúng chỉ có thể tồn tại trong 1 ngày và dễ dàng bị tiêu diệt bởi các chất tẩy rửa thông thường, các chuyên gia y tế công cộng tại Anh nhấn mạnh nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng vẫn còn thấp.
Tuy nhiên, mối quan tâm toàn cầu lớn nhất là về khả năng tiềm ẩn của virus mới này lan truyền xa và rộng hơn, cho đến nay, lây nhiễm bệnh từ người qua người vẫn còn hạn chế đến các nhóm dân cư nhỏ, chưa có bằng chứng MERS-CoV có khả năng trở thành đại dịch.
Virus MERS lan truyền như thế nào?
Virus MERS cho thấy lây nhiễm giữa những người tiếp xúc gần gũi, hầu hết thông qua các vết tích nhỏ khi một người bị nhiễm ho hoặc hắt hơi (sneezes), sự lây truyền từ những bệnh nhân nhiễm bệnh đến cán bộ y tế cũng được theo dõi. Mặc dù lạc đà được cho là nguồn lây nhiễm bệnh đầu tiên cho người nhưng con đường lây truyền chính xác là trực tiếp hay gián tiếp vẫn chưa xác định được.
 |
Lạc đà có thể lây lan bệnh truyền nhiễm |
Bệnh MERS có thể được điều trị không?
Các bác sĩ chưa tìm ra liệu pháp điều trị tốt nhất nhưng những người có các triệu chứng cấp tính cần phải được điều trị chuyên sâu để giúp họ thở, chưa có vắc-xin để ngăn chặn virus này.
Virus Mers đến từ đâu?
Các chuyên gia vẫn chưa biết virus này có nguồn gốc từ đâu, nó có thể là kết quả của sự biến đổi của virus đã tồn tại trước đây hoặc có thể là một bệnh lây nhiễm được lưu hành ở động vật, vật nuôi và truyền qua người.
Có nên đi du lịch không?
Ngay khi WHO thông báo không có lý do gì để bắt buộc hạn chế việc đi lại, khuyến cáo về việc đi lại sẽ được đưa ra theo báo cáo số ca nhiễm hay khi các yếu tố lây truyền trở nên rõ ràng hơn, WHO cho rằng có khả năng các ca nhiễm này sẽ tiếp tục lưu hành đến các quốc gia khác thông qua khách du lịch và những người qua lại.
Các triệu chứng của bệnh là gì?
Hầu hết người bị nhiễm MERS-CoV phát triển bệnh suy hô hấp cấp với các triệu chứng sốt, ho, khó thở và suy thận.
Tôi có thể bảo vệ mình như thế nào?
Với bất kỳ bệnh truyền nhiễm đường hô hấp nào, cách tốt nhất để ngăn chặn nó là áp dụng các biện pháp vệ sinh sạch sẽ như rửa tay bằng nước với xà phòng, đeo khẩu trang để bảo vệ, tránh tiếp xúc vào mắt, mũi, miệng khi chưa rửa tay, tránh tiếp xúc gần gũi (hôn hoặc uống chung ly nước với người bị ốm), rửa và khử trùng bề mặt của các vật dụng có thể chứa vi khuẩn (tay nắm cửa, điện thoại, …).