Ngày 30/11/2015. Malaria News-Các nhà lãnh đạo châu Á Thái Bình Dương hướng tới việc loại trừ bệnh sốt rét vào năm 2030 (Asia Pacific leaders move towards eliminating Malaria by 2030). Một nghiên cứu công bố ngày 22/5/ 2012 cho biết hơn một phần ba số thuốc sốt rét được sử dụng trong thập kỷ qua ở khu vực Đông Nam Á và vùng cận Saharan châu Phi là thuốc giả hay thuốc kém chất lượng đe dọa nghiêm trọng các nỗ lực để chống lại căn bệnh này
Tại Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á gần đây (East Asia Summit_EAS) ở Malaysia các nhà lãnh đạo châu Á Thái Bình Dương đã thực hiện một bước quan trọng hướng tới việc loại bỏ khỏi khu vực về một căn bệnh đe dọa hơn hai tỷ người và giết chết gần 50.000 người mỗi năm, với sự tán thành của một kế hoạch chi tiết để loại trừ bệnh sốt rét trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương vào năm 2030. Lộ trình loại trừ sốt rét của Liên minh chống sốt rét của các nhà lãnh đạo châu Á-Thái bình dương (The Asia Pacific Leaders Malaria Alliance_APLMA) đã được phát triển thông qua tham vấn rộng rãi với các chuyên gia từ khắp khu vực, gắn với các chiến lược sốt rét toàn cầu như Chiến lược kỹ thuật toàn cầu chống sốt rét (Global Technical Strategy for Malaria) của WHO 2016-2030, hành động và đầu tư nhằm dánh bại bệnh sốt rét (Action and Investment to Defeat Malaria) của RBM và các Mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs) của Liên Hiếp Quốc (UN).
Lộ trình loại trừ (elimination roadmap) xác định có 6 ưu tiên mà các nhà lãnh đạo châu Á Thái Bình Dương hiện cam kết hỗ trợ để thanh toán bệnh sốt rét trên toàn khu vực vào năm 2030 bao gồm 1) tập hợp các nỗ lực quốc gia và các hoạt động trong khu vực (unite national efforts and regional actions); 2) lập bản đồ, phòng ngừa, xét nghiệm và điều trị căn bệnh này ở khắp mọi nơi (map, prevent, test and treat the disease everywhere); 3) đảm bảo các dịch vụ sốt rét có chất lượng cao, xét nghiệm, thuốc, màn ngủ và các loại thuốc trừ sâu (ensure high quality malaria services, tests, medicines, nets and insecticides); 4) cải thiện mục tiêu và hiệu quả để tối đa hóa tác động (improve targeting and efficiency to maximize impact); 5) huy động các nguồn tài chính trong nước và tận dụng sự hỗ trợ từ bên ngoài (mobilize domestic financing and leverage external support); 6) đổi mới để loại trừ (innovate for elimination). Bệnh sốt rét được chứng minh ở những nơi cho là đã được kiềm chế có một lịch sử hồi sinh cực kỳ mạnh mẽ sau khi các nguồn kinh phí và nguồn lực bị thu hẹp lại. Bây giờ có một sự đồng thuận giữa các chuyên gia sốt rét là cuộc chiến chống lại căn bệnh chết người này phải tập trung vào việc loại trừ chứ không phải ngăn chặn, sự cấp bách hiện nay là tìm cách ngăn chặn sự gia tăng theo sau phát hiện một chủng ký sinh trùng mới (new strain) có sức đề kháng với trị liệu sốt rét đầu tay phổ biến nhất hiện nay là kết hợp artemisinin (ACTs) tại Tiểu vùng sông Mekong (GMS). Artemisinin lần đầu tiên được phát hiện là mộtthuốc điều trị cho sốt rét bởi người đoạt giải Nobel năm nay Tiến sĩ Tu Youyou trong những năm 1960s. ACTs hiện nay là loại thuốc điều trị sốt rét được sử dụng rộng rãi nhất và sự lây lan của bệnh sốt rét kháng artemisinin là một mối đe dọa sức khỏe toàn cầu. Đề kháng với chloroquine, loại thuốc sốt rét đầu tay trước đây cũng đã được phát hiện đầu tiên ở GMS khi sốt rét kháng chloroquine lây lan sang châu Phi trong những năm 1980s đóng góp tới 80% tỷ lệ tử vong trẻ em bởi căn bệnh do muỗi truyền. Sự lây lan của sốt rét kháng artemisinin từ GMS tới vùng cận Saharan Châu Phi sẽ là thảm họa như nhau. Tiến sĩ Nafsiah Mboi giải thích: "Châu Á Thái Bình Dương đang đối mặt với sự khẩn cấp về sốt rét một cách im lặng có thể tác động tai hại đến khu vực nói chung cũng như an ninh y tế toàn cầu, sự giảm một nửa số trường hợp tử vong do sốt rét chỉ trong 15 năm, sự thất bại của các thuốc sốt rét hiệu quả nhất ở GMS đe dọa nhiều thành quả mà khó khăn lắm mới giành được".
Bức ảnh ngày 26/8/2009 chụp bệnh nhân sốt rét đang được điều trị tại một bệnh viện ở Pailin, Campuchia. (Ảnh của David Longstreat)
Chi phí cho việc loại trừ bệnh sốt rét ở khu vực Châu Á Thái Bình Dương được tính toán bởi Ban Thư ký APLMA chỉ hơn 1 tỷ đô la mỗi năm trong 5 năm đầu tiên, trong giai đoạn tiếp theo chi phí được ước tính chưa đầy 2 tỷ đô la mỗi năm sẽ là một thách thức đòi hỏi một cam kết chính thống từ các nhà lãnh đạo châu Á-Thái Bình Dương nhưng chi phí của việc không hành động còn cao hơn nhiều. Loại trừ sốt rét là một đầu tư mang tính nhân đạo và đầu tư kinh tế mà theo APLMA sẽ ‘tăng cường sự thịnh vượng kinh tế khu vực bằng cách cứu sống hơn một triệu sinh mạng và tạo ra tiết kiệm chi phí và lợi ích xã hội gần 300 tỷ đô la'. Hơn nữa, việc không hành động bây giờ có thể cho phép sự lây lan của sốt rét kháng artemisinin hủy hoại đầu tư toàn cầu với khoảng 41 tỷ đô la đã được thực hiện theo hướng làm giảm sốt rét từ năm 2000 và phá hủy những thành quả to lớn được thực hiện trong thập kỷ qua, việc đầu tư cần thiết để loại trừ bệnh sốt rét ở GMS trong ngắn hạn là lớn hơn nhiều do tác động tích cực trong lâu dài. Lộ trình loại trừ sốt rét của APLMA đề xuất sự phát triển các nguồn tài chính sáng tạo để đáp ứng các chi phí cần thiết, các đề xuất cho các nhà lãnh đạo châu Á-Thái Bình Dương xem xét bao gồm giới thiệu và mở rộng các loại thuế (như rượu, thuế thuốc lá, các khoản thu du lịch và hàng không), tận dụng xổ số quốc gia và nguồn tài chính dành cho việc loại trừ, các cách khám phá nhằm gia tăng sự tham gia của khu vực tư nhân trong việc loại trừ bệnh sốt rét, xem xét mở rộng các cơ chế nợ tài chính như trái phiếu sốt rét. Trong những tháng gần đây đã có sự phát triển rất đáng khích lệ trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét, với mục tiêu loại trừ trong SDGs và bây giờ lộ trình loại trừ đã được chấp thuận bởi các nhà lãnh đạo trên toàn khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Bước tiếp theo là loại trừ sốt rét kháng artemisinin ở GMS và sau đó cam kết đầy đủ để loại khỏi toàn bộ khu vực Châu Á-Thái Bình Dương của căn bệnh chết người này, loại trừ sốt rét (malaria elimination) sẽ cứu được vô số mạng sống và cải thiện đáng kể điều kiện sống trong toàn khu vực vẫn là vấn đề ưu tiên đến khi đạt được thành tựu cuối cùng.