Ngày 20/9/2007 tại Hà Nội, Dự án hỗ trợ Y tế dự phòng Việt Nam-Bộ Y tế đã tổ chức Hội thảo xây dựng quy trình giám sát bệnh truyền nhiễm ở Việt Nam. Thành phần tham gia Hội thảo gồm đại diện lãnh đạo và chuyên viên các viện nghiên cứu hệ y tế dự phòng trực thuộc Bộ Y tế, TS. Nguyễn Huy Nga-Cục trưởng và PGS.TS. Vũ Sinh Nam-Phó Cục trưởng-Cục Y tế dự phòng Việt Nam Chủ trì Hội thảo-Trưởng Ban Quản lý Dự án chủ trì Hội thảo. Trong bối cảnh hiện nay, các bệnh truyền nhiễm gây dịch ngày càng phát triển, đặc biệt là các bệnh lạ hoặc bệnh mới nổi như dịch bệnh SARS, cúm A (H5N1)… nên có một quy trình cho hệ thống giám sát là hết sức quan trọng và cần thiết. Hội thảo đã tập trung thảo luận và đóng góp ý kiến vào các nội dung chính:
Quy chế thông tin, báo cáo bệnh truyền nhiễm gây dịch:
Đây là nội dung quan trọng nhằm quy định về chế độ thông tin, báo cáo bệnh truyền nhiễm gây dịch trong nước và quốc tế bao gồm 5 chương, 20 điều về những quy định chung; quy định về thông tin báo cáo dịch trong nước; quy định công bố dịch, bãi bỏ công bố dịch; quy định thông tin, báo cáo bệnh truyền nhiễm gây dịch quốc tế; tổ chức thực hiện. Hội thảo đề nghị những nội dung này cần phải khái quát được các vấn đề mang tính nguyên tắc cũng như trách nhiệm của các cơ sở y tế nhà nước và tư nhân từ tuyến trung ương đến cơ sở. Trên cơ sở đó Cục Y tế dự phòng Việt Nam chịu trách nhiệm tham mưu cho Bộ y tế thực hiện chức năng quản lý nhà nước trong việc chỉ đạo phòng chống và thông tin, báo cáo bệnh truyền nhiễm gây dịch trên phạm vi cả nước. Các Viện nghiên cứu thuộc hệ y tế dự phòng chịu trách nhiệm trước Bộ Y tế về công tác theo dõi, giám sát, chỉ đạo phòng chống; xác minh các thông tin, báo cáo tình hình bệnh truyền nhiễm gây dịch tại khu vực phụ trách và trực tiếp giúp địa phương dập dịch khi có dịch xảy ra. Sở Y tế tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương chịu trách nhiệm tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh/thành phố trong việc chỉ đạo phòng chống, thông tin, báo cáo bệnh truyền nhiễm gây dịch tại địa phương.
Quy trình giám sát bệnh truyền nhiễm tại Việt Nam:
Đây là quy trình hoạt động mang tính đại cương nên phần lớn ý kiến Hội thảo đều cho rằng các khái niệm và định nghĩa mặc dù được xây dựng trên cơ sở tiêu chuẩn chuyên môn nhưng cần phải bám sát vào luật định đã ban hành; các thuật ngữ quy định cần được soạn thảo theo từng nhóm khái niệm về bệnh truyền nhiễm; về ca bệnh; về dịch, ổ dịch; về hệ thống thông tin, khai báo; về hệ thống các chỉ số đánh giá; về giám sát, báo cáo điều tra, giám sát… để các tuyến sử dụng tài liệu dễ tiếp cận. Sơ đồ hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm cần được gắn liền với chức năng nhiệm vụ các tuyến, hệ thống kiểm dịch y tế biên giới tại Việt Nam và các hoạt động giám sát chủ yếu. Quy trình điều tra và đáp ứng dịch cần được tiến hành qua 13 bước cùng với các quy trình điều tra xác minh ổ dịch; lập kế hoạch điều tra dịch; báo cáo điều tra dịch và các biểu mẫu giám sát dịch hàng tuần.
Quy trình giám sát và xử lý ổ dịch một số bệnh truyền nhiễm gây dịch nổi bật:
Đây là quy trình giám sát và xử lý cụ thể với từng loại bệnh truyền nhiễm gây dịch được xắp xếp theo thứ tự ưu tiên như ổ dịch bệnh cúm A (H5N1), bệnh SARS, bệnh tả, bệnh thương hàn, ổ dịch sốt dengue/sốt xuất huyết dengue, bệnh viêm não do não mô cầu, bệnh dịch hạch, bệnh sốt rét, bệnh liên cầu lợn ở người, bệnh viêm não Nhật Bản; bệnh thủy đạu, quai bị, rubela; bệnh bại liệt và bệnh cúm. Quy trình giám sát mỗi bệnh cần có các bước cụ thể như chuẩn bị nội dung giám sát, kế hoạch giám sát, đánh giá và báo cáo kết quả, đề xuất giải pháp thực hiện; các biện pháp can thiệp trong quá trình giám sát và đánh giá hiệu quả các biện pháp can thiệp.
Hình thức và quy định chung:
Vì là quy trình giám sát chung, không nên đưa tên cụ thể một số đơn vị nào như Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên, Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh, Viện Pasteur Nha Trang; tuyến tỉnh còn thiếu Trung tâm Phòng chống sốt rét, tuyến huyện còn thiếu bệnh viện huyện và Trung tâm Y tế dự phòng huyện (vì hiện nay huyện không có mô hình Trung tâm y tế mà là Trung tâm Y tế dự phòng, Phòng y tế, Bệnh viện huyện). Từ những góp ý nêu trên Điều 2 được viết lại ngắn gọn là Quy chế này áp dụng đối với các cơ sở y tế nhà nước và tư nhân từ trung ương đến địa phương; tương tự như trên các Chương/Điều khác cũng được nêu chung là các Viện thuộc hệ thống y tế dự phòng chịu trách nhiệm trước Bộ Y tếvề công tác phòng chống BTNGD thay vì nêu tên cụ thể tên một số Viện dịch tễ ở toàn bộ văn bản; nêu thêm Trung tâm Phòng chống sốt rét ở tuyến tỉnh, Trung tâm Y tế dự phòng và Phòng Y tế huyện.
Sau khi góp ý, sửa chữa Ban thư ký sẽ soạn thảo và sắp xếp lại cho phù hợp với yêu cầu giám sát hiện nay thành Quy trình chuẩn quốc gia trước khi chính thức ban hành để áp dụng nhiều năm tới cho tất cả các tuyến.