Ngày 23/9/2016. New York, USA. United Nations General Assembly (UNGA). Kỳ họp cấp cao lần thứ 71 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc (UNGA) diễn ra từ 19-26/9/2016 tại trụ sở UN ở New York, Hoa Kỳ. Trong chương trình nghị sự, UNGA dành một hội nghị cấp cao bàn cách giải quyết kháng kháng sinh (AMR) và ứng phó hàng loạt vấn đề y tế toàn cầu như khủng hoảng y tế (health crises), nguồn lực y tế (health workforce), các bệnh không lây nhiễm (NCDs), dinh dưỡng (nutrition), sức khỏe phụ nữ và trẻ em (women's and children's health).
Tại kỳ họp này, các nhà lãnh đạo chính phủ từ 193 quốc gia thành viên của UN được triệu tập nhằm giải quyết những vấn đề khủng hoảng toàn cầu, trong đó có khủng hoảng lớn về tị nạn và di cư, vấn đề kháng kháng sinh và tiến trình thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) đã thống nhất từ một năm trước đây. Các cơ quan chủ yếu liên quan đến sức khỏe toàn cầu và y tế quốc tế bao gồm Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Quỹ Nhi đồng Liên Hợp quốc (UNICEF), Tổ chức Lươngthực vàNôngnghiệp của Liên hợpquốc(FAO), Chương trình Lương thực thế giới (World Food Programme), Tổ chức Thú y thế giới (OIE) và Ngân hàng Thế giới (WB). Kỳ họp này không chỉ đánh dấu bước tiến toàn cầu trong giải quyết các mối đe dọa nghiêm trọng về môi trường kinh tế-xã hội mà còn nhấn mạnh sự kết nối giữa sức khỏe của người và động vật qua tình trạng kháng kháng sinh (AMR) ngày càng lan rộng cả về phạm vi và mức độ, để giải quyết được vấn đề này UNGA cho rằng cách tiếp cận 'Một sức khỏe' ('One-Health') là rất quan trọng cùng sự nhất trí về "Một cách tiếp cận y tế" (One Health approach).
Tổng Thư ký UN. Ban Ki-moon bắt tay Đại sứ Peter Thomson chủ tịch kỳ họp cấp cao UNGA
Đặc biệt với tiêu đề bài viết này: “Kháng thuốc kháng sinh (AMR)bao trùm các vấn đề y tế toàn cầu tại kỳ họp cấp cao UNGA lần thứ 71” nghe có vẻ như chỉ dành riêng cho các chuyên gia y tế nhưng thực tế UNGA đã tổ chức một “Hội nghị cấp cao UN về kháng kháng sinh” (UN high-level meeting on antimicrobial resistance (AMR) với sự tham dự của các nguyên thủ quốc gia và bộ trưởng đến từ khắp nơi trên thế giới cho thấy mức độ bao trùm của ARM còn nhiều hơn thế. Đây là lần thứ tư AMR cùng một số vấn đề sức khỏe toàn cầu khác trở thành trọng tâm trong chương trình nghị sự của UNGA. Đại sứ Peter Thomson, chủ tịch kỳ họp cấp cao 71st của UNGA phát biểu: "Kháng thuốc đang đe dọa các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) đòi hỏi một ứng phó mang tính toàn cầu, chính vì vậy sự thống nhất cao về tuyên bố chính trị ngày hôm nay tạo tiền đề vững chắc để cộng đồng quốc tế cùng tiến lên phía trước. Không một quốc gia, khu vực hoặc bất kỳ tổ chức nào có thể đơn phương giải quyết vấn đề này".
TS. Margaret Chan, Tổng giám đốc WHO, TS. José Graziano da Silva Tổng Giám đốc FAO và TS. Monique Eloit,
Tổng Giám đốc OIE tiếp xúc báo chí sau cuộc họp cấp cao của UNGA về AMR
Mức độ nghiêm trọng và báo động toàn cầu về AMR là hậu quả lạm kháng sinh ở người, động vật nuôi cùng sự lan tràn của dư lượng kháng sinh trong đất, nước và các loại cây trồng ngoài tầm kiểm soát của các nhà quản lý. Chính vì vậy tình trạng AMR được kỳ họp cấp cao 71st của UNGA coi là nguy cơ mang tính toàn cầu lớn nhất và cấp bách nhất cần sự quan tâm quốc tế và quốc gia. Tiếp xúc báo chí sau hội nghị cấp cao của UNGA về AMR, TS. Margaret Chan-Tổng giám đốc WHO phát biểu: "Kháng thuốc không chỉ đe dọa sức khỏe con người mà còn ảnh hưởng đến phát triển kinh tế, xã hội và an ninh thế giới. Chúng tôi đang chạy đua với thời gian để đảm bảo các cam kết hiện nay mau chóng trở thành hành động thiết thực cứu sống con người, động vật và các lĩnh vực sức khỏe môi trường". TS. José Graziano da Silva, Tổng giám đốc FAO khẳng định: "AMR là vấn đề không chỉ ở bệnh viện mà còn ở các trang trại và trong thực phẩm của chúng ta nữa, nông nghiệp phải gánh phần trách nhiệm bằng cách cắt giảm nhu cầu sử dụng kháng sinh thay vì vệ sinh trang trại tốt". TS. Monique Eloit, Tổng Giám đốc OIE cho biết: "Kháng sinh hiệu quả và dễ tiếp cận quan trọng trong bảo vệ sức khỏe con người cũng như động vật và cây trồng, chúng tôi kêu gọi chính phủ các nước hỗ trợ tích cực tất cả các ngành liên quan bằng cách thúc đẩy sử dụng có trách nhiệm và thận trọng, thực hiện và thực hành tốt các hướng dẫn và tiêu chuẩn đã ban hành".
Lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến AMR
Theo WHO, kháng thuốc (Antimicrobial resistance_AMR) xảy ra khi vi khuẩn, virus, ký sinh trùng và nấm kháng lại các thuốc có hiệu lực trước đây ở các lĩnh vực y tế, thú y và nông nghiệp. Trong tuyên bố chính trị này, lần đầu tiên các nhà lãnh đạo chính phủ cam kết phối hợp tham gia tiếp cận rộng rãi nhằm giải quyết tận gốc nguyên nhân AMR đang là thách thức lớn toàn cầu và tái khẳng định phát triển kế hoạch hành động quốc gia trên cơ sở "Kế hoạch hành động toàn cầu về kháng thuốc" (Global Action Plan on Antimicrobial Resistance); đồng thời có những giải pháp tích cực phòng chống và kiểm soát nhiễm khuẩn (infection prevention and control), đảm bảo tiếp cận thích hợp chẩn đoán, thuốc kháng sinh, đầu tư nghiên cứu và chuyển đổi thuốc kháng sinh mới và trị liệu thay thế (ensuring appropriate access to diagnostics and antimicrobials and investing in research and innovation for new antibiotics and alternative therapies). Các đại biểu cho rằng trọng tâm giám sát sử dụng kháng sinh thận trọng và nâng cao nhận thức về AMR, vệ sinh (sanitation), nước sạch (clean water) và bảo hiểm y tế toàn dân (universal health coverage) là những giải pháp quan trọng ngăn chặn nhiễm trùng.
WHO/Ben Hartschuh
Kết thúc phiên bế mạc, UNGA khẳng định cần có hệ thống theo dõi các bệnh nhiễm trùng kháng thuốc chặt chẽ hơn về số lượng thuốc kháng sinh sử dụng trong y tế, thú y, nông nghiệp cũng như tăng đầu tư ngân sách và hợp tác quốc tế; đồng thời cam kết tăng cường quy chế sử dụng kháng sinh, nâng cao kiến thức, nhận thức và thúc đẩy thực hành tốt nhất các công nghệ mới trong sản thay thế thuốc kháng sinh có hiệu lực cũng như chất lượng chẩn đoán và vaccine nhằm chạy đua với thời gian kịp thời cứu mạng sống của con người, động vật và các lĩnh vực sức khỏe môi trường.