Một trong những nội dung “đổi mới phong cách, thái độ phục vụ của cán bộ y tế hướng tới sự hài lòng của người bệnh” là thay đổi trang phục y tế một cách hợp lý nhằm giúp người bệnh, người nhà bệnh nhân dễ dàng nhận biết trong giao tiếp. Bộ Y tế đã ban hành thông tư 45/2015/TT-BYT ngày 30/11/2015 quy định về trang phục y tế, thông tư này bắt đầu có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2016.
Quy định chung
Trang phục y tế bao gồm áo, quần, áo liền váy, chân váy, giầy dép, mũ, bảng tên... với các tiêu chí như: bảo đảm an toàn cho người bệnh và người sử dụng, thuận tiện khi mặc và khi thao tác chuyên môn, mang tính truyền thống và đặc trưng của ngành y tế; nguyên liệu dùng để may trang phục bảo đảm ít nhăn, dễ giặt, dễ là ủi, dễ khử khuẩn, thấm được mồ hôi và phù hợp với khí hậu; có kiểu dáng và màu sắc hài hòa, thân thiện, đơn giản, hiện đại, lịch sự, trang nhã, kín đáo, bảo đảm tính thẩm mỹ, phù hợp với công việc và nghề nghiệp; bảo đảm khi nhìn dễ nhận biết đối tượng sử dụng và các khu vực chuyên môn khác nhau. Lưu ý trang phục y tế không được mang biểu tượng của tổ chức Chữ thập đỏ. Quy định mới về trang phục y tế được áp dụng cho tất cả các cơ sở khám chữa bệnh của nhà nước và tư nhân trên toàn quốc. Các cơ sở y tế khác tùy theo điều kiện, tính chất công việc, yêu cầu công tác chuyên môn... có thể sử dụng trang phục y tế phù hợp trên cơ sở của quy định này. Theo đó, trang phục y tế nói chung quy định về màu sắc, chất liệu, kiểu dáng của các đối tượng khác nhau như: người hành nghề khám chữa bệnh, người lao động, học sinh và sinh viên tại các cơ sở khám chữa bệnh, người bệnh, sản phụ, người nhà bệnh nhân trực tiếp chăm sóc người bệnh, người đến thăm và làm việc, người tình nguyện hỗ trợ bệnh nhân tại các cơ sở khám chữa bệnh. Trong phạm vi bài viết này chỉ đề cập đến trang phục y tế của người hành nghề khám chữa bệnh, người lao động, học sinh và sinh viên tại các cơ sở khám chữa bệnh
Trang phục của bác sĩ
Áo hè thu màu trắng với chất liệu vải kate hoặc cotton, kiểu dáng áo bờ lu cổ bẻ danton, cài cúc áo ở giữa, chiều dài áo ngang gối; dùng loại dài tay hoặc ngắn tay, phía trước có 3 túi áo, có khuy cài bảng tên công tác trên ngực áo trái; phía sau áo xẻ đường giữa đến ngang mông. Áo đông xuân giống áo hè thu nhưng có chất liệu vải cotton hoặc gabardine và dùng loại áo dài tay. Quần màu trắng, chất liệu vải cotton hoặc gabardine hay kaki, kiểu dáng của quần âu có 2 ly, 2 túi chéo; riêng quần nam có 1 túi ở phía sau. Mũ màu trắng được may theo màu sắc và chất liệu vải của áo bờ lu.
Mẫu trang phục mới của bác sĩ (ảnh minh họa)
Trang phục của điều dưỡng viên, hộ sinh viên, y sĩ
Áo hè thu màu trắng với chất liệu vải kate hoặc cotton, kiểu dài tay hoặc ngắn tay, cổ có 2 ve áo, cài cúc áo ở giữa, chiều dài áo ngang mông, phía trước có hai túi, có khuy cài bảng tên công tác trên ngực áo trái; túi áo, tay áo và cổ áo có viền xanh dương, kích thước viền rộng 0,5cm. Áo đông xuân giống áo hè thu nhưng có chất liệu vải cotton hoặc gabardine và dùng loại áo dài tay. Quần màu trắng với chất liệu vải cotton hoặc gabardine hay kaki, kiểu dáng của quần âu có 2 ly, 2 túi chéo, riêng quần nam có 1 túi ở phía sau. Áo liền váy cũng được trang bị sử dụng cho điều dưỡng viên, hộ sinh viên nữ ngoài trang phục áo, quần đã quy định ở trên. Áo liền váy màu trắng với chất liệu vải cotton hoặc gabardine hay kaki; có kiểu dáng dài tay hoặc ngắn tay cho mùa hè thu, kiểu dáng dài tay cho mùa đông xuân; cổ có 2 ve áo, chiều dài của váy quá gối từ 5 đến 10cm; phía trước có 3 túi, có khuy cài bảng tên công tác trên ngực áo trái; túi áo liền váy, tay áo liền váy và cổ áo liền váy có viền xanh dương, kích thước viền rộng 0,5cm. Mũ màu trắng theo màu sắc và chất liệu vải của áo hoặc áo liền váy.
Trang phục của kỹ thuật viên, cử nhân, kỹ sư và các chức danh khác
Các kỹ thuật viên, cử nhân, kỹ sư và các chức danh khác làm công tác chuyên môn tại các khoa, phòng lâm sàng và cận lâm sàng thuộc cơ sở khám chữa bệnh được quy định trang phục tương tự như điều dưỡng viên, hộ sinh viên, y sĩ. Áo hè thu màu trắng với chất liệu vải kate hoặc cotton, kiểu dáng dài tay hoặc ngắn tay, cổ có 2 ve áo, cài cúc áo ở giữa, chiều dài áo ngang mông, phía trước có hai túi, có khuy cài bảng tên công tác trên ngực áo trái; không có viền xanh dương ở túi áo, tay áo và cổ áo. Áo đông xuân giống áo hè thu nhưng có chất liệu vải cotton hoặc gabardine và dùng loại dài tay. Quần màu trắng với chất liệu vải cotton hoặc gabardine hay kaki, kiểu dáng của quần âu có 2 ly, 2 túi chéo, riêng quần nam có 1 túi ở phía sau. Mũ màu trắng theo màu sắc và chất liệu vải của áo.
Trang phục của dược sĩ
Áo hè thu màu trắng với chất liệu vải kate hoặc cotton, kiểu dáng theo áo bờ lu loại dài tay hoặc ngắn tay, cổ có 2 ve áo, cài cúc áo ở giữa, chiều dài áo ngang gối, phía trước có 2 túi chéo và 1 túi ngực, có khuy cài bảng tên công tác trên ngực áo trái, phía sau áo xẻ giữa đến ngang mông. Áo đông xuân giống áo hè thu nhưng có chất liệu vải cotton hoặc gabardine và dùng loại áo dài tay. Quần màu trắng với chất liệu vải cotton hoặc gabardine hay kaki, kiểu dáng của quần âu có 2 ly, 2 túi chéo, riêng quần nam có 1 túi ở phía sau. Mũ màu trắng theo màu sắc và chất liệu vải của áo.
Trang phục ở khu vực phẫu thuật, gây mê hồi sức, trung tâm tiệt khuẩn
Cán bộ, nhân viên y tế công tác ở khu vực phẫu thuật, gây mê hồi sức và làm việc ở trung tâm tiệt khuẩn được quy định sử dụng trang phục khác biệt. Áo có màu xanh cổ vịt với chất liệu vải kate hoặc cotton hay gabardine với kiểu dáng áo ngắn tay, cổ trái tim, chui đầu, chiều dài áo ngang mông, phía trước có 3 túi, có khuy cài bảng tên công tác trên ngực áo trái. Quần màu xanh cổ vịt với chất liệu vải kate hoặc cotton hay gabardine, kiểu dáng quần âu 2 ly, 2 túi chéo, riêng quần nam có 1 túi ở phía sau. Mũ cũng màu xanh cổ vịt theo màu sắc và chất liệu vải của áo. Đặc biệt khi làm việc trong phòng mổ phải có trang phục riêng như: Áo màu xanh cổ vịt với chất liệu vải kate hoặc cotton, kiểu dáng áo phẫu thuật dài tay, chiều dài quá gối từ 5 đến 10cm, có bo chun 6cm ở cổ tay, buộc dây ở phía sau. Quần có màu sắc và chất liệu vải cùng với áo nhưng theo loại kiểu dáng quần kéo dây rút, không có túi. Mũ cũng có màu sắc và chất liệu vải của áo. Lưu ý lãnh đạo cơ sở khám chữa bệnh cần căn cứ theo quy định và điều kiện thực tế tại cơ sở để quyết định việc sử dụng trang phục phẫu thuật sử dụng một lần.
Trang phục của nhân viên dinh dưỡng
Áo hè thu màu trắng với chất liệu vải kate hoặc cotton, có kiểu dáng áo ngắn tay, cổ chữ U, cài cúc áo ở giữa, chiều dài áo ngang mông, phía trước có 3 túi đối với nam và 2 túi đối với nữ, có khuy cài bảng tên công tác trên ngực áo trái. Áo đông xuân giống áo hè thu nhưng có chất liệu vải cotton hoặc gabardine và dùng loại áo dài tay. Quần màu trắng với chất liệu vải kate hoặc cotton hay gabardine với kiểu dáng quần âu 2 ly, 2 túi chéo, riêng quần nam có 1 túi ở phía sau. Mũ cũng màu trắng theo màu sắc và chất liệu vải của áo. Đối với nhân viên chế biến thức ăn, có sử dụng thêm tạp dề không cổ, có hai dây đai, chiều dài ngang gối, phía sau buộc dây.
Trang phục của hộ lý, y công, nhân viên giặt là
Áo hè thu màu xanh hòa bình với chất liệu vải kate hoặc cotton, có kiểu dáng áo ngắn tay, cổ trái tim, cài cúc áo ở giữa, chiều dài áo ngang mông, phía trước có 2 túi, có khuy cài bảng tên công tác trên ngực áo trái. Áo đông xuân giống áo hè thu nhưng có chất liệu vải kate hoặc cotton hay gabardine và dùng loại áo dài tay. Quần màu xanh hòa bình với chất liệu vải cotton hoặc gabardine hay kaki với kiểu dáng quần âu 2 ly, 2 túi chéo, riêng quần nam có 1 túi ở phía sau. Mũ cũng màu xanh hòa bình được may theo màu sắc và chất liệu vải của áo.
Trang phục của nhân viên tiếp đón, hành chính, thu ngân
Áo màu sắc sáng với chất liệu vải kate hoặc cotton hay các loại vải có chứa cotton với thành phần co dãn, kiểu dáng áo sơ mi dài tay hoặc ngắn tay; đối với nhân viên nữ nên khuyến khích mặc trang phục áo dài truyền thống. Quần đối với nam, quần hoặc chân váy đối với nữ có màu sẫm với chất liệu phù hợp; kiểu dáng loại quần âu 2 ly, 2 túi chéo, riêng quần nam có 1 túi ở phía sau. Áo vest được sử dụng tùy theo điều kiện cụ thể, lãnh đạo cơ sở khám chữa bệnh quy định việc sử dụng áo vest; áo có màu sẫm với chất liệu vải cotton hoặc gabardine, kiểu dáng cổ 2 ve áo, phía trước có 3 túi, phía sau có xẻ, có vải lót phía trong, có khuy cài bảng tên công tác trên ngực áo trái. Lãnh đạo cơ sở khám chữa bệnh quy định màu sắc trang phục của nhân viên tiếp đón, hành chính, thu ngân để sử dụng thống nhất tại đơn vị. Đối với nhân viên tiếp đón, phải đeo dải băng màu xanh gắn trên cánh tay trái áo hoặc chéo qua người có chiều rộng 10cm, trên dải băng in dòng chữ “nhân viên tiếp đón”.
Trang phục của nhân viên bảo vệ
Áo hè thu màu ghi hoặc màu xanh cô ban sẫm hay màu xanh đen với chất liệu vải kate hoặc cotton, kiểu dáng áo ngắn tay, có nẹp cầu vai, tay lơ vê, 2 túi có nắp, có khuy cài bảng tên công tác trên ngực áo trái. Áo đông xuân giống áo hè thu nhưng có chất liệu vải kate hoặc cotton hay gabardine và dùng loại áo dài tay. Quần có màu sắc cùng với màu áo với chất liệu vải kaki theo kiểu dáng quần âu 2 ly, có 1 túi ở phía sau. Áo khoác có màu ghi với chất liệu vải cotton hoặc gabardine theo kiểu dáng áo bu dông, cổ chữ K, phía trước có 2 túi cơi chéo có nắp túi, có nẹp cầu vai, có khuy cài bảng tên công tác trên ngực áo trái. Mũ theo kiểu mũ kê pi có cùng màu sắc với màu áo. Lãnh đạo cơ sở khám chữa bệnh quy định màu sắc trang phục của nhân viên bảo vệ để sử dụng thống nhất tại đơn vị. Trong trường hợp cơ sở khám chữa bệnh thuê công ty bảo vệ, lãnh đạo cơ sở khám chữa bệnh thống nhất với công ty bảo vệ về trang phục sử dụng của nhân viên bảo vệ trong cơ sở khám chữa bệnh.
Trang phục của kỹ thuật viên thiết bị y tế, kỹ sư thiết bị, nhân viên bảo trì, lái xe ô tô cấp cứu
Áo hè thu màu xanh đen với chất liệu vải kate hoặc cotton theo kiểu dáng áo bu dông ngắn tay, tay lơ vê, có nẹp cầu vai, 2 túi có nắp, có khuy cài bảng tên công tác trên ngực áo trái. Áo đông xuân giống áo hè thu nhưng có chất liệu vải cotton hoặc gabardine và dùng loại áo dài tay. Quần màu xanh đen với chất liệu vải cotton hoặc gabardine hay kaki theo kiểu dáng loại quần âu 2 ly, có 1 túi ở phía sau. Áo khoác màu xanh đen với chất liệu vải cotton hoặc gabardin hay kaki theo kiểu dáng áo bu dông, cổ chữ K, phía trước có 2 túi cơi chéo có nắp túi, có nẹp cầu vai, có khuy cài bảng tên công tác trên ngực áo trái.
Trang phục của học sinh, sinh viên
Theo quy định học sinh, sinh viên học tập tại các cơ sở khám chữa bệnh thuộc chức danh nào thì sử dụng trang phục của chức danh nghề nghiệp tương ứng. Trên vai áo có cầu vai màu xanh dương với kích thước rộng 4cm, dài 10cm.
Trang phục của nhân viên bảo hiểm xã hội làm việc tại cơ sở khám chữa bệnh
Nhân viên bảo hiểm xã hội khi làm việc tại các cơ sở khám chữa bệnh thì sử dụng trang phục do bảo hiểm xã hội quy định sau khi thống nhất với Bộ Y tế nhưng phải khác biệt với các đối tượng đã được quy định nêu ở trên. Ngoài ra, trang phục của các đối tượng khác thực hiện nhiệm vụ tại cơ sở khám chữa bệnh do lãnh đạo cơ sở khám chữa bệnh quy định để thống nhất.
Ngoài trang phục của cán bộ y tế, còn có quy định các loại trang phục dành cho người bệnh, người bệnh nặng, sản phụ, người nhà bệnh nhân, khách đến thăm và làm việc, người tình nguyện hỗ trợ bệnh nhân và những quy định khác về khẩu trang, găng tay, bảng tên công tác của người hành nghề khám chữa bệnh, người lao động tại các cơ sở khám chữa bệnh; thẻ của học sinh, sinh viên, khách đến thăm và làm việc tại cơ sở khám chữa bệnh.