9 tháng đầu năm 2012, sốt rét gia tăng cục bộ ở nhiều địa phương thuộc khu vực miền Trung-Tây Nguyên, nhưng đến tháng 10 năm 2012 các chỉ số này có xu hướng giảm, mặc dù các tỉnh miền Trung đang là mùa mưa, đồng thời cũng là mùa truyền bệnh sốt rét.
Đây cũng là điểm khác biệt về khí hậu, thời tiết và diễn biến tình hình bệnh sốt rét so với những năm trước đây. Từ tháng 9 đến tháng 12 hàng năm, miền Trung là thời điểm mùa mưa thuận lợi cho bệnh sốt rét phát triển do ở đỉnh cao của mùa truyền bệnh sốt rét, tuy nhiên cho đến cuối năm 2012 số lượng mưa rất thấp và thời tiết cũng nóng hơn so với cùng kỳ. Theo số liệu thống kê của Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn trong tháng 10 năm 2012, các chỉ số sốt rét bệnh nhân sốt rét (BNSR), sốt rét ác tính (SRAT), tử vong sốt rét (TVSR)có xu hướng giảm, chỉ có chỉ số ký sinh trùng sốt rét (KSTSR) vẫn gia tăng.
Tại khu vực miền Trung-Tây Nguyên tháng 10 năm 2012 BNSR giảm 10,66% (1894/2120), SRAT giảm 42,86% (8/14), TVSR giảm 100% (0/1), KSTSR tăng 5,43% (1,36/1,29). Trong đó miền Trung BNSR giảm 7,84% (894/970), SRAT giảm 37,50% (5/8), không có ca TVSR (0/0), KSTSR tăng 14,04% (1,30/1,14); Tây Nguyên BNSR giảm 13,04% (1000/1150), SRAT giảm 50% (3/6), không có TVSR (0/1), KSTSR giảm 2,74% (1,42/1,46) so với cùng kỳ năm 2011.
Mặc dù sốt rét có xu hướng giảm chung trên toàn khu vực, nhưng cục bộ tại một số địa phương tình hình sốt rét vẫn chưa được cải thiện điển hình là tỉnh Bình Thuận BNSR tăng 221.05% (122/38), KSTSR tăng 225.64 (1,27/0,39); Quảng Nam BNSR tăng 106.45% (128/62), KSTSR tăng 122.22 (1,60/0,72). Một số tỉnh khác trong khu vực các chỉ số sốt rét có gia tăng về tỷ lệ (Quảng Bình, Quảng Ngãi, Phú Yên, Ninh Thuận, Gia Lai) nhưng số lượng ca bệnh thấp và nằm trong tầm kiểm soát của các tuyến y tế địa phương.
Qua đánh giá diễn biến tình hình sốt rét khu vực miền Trung-Tây Nguyên trong 9 tháng đầu năm cũng như tháng 10 năm 2012 cho thấy tình hình sốt rét không ổn định, kết quả giảm sốt rét không mang tính bền vững và chịu sự chi phối của biến đổi khí hậu, thời tiết trong năm. Các ca nhiễm bệnh sốt rét tập trung chủ yếu ở dân di biến động khó kiểm soát (dân đi rừng, ngủ rẫy, di cư tự do, giao lưu biên giới). Các trường hợp tử vong vẫn là do phát hiện muộn và điều trị muộn. Chỉ số KSTSR gia tăng và lưu hành vẫn là mối nguy cơ lớn, vì đây là yếu tố tác nhân gây bệnh (mầm bệnh) cùng với yếu tố trung gian truyền bệnh (muỗi sốt rét) tồn tại ở hầu khắp các vùng sẽ duy trì lan truyền tự nhiên sốt rét và có thể bùng phát thành dịch bất cứ lúc nào nếu không được kiểm soát chặt chẽ.
Từ những nhận định nêu trên, tình hình sốt rét giảm trong tháng 10/2012 chưa nói lên được điều gì về chất lượng phòng chống sốt rét ở khu vực miền Trung-Tây Nguyên. Các tỉnh vẫn phải tăng cường giám sát chặt chẽ dịch tễ sốt rét ở cả các vùng trọng điểm và không trọng điểm; tăng cường phát hiện sớm, chẩn đoán sớm, điều trị sớm các ca bệnh sốt rét ngay từ tuyến cơ sở để hạn chế biến chứng muộn và tử vong. Cần tổng hợp, phân tích số liệu thống kê diễn biến tình hình sốt rét năm 2012 cũng như một số năm gần đây để đưa ra dự báo chính xác cho năm 2013 và đề ra kế hoạch phòng chống sốt rét sát với thực tiễn.