Với các biện pháp phòng chống tích cực bao gồm việc phun tồn lưu và tẩm màn ngủ bằng hóa chất diệt muỗi bảo vệ cho 54.749 người dân sống trong vùng sốt rét lưu hành, thực hiện 25.594 lam máu xét nghiệm phát hiện bệnh, sử dụng 1.117 liều thuốc điều trị bệnh nhân và cấp thuốc tự điều trị. Tình hình sốt rét tại tỉnh Thừa Thiên Huế tiếp tục được khống chế và giảm mạnh trong năm 2015.
Trong năm ghi nhận có 66 bệnh nhân sốt rét và 38 trường hợp nhiễm ký sinh trùng sốt rét, không có sốt rét ác tính và tử vong, dịch sốt rét không xảy ra. So với năm trước, số người mắc sốt rét giảm 34,88% (66/103), số ký sinh trùng sốt rét giảm 65,75% (38/78). So với năm 2011, số bệnh nhân sốt rét giảm 36,58% (66/162), số ký sinh trùng sốt rét giảm 63,38% (38/94); trong nhiều năm liền không có sốt rét ác tính, tử vong và dịch sốt rét. Ngoài các nguồn lực trong nước, công tác phòng chống sốt rét tại địa phương đã được Dự án Quỹ Toàn cầu tiếp tục hỗ trợ cho 32 xã, thị trấn với 202 thôn bản ở 2 huyện trọng điểm sốt rét A Lưới và Nam Đông; đồng thời cũng được tiếp sức thêm Dự án Kháng thuốc artemisinin cũng của Quỹ Toàn cầu giúp đỡ nên đã có điều kiện triển khai thực hiện những biện pháp chuyên môn kỹ thuật, giám sát và quản lý hoạt động có hiệu quả. Tuy vậy năm 2015 và các năm trước đây, địa phương đã và đang phải đối mặt với thực trạng sốt rét ngoại lai do một số bộ phận người dân vẫn còn có những hoạt động đi rừng, ngủ rẫy, qua về biên giới bị nhiễm bệnh ngoài khu vực bảo vệ và từ Lào cũng như các tỉnh khác trở về cơ sở. Bệnh nhân sốt rét và ký sinh trùng sốt rét ngoại lai chiếm đa số các trường hợp mắc bệnh được ghi nhận cùng với muỗi truyền bệnh có khả năng phục hồi do kháng lại hóa chất diệt có thể làm lây lan bệnh tại chỗ nên nguy cơ sốt rét quay trở lại tại địa phương là rất lớn.
Phân tích cụ thể tình hình cho thấy 38 trường hợp nhiễm ký sinh trùng sốt rét ở bệnh nhân chủ yếu là bị nhiễm ngoại lai từ Lào, thậm chí có một số người bệnh bị nhiễm tại Angola do đi xuất khẩu lao động trở về nước. Trong đó cơ sở tiếp nhận nguồn bệnh ngoại lai nhiều nhất là Bệnh viện trung ương Huế; bệnh viện thị xã Hương Trà, Hương Thủy và huyện Nam Đông... Để giám sát tình hình sốt rét ngoại lai trong thời gian tới, địa phương đang triển khai mô hình thí điểm quản lý dân di biến động tại 10 điểm thuộc 10 xã trọng điểm với mục tiêu của chiến lược loại trừ sốt rét bao gồm: Chẩn đoán sớm và điều trị bệnh có hiệu quả, cắt đứt sự lan truyền. Phòng chống tích cực muỗi truyền bệnh sốt rét, giảm mắc bệnh cho đối tượng có nguy cơ cao. Nâng cao năng lực giám sát, đánh giá dịch tễ sốt rét và đáp ứng khả năng loại trừ bệnh sốt rét.
Đối với việc giám sát và xử lý ổ bệnh sốt rét, sẽ thực hiện mô hình “1-3-7” với các giải pháp cụ thể như: Trong vòng 1 ngày, các cơ sở y tế phải phát hiện, điều trị và báo cáo tất cả các ca bệnh xác định hay nghi ngờ cho hệ thống thông tin y tế tính từ thời điểm có chẩn đoán của nhân viên y tế; việc chẩn đoán được xác định bằng xét nghiệm lam máu soi kính hiển vi, việc điều trị phải đúng theo phác đồ quy định và việc báo cáo phải bảo đảm nội dung yêu cầu. Trong vòng 3 ngày, trung tâm y tế huyện, thị xã, thành phố và Trung tâm Phòng chống Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng tỉnh phải tổ chức điều tra, khám xác nhận và phân loại ca bệnh để xác định nguồn gốc nhiễm bệnh là nội địa hay ngoại lai; việc chẩn đoán xác định phải thực hiện bằng lam máu xét nghiệm soi kính hiển vi hoặc bằng kỹ thuật PCR (polymerase chain reaction), việc phân loại ca bệnh phải theo đúng hướng dẫn. Trong vòng 7 ngày, trung tâm y tế huyện, thị xã, thành phố và Trung tâm Phòng chống Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng tỉnh phải tổ chức điều tra ổ bệnh và xử lý biện pháp kịp thời; việc điều tra ổ bệnh được thực hiện càng sớm càng tốt, xác định có sự lây truyền tại chỗ hay không, chú ý điều tra 30 hộ gia đình ở chung quanh điểm có ca bệnh, đồng thời áp dụng ngay các biện pháp làm giảm nguy cơ lây truyền bệnh trong thời hạn 7 ngày; việc điều tra được thực hiện bằng phương pháp điều tra dịch tễ chủ động kết hợp với điều tra hoạt động của muỗi truyền bệnh; việc xử lý ổ bệnh phải tiến hành bằng biện pháp phun tồn lưu hóa chất diệt muỗi, điều trị ca bệnh theo đúng phác đồ quy định và tổ chức truyền thông giáo dục sức khỏe phòng chống sốt rét trong cộng đồng.
Thừa Thiên Huế đang cùng với các địa phương khác trên cả nước triển khai chiến lược phòng chống và loại trừ bệnh sốt rét. Những kết quả đã đạt được trong năm 2015 và những năm trước đây là cơ sở để xây dựng các yếu tố bền vững nhằm chủ động khống chế, ngăn ngừa bệnh sốt rét quay trở lại từ mầm bệnh ngoại lai với sự phục hồi muỗi truyền bệnh có khả năng kháng hóa chất diệt nhằm ngăn chặn bệnh sốt rét có nguy cơ lây truyền lan rộng. Hy vọng rằng bệnh sốt rét sẽ được loại trừ ra khỏi cộng đồng trong thời gian sớm nhất để góp phần bảo vệ, chăm sóc sức khỏe người dân.