Ngày 18/4/2017. GENEVA. Báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO): 'Tiến bộ vượt bậc' trong phòng chống lại các bệnh nhiệt đới bị lãng quên (WHO Reports 'Record-breaking' Progress in Fighting Neglected Tropical Diseases_NTDs). Hôm thứ ba tuần qua WHO cho biết tiến bộ chưa từng có đã được thực hiện giải quyết nhiều NTDsgây tàn tật nhất thế giới 10 năm qua.
Một đứa trẻ dẫn người đàn ông bị bệnh mù đường sông ở Gbarnga, Liberia, ngày 4/9/1995
TS. Margaret Chan, Tổng giám đốc WHO cho biết đã có "tiến bộ vượt bậclàm giảm đáng kể các thảm kịch cổ đại như bệnh ngủ và bệnh phù chân voi".Khoảng 1,5 tỷ người ở 149 quốc gia bị ảnh hưởng NTDs gồm một nhóm 18 các rối loạn ảnh hưởng không cân xứng đến người nghèo giảm từ 1,9 tỷ người trong năm 2010. Từ năm 2007, WHO và một nhóm đối tác toàn cầu đã đưa ra một chiến lược giải quyết và kiểm soát NTDs tốt hơn.5 năm trước, một nhóm các tổ chức phi chính phủ, các đối tác tư nhân và công đã ký Tuyên bố Luân Đôn (London Declaration) cam kết hỗ trợ nguồn lực lớn hơn để loại trừ hoặc thanh toán 10 NTDs phổ biến nhất vào cuối thập kỷ này.
TS. Margaret Chan, Tổng giám đốc WHO phát biểu trong một cuộc họp báo về NTDs tại Geneva, ngày 18/4/2017
Dirk Engel, giám đốc cơ quanphòng chống cácbệnh nhiệt đới bị lãng quên của WHO cho biết: "Có một sự thay đổi trong việc mở rộng các biện pháp can thiệp NTDs trên toàn cầu”.
Cuộc họp vào hôm thứ tư(Meeting on Wednesday)
Báo cáo lần thứ tư của WHO về NTDsphát hành trùng với cuộc họp hôm thứ tư tại trụ sở của WHO để tìm hiểu những gì đã đạt được trong cuộc chiến NTDs và tìm hiểu các cách thức thúc đẩytiến bộ hướng về phía trước, Engel cho biết các bộ trưởng y tế, các đại diện từ các công ty dược phẩm, các nhà khoa học, các nhà tài trợ và các nhà từ thiện "sẽ xem xétsự thay đổi của NTDs" (will look at the changing landscape of NTDs) và khám phá những cách tốt hơn để lồng ghép cuộc chiến chống lại những bệnh này vào sức khoẻ và phát triển toàn cầu.Báo cáo mô tả các thành tựu đạt được trong kiểm soát các bệnh gây suy nhược như trong năm 2015ghi nhận khoảng 1 tỷ người nhận được 1,5 tỷ liều điều trị do các công ty dược phẩm tài trợ cho một hoặc nhiều NTDs.
Một người đàn ông với một bàn tay có các triệu chứng của leishmaniasis chờ đợi điều trịtại một bệnh viện ở Aleppo, Syria, ngày 11/2/2013
Báo cáo trích dẫn thành công đáng kể trong các nỗ lực trong việc loại trừ bệnh leishmaniasis nội tạng, một bệnh ký sinh trùnggây biến dạng tấn công các cơ quan nội tạng.Engel nói: "Nếu bạn nhiễm nó thì nó sẽ giết bạn,không có cách nào khác”.Bệnh này phổ biến ở Đông Nam Á, đặc biệt ở Bangladesh, Ấn Độ và Nepal. Engel cho biết một chương trình tiểu vùng đã được tổ chức để cung cấp điều trị sớm bằng các loại thuốc tài trợ và kiểm soát vector thông qua phun tồn lưu hóa chất trong nhà giống như trong phòng chống sốt rét.Engel nói thêm: "Với hai can thiệp này, bạn có thể làm giảm được tỉ lệ mắc bệnh leishmaniasis nội tạng tới mức gần như không còn gì, mục đích là để có ít hơn 1/10.000 trường hợp ở cấp độ huyện, đó là mục tiêu khó khăn". Ông lưu ý bệnh này đã được loại trừ 82% ở các quận/huyện Ấn Độ, 97% ở các quận/huyện Băng-la-đét và loại trừ hoàn toàn ở Nepal: "Đây là kết quả mà chúng tôi đã không lường trước được trong vài năm trở lại đây”.Trong khi châu Á bị gánh nặng với số lượng lớn nhất các trường hợp NTDs thì châu Phi có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất, Engel nói với hãng tin VOA rằng có khoảng 450.000-500.000 người ở vùng cận Saharanchâu Phi bị nhiễmít nhất một bệnh nhiệt đớinhưng thường nhiều vào cùng một thời điểm.Ông cho rằng Châu Phi đang có những tiến bộ tuyệt vời trong việc kiểm soát NTDs, bệnh ngủ châu Phi đã giảm từ 37.000 ca mới (năm 1999) xuống còn chưa đầy 3.000 ca(năm 2015) và bệnh giun Guinea đã "giảm xuống chỉ còn 25 ca ở người nên có thể tiêu diệ được", ông nói.Engel lưu ý bệnh giun chỉ bạch huyết, một căn bệnh nhiễm trùng truyền qua muỗi gây ra sự phình đại chân tay và bộ phận sinh dục cũng đang nằm trong tầm kiểm soát: "Một số quốc gia đang tụt lại phía sau, một số quốc gia đang thực hiện khá tốt, chúng tôi vừa công nhận Togo là quốc gia châu Phi đầu tiên đạt được mức loại trừ bệnh giun chỉ bạch huyết như là một vấn đề sức khoẻ công cộng".Ông cũng lưu ý rằng đã có nhiều tiến bộ trong điều trị bệnh mù đường sông và "bây giờ chúng ta đang nghĩ tới việc thiết lập một mục tiêu mới trong việc loại trừ sau năm 2020".Trong một bước tiến quan trọng khác, báo cáo nhận thấy bệnh mắt hột, nguyên nhân gây mù lòa hàng đầu trên thế giới "đã bị loại trừ như là một vấn đề sức khoẻ cộng đồng" ở Oman, Morocco và Mexico.
Ajak Kuol Nyamchiek theo dõi trong khi John Lotiki, một y tá tại Trung tâm Carter, băng vết thương trên chân cô bé từ nơi mà một con giun guinea đang nổi lên, Abuyong, Sudan, ngày 4/11/2010
Các khu vực bị ảnh hưởng(Affected areas)
NTDs thường phổ biến trên khắp thế giới, hiện nay chúng chỉ có ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới nơi mà nước sạch và vệ sinh môi trường kém và điều kiện nhà ở nghèo nàn.Bản báo cáo cho biết: "Người nghèo sống ở vùng sâu vùng xa, nông thôn, khu ổ chuột đô thị hoặc các khu vực xung đột có nguy cơ cao nhất”. WHO cho biết việc cải thiện nước và vệ sinh môi trường cho 2,4 tỷ người trên toàn cầu-những người dân thiếu những điều kiện cơ bản này là chìa khoá để đạt được tiến bộ lớn hơn trong cuộc chiến chống lại NTDs.Theo Christopher Fitzpatrick, chuyên gia kinh tế y tế thuộc cơ quan kiểm soát các bệnh nhiệt đới bị lãng quên của WHOchi phí kinh tế xã hội do mất năng suất và chi phí y tế từ tiền túi của những người bị NTDs rất cao."Người ta tính toán với mỗi đô la (USD) đầu tư cải thiện cơ sở hạ tầng nước và vệ sinh môi trường sẽ thu hồi trở lại khoảng 30 đô la với các các cá nhân bị ảnh hưởng", ông nói.