Ngày 31/3/2017. Diễn đàn toàn cầu do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tổ chức từ 16-17/3/2017 tại Geneva với sự tham dự củacác đại diện cấp cao đến từ các chương trình quốc gia phòng chống sốt rét (NMCP) toàn cầunhằm chia sẻ kiến thức và thực hành tốt nhất hướng tới mục tiêu chung: "Không còn ca bệnh" (Getting to zero) vào 2020và đưa ra các chiến lược cho lộ trình tiếp theo.
Devanand Moonasar, Giám đốc Cơ quan y tế Quốc gia Nam Phi, chủ trì phiên khai mạc phát biểu: "Chúng ta có 45 tháng loại trừ sốt rét ở 21 quốc gia nên cần gấp rút hành động ngay từ bây giờ".
Sáng kiến E-2020(E-2020 initiative)
WHO ước tính ngày càng nhiều nước tiến tới loại trừ sốt rét, năm 2000 có 13 nước ghi nhận ít hơn 1000 ca sốt rét; đến 2015, 33 quốc gia đã đạt được mốc quan trọng này. Tương tự, số nước có < 100 ca sốt rét và < 10 ca bệnh đã tăng mạnh từ 2000.Tháng 4/2016, dựa vào tỷ lệ mắc mới sốt rét giai đoạn 2000-2014, tuyên bố mục tiêu sốt rét của các quốc gia bị ảnh hưởng và quan điểm thông tin của các chuyên gia về lĩnh vực này; WHO đã xác định được 21 quốc gia có khả năng đạt được không có ca sốt rét nội địa (zero indigenous cases of malaria) vào 2020, bản phân tích được công bố vào Ngày thế giới phòng chống sốt rét năm 2016.Cùng với nhau, 21 nước này đại diện cho "E-2020". Cuộc họp 2 ngày gần đây tại Geneva gồm đại diện từ 20/21 nước này cùng chuyên gia WHO và các nhà quan sát được mời tham dự.
'Bây giờ mọi ngày đều đếm'(Every day now counts)
TS. Pedro Alonso, Giám đốc chương trình sốt rét toàn cầu phát biểu tại diễn đàn ngày 16/3: "Quốc gia bạn nằm trong số quốc gia có thể dẫn tới chương trình nghị sựloại trừ sốt rét toàn cầu, nếu thành công bạn sẽ đại diện cho nỗ lực lớn nhất trong cuộc chiến sốt rét nhiều năm". Ông lưu ý để đạt được mục tiêu loại trừ sốt rét ở tất cả các nước E-2020 cần hết sức khẩn trương: "Ngay từbây giờ mỗi ngày, mỗi tuần,mỗi tháng đều phải đếm.Chúng ta cần biết về những thách thức, những trở ngại và làm thế nào để có thể vượt qua tất cả những điều đó". Để hướng dẫn các nước trong nỗ lực cuối cùng này, WHO phát triển một khung mới về loại trừ sốt rét bằng bộ công cụ và chiến lược ngăn chặn sự lây truyền và tái diễn bệnh được đưa ra tại cuộc họp ngày 16/3/2017, khung mới này được xây dựng trên cơ sở và thay thế hướng dẫn của WHOnăm 2007 về loại trừ sốt rét hoàn toàn phù hợp với Chiến lược Kỹ thuậtsốt rét toàn cầu giai đoạn 2016-2030, loại trừ sốt rét ít nhất 10 quốc gia vào năm 2020 là một mục tiêu chính của chiến lược toàn cầu.
Chứng nhận loại trừ (Certification of elimination)
Các nước duy trì số ca sốt rét mắc tại chỗ bằng không(zero locally-acquired malaria cases) tối thiểu 3 năm liên tiếp đều đủ điều kiện đăng ký chứng nhận loại trừ sốt rétcủa WHO, một quy trình chứng nhận mới được sắp xếp hợp lý đã được mô tả trong khung loại trừ năm 2017. WHO sẽ thành lập một Ủy ban Chứng nhận (Certification of Elimination Panel) về loại trừvới nhiệm vụ kiểm tra các báo cáo về loại trừ cấp quốc gia do các nước đệ trình lên.2 quốc gia tại diễn đàn toàn cầu đã báo cáo một vài năm liên tiếp không có ca sốt rét bản địa: Paraguay (từ năm 2012) và Algeria (từ năm 2014), cả hai quốc gia này dự kiến sẽ yêu cầu chứng nhận chính thức việc loại trừ từ WHO trong những tháng tới.
'Một cái nhìn thực tế '(A real eye-opener)
Mỗi đại diện của E-2020 có cơ hội trình bày tiến bộ của từng nước về việc loại trừ, các nhóm làm việc được phép chia sẻ kinh nghiệm và các bài học rút ra giữa các quốc gia và khu vực về một loạt các chủ đề, từ hợp tác xuyên biên giới đến phát hiện ca bệnh tại các nơi có lan truyền thấp.TS. Helene Hiwat, Điều phối viên NMCP ở Suriname mô tả các tương tác với các đối tác từ các quốc gia loại trừ sốt rét khác và phát hiện ra rất nhiều thách thức liên ngànhnhư là "một cái nhìn thực tế" (a real eye opener),bà giải thích: “Cuộc họp đã giúp tăng cường động lực của chúng ta tiến tới loại trừ, rất phấn khởi khi biết sự hỗ trợ để đạt được mục tiêu đó là có sẵn và chúng ta có thể xây dựng dựa trên kinh nghiệm của những nước khác".
'Chuẩn bị đếm ngược để đạt được bằng0'(Prepare your countdown to zero)
Trong bài phát biểu bế mạc phiên họp, TS. Ren Minghui-Trợ lý Tổng giám đốc WHO về HIV/AIDS, Lao, Sốt rét và các bệnh nhiệt đới bị lãng quên cho biết: "Khi bạn trở lại văn phòng của mình vào tuần tới cho dù ở Bhutan, Ả-rập Xê-út, Suriname, Đông Timor hoặc bất kỳ nước nào khác trong E-2020 hãy chuẩn bị đếm ngược để đạt được bằng 0". Ông cho biết thêm:" Sử dụng khung mới này để đảm bảo các chương trình của bạn được định hướng phù hợp với các hoạt động và chiến lược sẽ giúp bạn đạt được mục tiêu đó". TS. Ren lưu ý WHO sẽ tổ chức một diễn đàn toàn cầu hàng năm từ bây giờ để đánh giá tiến bộ quốc giahướng tới loại trừ và hỗ trợ các mốc quan trọng, các nước thành viên tái khẳng định cam kết của mình nhằm đạt được mục tiêu quốc gia loại trừ sốt rét vào năm 2020 và chấp nhận lời mời của WHO để trình bày tiến bộ của họ mỗi năm tại các diễn đàn toàn cầu tiếp theo.