Từ đầu năm 2014 đến nay, tình hình dịch cúm gia cầm diễn biến phức tạp không chỉ ở Trung Quốc và một số nước trong khu vực mà ngay cả một số địa phương trong cả nước; thực hiện Công điện khẩn của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế đã có công văn chỉ đạo các địa phương tăng cường kiểm soát chặt chẽ cúm gia cầm không để lây lan sang người.
Tình hình dịch cúm gia cầm
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) trong năm 2013 tại Trung Quốc, Hồng Kông và vùng lãnh thổ Đài Loan đã có 147 người mắc cúm A/H7N9, trong đó có 47 ca tử vong. Từ đầu năm 2014 đến nay tại Trung Quốc đã ghi nhận 190 trường hợp mắc mới, trong đó có 19 ca tử vong, trong đó tại tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) giáp với biên giới Việt Nam đã có 2 người nhiễm vi rút cúm A/H7N9, các ca có virus cúm A/H7N9 lưu hành tại một số chợ buôn bán gia cầm sống. Đặc biệt nguy hiểm là virus cúm A/H7N9 không gây bệnh lâm sàng trên gia cầm và hiện chưa có vaccine phòng bệnh nên việc phát hiện, giám sát và ứng phó với chủng virus này rất khó. Theo thông tin từ Cơ quan đầu mối Y tế quốc tế của Tổ chức Y tế thế giới, ngày 12/02/2014 Trung Quốc đã ghi nhận thêm 01 trường hợp nhiễm cúm A(H7N9). Bệnh nhân người Hồng Kông đến tỉnh Quảng Đông từ ngày 24/01 đến 9/2/2014 và ở lại cùng với gia đình. Điều tra dịch tễ đang được tiến hành để xác định trường hợp này bị nhiễm cúm A(H7N9) tại Quảng Đông hay trước đó từ Hồng Kông. Tính đến ngày 14/2/2014, đã ghi nhận 338 trường hợp nhiễm cúm A(H7N9) tại 14 tỉnh, thành phố của Trung Quốc (kể cả Hồng Kông và Đài Loan) trong đó có 66 trường hợp tử vong. Tính riêng từ đầu năm 2014, đã ghi nhận 182 trường hợp nhiễm cúm A(H7N9). Trước đó ngày 12/02/2014, Bộ Y tế Malaysia đã xác nhận trường hợp nhiễm cúm A(H7N9) đầu tiên tại nước này, bệnh nhân nữ 67 tuổi là khách du lịch đến từ Trung Quốc và sống tại tỉnh Quảng Đông, trước khi đến Malaysia bệnh nhân đã bị sốt và đã được điều trị ban đầu. Tại Malaysia, bệnh nhân được nhập viện ngày 07/02/2014 và xét nghiệm dương tính với cúm A(H7N9). Ngày 13/02/2014, Tân Hoa Xã Trung Quốc đưa tin tại tỉnh Giang Tây ghi nhận thêm 01 trường hợp nhiễm cúm A(H10N8). Bệnh nhân tử vong ngày 08/2/2014. Như vậy tính đến nay đã ghi nhận 03 trường hợp nhiễm cúm A(H10N8) đầu tiên trên người, tất cả đều sống tại tỉnh Giang Tây, trong đó có 02 trường hợp tử vong.
 |
Màu xanh của bản đồ ghi nhận ca nhiễm cúm A(H7N9) tại các tỉnh, TP của Trung Quốc |
Trước tình hình diễn biến dịch bệnh cúm hết sức phức tạp tại Trung Quốc, WHO đưa ra một số khuyến cáo đối với với khách du lịch khi đi đến các quốc gia đang có dịch bệnh cúm A(H7N9 người dân không nên đi đến khu vực giết mổ gia cầm, tránh xa các trại nuôi gia cầm hoặc tránh tiếp xúc với gia cầm sống tại các chợ bán gia cầm; khuyến cáo người dân không nên tiếp xúc với với các vật dụng bị ô nhiễm bởi phân gia cầm hoặc vật nuôi, thường xuyên rửa tay với xà phòng, luôn tuân thủ an toàn vệ sinh thực phẩm và thực hành vệ sinh tốt. Đặc biệt, đối với người có biểu hiện các triệu chứng viêm đường hô hấp cấp khi đi du lịch hoặc ngay sau khi trở về từ khu vực đang có dịch bệnh cúm cần nghĩ tới do Cúm A (H7N9) và được khám, chẩn đoán để xác định.
Theo Tổ chức Thú y thế giới (OIE) vừa cảnh báo, tại tỉnh Hà Bắc (Trung Quốc) và vùng lãnh thổ Đài Loan đã xuất hiện virus cúm độc lực cao H5N2 gây ổ dịch lâm sàng và chết nhiều gia cầm; tại Việt Nam, dịch cúm A/H5N1 trên đàn gia cầm cũng đã xuất hiện nhỏ lẻ ở một số địa phương, có 2 trường hợp tử vong do cúm A/H5N1 trong tháng 1/2014 tại Bình Phước, Đồng Tháp.
Theo Tổ chức Nông Lương của Liên Hợp Quốc (FAO) khuyến cáo nguy cơ virus cúm A/H7N9 xâm nhiễm vào Việt Nam từ các tỉnh biên giới phía Bắc và các tỉnh có liên quan tới buôn bán, tiêu thụ gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập lậu, không rõ nguồn gốc là rất cao.
Theo Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn) dịch cúm gia cầm (A/H5N1) đã xuất hiện tại 9 tỉnh gồm Lào Cai, Quảng Ngãi, Nam Định, Kon Tum, Tây Ninh, Cà Mau, Khánh Hòa, Long An và Đắk Lắk với hàng ngàn con bị nhiễm bệnh và phải tiêu hủy. Hiện nay công tác phòng chống dịch cúm gia cầm đang được triển khai đồng loạt tại các địa phương trong cả nước.
Theo Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), thông tin từ cơ quan đầu mối y tế quốc tế của WHO ngày 12/02 xác nhận Trung Quốc đã ghi nhận thêm 1 trường hợp nhiễm cúm A(H7N9). Bệnh nhân người Hồng Kông đến tỉnh Quảng Đông từ ngày 24/1 đến 9/02/2014 và ở lại cùng với gia đình, điều tra dịch tễ đang được để xác định trường hợp này bị nhiễm cúm A(H7N9) tại Quảng Đông hay trước đó từ Hồng Kông. Tính đến ngày 14/02 đã ghi nhận 338 trường hợp nhiễm cúm A(H7N9) tại 14 tỉnh, thành phố của Trung Quốc (kể cả Hồng Kông và Đài Loan) trong đó có 66 trường hợp tử vong. Tính riêng từ đầu năm 2014, đã ghi nhận 182 trường hợp nhiễm cúm A(H7N9). Mặc dù Việt Nam chưa ghi nhận ca nhiễm cúm A/H7N9 nhưng dịch cúm này sẽ có nguy cơ xâm nhập nếu không kiểm soát tốt.
 |
Theo WHO cúm A (H7N9) là một trong những chủng virus cúm “nguy hiểm nhất" |
Chỉ đạo phòng chống cúm gia cầm của Bộ Y tế
Chỉ đạo các cơ sở y tế địa phương
Trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch cúm gia cầm, ngày 14/2/2014 Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã có Công điện gửi các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và Ủy ban nhân dân các tỉnh/thành phố về việc tập trung phòng chống dịch cúm gia cầm và các chủng vi-rút cúm gia cầm lây sang người. Bộ Y tế đã có Công điện chỉ đạo các cấp chính quyền và ngành y tế địa phương tăng cường chỉ đạo phòng chống cúm gia cầm không để lây lan sang người, đồng thời thành lập các đoàn công tác thuộc Ban chỉ đạo phòng chống dịch bệnh nguy hiểm kiểm tra công tác phòng chống dịch cúm A(H7N9) tại các đơn vị y tế trung ương và địa phương.
Công văn của Bộ Y tế chỉ đạo Viện trưởng các Viện Vệ sinh dịch tễ/Viện Pasteur và Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành phố yêu cầu khẩn trương chỉ đạo triển khai các biện pháp phòng, chống cúm A (H7N9) đồng thời thực hiện tốt công tác kiểm dịch y tế biên giới, giám sát chặt chẽ đối với người nhập cảnh, xử lý y tế kịp thời đối với các trường hợp nghi mắc bệnh, đặc biệt chú ý khách nhập cảnh từ vùng có ca bệnh. Tăng cường giám sát các trường hợp mắc bệnh viêm phổi nặng nghi do virus tại các cơ sở y tế và cộng đồng, kịp thời lấy mẫu gửi về các Viện Vệ sinh dịch tễ/Pasteur để xét nghiệm xác định tác nhân gây bệnh. Thực hiện tốt việc giám sát chặt chẽ các trường hợp có tiếp xúc với bệnh nhân, xử lý triệt để khi có dịch xảy ra. Chỉ đạo các cơ sở khám, chữa bệnh chuẩn bị sẵn sàng cơ số thuốc, khu vực cách ly; sẵn sàng tổ chức tốt việc thu dung, cách ly, điều trị bệnh nhân, hạn chế tử vong khi có bệnh nhân. Chuẩn bị sẵn sàng kinh phí, vật tư, hóa chất, phương tiện, kịp thời triển khai các biện pháp phòng, chống khi có dịch xảy ra. Bộ Y tế đề nghị, các Viện Vệ sinh dịch tễ/Pasteur ngoài việc chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương chủ động giám sát dịch bệnh, đồng thời có kế hoạch chuẩn bị các phương tiện, hóa chất xét nghiệm để phát hiện sớm và xử lý kịp thời các trường hợp nghi ngờ nhiễm cúm A (H7N9).
Phối hợp với các bộ, ngành giám sát chặt nhập khẩu gia cầm
Bộ Y tế cũng đã có công văn gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Công Thương đề nghị phối hợp triển khai các biện pháp phòng chống cúm A (H7N9). Theo đó Bộ Y tế đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương chỉ đạo tăng cường giám sát, kiểm tra nhập khẩu gia cầm, sản phẩm gia cầm qua biên giới, ngăn ngừa nhập lậu gia cầm nhằm ngăn chặn kịp thời gia cầm không được kiểm dịch xâm nhập vào Việt Nam; đẩy mạnh các hoạt động quản lý mua bán gia cầm, nhằm hạn chế việc lưu thông gia cầm không được kiểm dịch, không rõ nguồn gốc trên thị trường; đồng thời tiến hành điều tra, giám sát phát hiện sớm các ổ dịch cúm trên gia cầm, trong đó có nguyên nhân từ cúm A (H7N9), thực hiện xử lý kịp thời các ổ dịch hạn chế lây lan. Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền hướng dẫn người dân thực hiện sử dụng thực phẩm gia cầm sạch, rõ nguồn gốc xuất xứ, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm; kịp thời thông báo và chia sẻ thông tin với Bộ Y tế về tình hình dịch để phối hợp triển khai các biện pháp ngăn ngừa không để dịch lây truyền sang người.