Trong 9 tháng năm đầu 2013 tình hình sốt rét khu vực miền Trung Tây Nguyên có nhiều biến động, đặc biệt những tháng đầu mùa mưa của miền Trung và đỉnh 2 của mùa truyền bệnh sốt rét. Những tỉnh có số bệnh nhân sốt rét gia tăng như Quảng Nam, Gia Lai, Khánh Hòa, Ninh Thuận…
Nguyên nhân bệnh nhân sốt rét gia tăng vẫn chủ yếu là nhóm đi rừng, ngủ lại rẫy nhiều ngày để canh tác, trồng trọt, chưa kể đối tượng vào rừng không kiểm soát để khai thác lâm thổ sản. Khi người dân vào rẫy đã mang theo cả gia đình vào ở sinh hoạt trong mùa canh tác. Tuy nhiên sự nhận thức về phòng chống sốt rét của người dân vẫn hạn chế rất nhiều: không ngủ màn, có khi mang màn vào rẫy không sử dụng, thậm trí cho rằng uống rượu say nếu muỗi đốt cũng say luôn, nhà rẫy thì nhỏ không treo được màn… Đây vẫn là khó khăn phức tạp nhất của sốt rét khu vực miền Trung -Tây Nguyên (sốt rét rừng).
Trong tháng 7/2013, tại thị trấn Tô Hạp, huyện Khánh Sơn, tỉnh Khánh Hòa có tới 70 bệnh nhân sốt rét, 70 ký sinh trùng, trong đó P.falciparum chiếm 81,4%, P.vivax 11,4%, phối hợp 7,2% và ký sinh trùng sốt rét có tất cả ở các lứa tuổi: 1-8 tuổi: 14KST; 9-16t: 17KST; >16t: 29 KST; điều tra về côn trùng tại nhà rẫy có mặt của véc tơ chính An.minimus. Như vậy nếu không giám sát phát hiện điều trị kịp thời chắc chắn sẽ gây dịch sốt rét và dễ gây tử vong.
 |
 |
TS Nguyễn Văn Chương, Viện trưởng chỉ đạo công tác PCSR ở một số tỉnh |
Đối với tỉnh Gia Lai, số bệnh nhân sốt rét 8 tháng đầu năm là 2080, số KSTSR là 1890. Đây là tỉnh luôn có số KSTSR cao nhất trong cả nước; số bệnh nhân bắt đầu gia tăng cũng từ tháng 7/2013. Các huyện có số bệnh nhân gia tăng như Krong pa, Kongchro, Iapa, Iagrai, Đức Cơ, Ajunpa; điển hình như xã ChưRcăm, xã Chư Ga; chỉ trong tháng 8/2013 mỗi xã có từ 27-30 bệnh nhân sốt rét; thậm trí 80% bệnh nhân ở một số xã huyện Đức Cơ mang ký sinh trùng lạnh. Đây cũng là điều cảnh báo phải giám sát điều trị triệt để tránh lây lan thành dịch.
Đối với tỉnh Ninh Thuận, 8 tháng đầu năm 2013 có 753 bệnh nhân sốt rét trong đó có 721 ký sinh trùng. Số bệnh nhân bắt đầu gia tăng từ tháng 6/2013, điển hình trong tháng 9/2013; Đoàn giám sát điều tra của khoa Dịch tễ -Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn phát hiện tại xã Ma Nới, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận có 25/440 KSTSR, chiếm tỷ lệ 5,68%. Ngoài ra một số xã của huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam cũng có sự gia tăng đột biến về sốt rét.
Ngay từ Hội nghị giao ban sơ kết 6 tháng đầu năm 2013, Lãnh đạo Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn đã chỉ đạo cho các tỉnh cần tổ chức giám sát nhận định những “điểm nóng” trong mỗi huyện, mỗi tỉnh để chủ động phát hiện điều trị cắt đứt nguồn bệnh, mặt khác tổ chức phòng chống véc tơ truyền bệnh thông qua các chiến dịch phun, tẩm 2 đợt; thậm trí cần tẩm và phun bổ sung hóa chất ở những vùng trọng điểm nếu thấy cần thiết để cắt đứt sự lan truyền. Mặt khác Lãnh đạo Viện đã trực tiếp xuống tận xã, huyện của những tỉnh có sự gia tăng để chỉ đạo kịp thời; đồng thời cử các Đoàn Dịch tễ, Côn trùng, Nghiên cứu lâm sàng ứng cứu cùng với tỉnh/huyện khống chế. Viện đã hỗ trợ thuốc men, hóa chất, nhân lực để tập trung giải quyết điểm nóng.
 |
Làm việc tại Trạm Y tế xã Ma Nới |
 |
Làm việc với TTPCSR Khánh Hòa |
Khu vực miền Trung mới bắt đầu vào mùa mưa, thời tiết bão lụt thường xuyên đe dọa, công tác phòng chống dịch bệnh, nhất là sốt rét cần phải được tăng cường giám sát toàn tuyến. Những nơi nào chủ động và giám sát tốt chắc chắn sẽ phát hiện khống chế kịp thời, hạn chế tử vong và đem lại hiệu quả và chi phí kinh tế thấp nhất. Những nơi lơ là, chủ quan khi có nguy cơ sảy dịch thì công việc phòng chống càng khó khăn và tốn kém gấp bội lần.