Ngày 30/5/2017| GENEVA. Tổ chức Y tế thế giới (WHO)-Ngày Thế giới không thuốc lá (WNTD) 2017: Từ bỏ thuốc lá vì sức khỏe, thịnh vượng, môi trường và phát triển đất nước (WNTD 2017: Beating tobacco for health, prosperity, the environment and national development). Hành động loại bỏ sử dụng thuốc lá có thể giúp các nước ngăn chặn hàng triệu người bị đau ốm và tử vong do bệnh liên quan đến thuốc lá, chống đói nghèo và theo một báo cáo đầu tiên WHO là giảm suy thoái môi trường trên quy mô lớn.
Nhân WNTD 2017, WHO nhấn mạnh thuốc lá đe dọa sự phát triển quốc gia và kêu gọi các chính phủ thực hiện kiểm soát thuốc lá bền vững bao gồm cấm tiếp thị và quảng cáo thuốc lá, thúc đẩy đóng gói các sản phẩm thuốc lá trơn, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt và làm những nơi công cộng trong nhà và nơi làm việc không khói thuốc.
Chi phí y tế và kinh tế do thuốc lá (Tobacco’s health and economic costs)
Hút thuốc lá giết chết hơn 7 triệu người mỗi năm và tiêu phí chăm sóc sức khỏe và mất năng suất lao động ở các hộ gia đình và chính phủ trên 1,4 nghìn tỷ đôla (USD). TS. Margaret Chan, Nguyên Tổng Giám đốc WHO phát biểu: "Thuốc lá đe dọa tất cả chúng ta, làm trầm trọng thêm nghèo đói, giảm năng suất kinh tế, góp phần vào lựa chọn thực phẩm nghèo nàn ở các hộ gia đình và ô nhiễm không khí trong nhà". TS. Chan cho biết thêm: "Tuy nhiên, với biện pháp kiểm soát thuốc lá mạnh mẽ các chính phủ có thể bảo vệ tương lai đất nước họ bằng cách bảo vệ người sử dụng và không sử dụng thuốc lá tránh các sản phẩm chết người này, tạo doanh thu tài trợ cho các dịch vụ y tế cũng như dịch vụ xã hội khác và cứu môi trường của họ khỏi sự tàn phá do thuốc lá gây ra". Tất cả các nước đã cam kết Chương trình nghị sự phát triển bền vững 2030 (2030 Agenda for Sustainable Development) nhằm củng cố hòa bình thế giới và xóa đói giảm nghèo bao gồm thực hiện Công ước khung của WHO về kiểm soát thuốc lá (WHO FCTC) và đến năm 2030 giảm 1/3 tử vong sớm do các bệnh không lây nhiễm (NCDs) như các bệnh tim, phổi, ung thư, đái tháo đường và hút thuốc lá là một yếu tố nguy cơ chính gây ra các bệnh này.
Thuốc lá tàn phá môi trường (Tobacco scars the environment)
Báo cáo đầu tiên của WHO: “Thuốc lá và tác động môi trường của nó: một cái nhìn tổng quan” (Tobacco and its environmental impact: an overview) cho thấy tác động của sản phẩm này với thiên nhiên bao gồm chất thải thuốc lá chứa hơn 7.000 hóa chất độc hại gây đầu độc môi trường, trong đó có chất gây ung thư ở người; khí thải do khói thuốc lá đóng góp hàng ngàn tấn chất gây ung thư ở người, các chất độc hại và các loại khí nhà kính đối với môi trường, chất thải thuốc lá là loại chất thải lớn nhất thế giới; có đến 10 tỷ trong số 15 tỷ thuốc lá được bán hàng ngày tống khứ chất thải ra môi trường; các mẫu tànthuốc chiếm 30-40% tất cả các mặt hàng thu được khi thu dọn ở vùng ven biển và đô thị.
Thuốc lá đe dọa phụ nữ, trẻ em và sinh kế (Tobacco threatens women, children, and livelihoods)
Thuốc lá đe dọa tất cả mọi người, sự phát triển quốc gia và khu vực bằng nhiều hình thức như nghèo đói: khoảng 860 triệu người lớn hút thuốc sống ở các nước thu nhập thấp và thu nhập trung bình, nhiều nghiên cứu cho thấy trong các hộ gia đình nghèo nhất, chi tiêu vào các sản phẩm thuốc lá thường chiếm hơn 10% tổng chi tiêu hộ gia đình nghĩa là dành ít tiền hơn cho thực phẩm, giáo dục và chăm sóc sức khỏe; trẻ em và giáo dục: trồng thuốc lá làm trẻ embỏ học 10% -14% trong các gia đình trồng cây thuốc lá vì bận lao động; phụ nữ: 60% -70% công nhân trang trại thuốc lá là phụ nữ làm cho họ thường tiếp xúc gần gũi với các hóa chất nguy hiểm; sức khỏe: thuốc lá đóng góp đến 16% tất cả các ca tử vong do NCDs.
Thuế: một công cụ kiểm soát thuốc lá mạnh mẽ (Taxation: a powerful tobacco control tool)
TS. Oleg Chestnov-Trợ lý Tổng giám đốc WHO về NCDs và sức khỏe tâm thần cho biết: "Nhiều chính phủ đang hành động chống thuốc lá từ cấm quảng cáo và tiếp thị tới giới thiệu đóng gói các sản phẩm thuốc lá trơn, các nơi công cộng và trụ sở làm việc không khói thuốc nhưng một trong những công cụ kiểm soát thuốc lá hiệu quả nhất ít được các nước sử dụng để giải quyết nhu cầu phát triển là tăng thuế thuốc lá và giá cả". Các chính phủ thu được gần 270 tỷ USD trong thu thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá mỗi năm nhưng điều này có thể tăng hơn 50%, tạo ra thêm 141 tỷ USD, chỉ cần từ tăng thuế đánh vào thuốc lá bằng cách chỉ với 0,80 USD cho mỗi gói (tương đương với 1 USD quốc tế) ở tất cả các nước. Tăng doanh thu thuế thuốc lá sẽ tăng cường huy động nguồn lực trong nước, tạo ra nguồn tài chính cần thiết cho các nước đang phát triển để đáp ứng các ưu tiên theo Chương trình nghị sự 2030. TS. Douglas Bettcher, Giám đốc khoa phòng chống NCDs của WHO cho biết: "Thuốc lá là một rào cản lớn cho sự phát triển toàn cầu, bệnh tật và tử vong do thuốc lá gây là những nguyên nhân gây ra nghèo đói, làm cho các hộ gia đình không có người trụ cột, đảo hướng các nguồn lực hạn chế tại các hộ gia đình mua sản phẩm thuốc lá thay vì mua thực phẩm vá các vật liệu dành cho học tập, và buộc nhiều người phải trả cho các chi phí y tế nhưng hành động kiểm soát thuốc lá sẽ cung cấp cho các quốc gia một công cụ mạnh mẽ để bảo vệ tương lai và người dân của họ".
Ghi chú của Ban biên tập (Editor's note)
Bệnh tật do thuốc lá gây là một trong những mối đe dọa sức khỏe cộng đồng lớn nhất mà thế giới đang phải đối mặt, giết chết hơn 7 triệu người mỗi năm nhưng hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân của các bệnh không lây nhiễm lớn nhât có thể phòng ngừa. Kiểm soát thuốc lá là một trong những công cụ mạnh mẽ trong việc cải thiện sức khỏe cộng đồng hướng tới Mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs), trong đó SDG 3.4 là giảm tử vong sớm do NCDs bằng 1/3 vào năm 2030 bao gồm các bệnh tim mạch và các bệnh về đường hô hấp mãn tính, ung thư và đái tháo đường. Một mục tiêu khác của SDG, 3.a, kêu gọi thực hiện WHO FCTC có hiệu lực từ năm 2005 và các bên bắt buộc phải tham gia một số bước để giảm cung và cầu đối với sản phẩm thuốc lá. Các biện pháp trong FCTC có 180 bên tham gia gồm bảo vệ con người tránh bị phơi nhiễm với khói thuốc lá; cấm quảng cáo thuốc lá, khuyến mãi và tài trợ; cấm bán hàng cho người chưa thành niên; đòi hỏi phải có cảnh báo sức khỏe trên bao bì thuốc lá; thúc đẩy cai nghiện thuốc lá; tăng thuế thuốc lá; và tạo ra một cơ chế điều phối quốc gia về kiểm soát thuốc lá.