Ngày 28/9/2015. Hưởng ứng Ngày thế giới phòng chống bệnh dại (World Rabies Day_WRD); Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Tổ chức Nông Lương quốc tế (FAO) của Liên Hiệp Quốc (UN), Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (MARD), Bộ Y tế (MoH) và Tổ chức bảo vệ động vật (World Animals Protection_WAP) đã phối hợp với UBND tỉnh Quảng Nam tổ chức lễ mít tinh hưởng ứng WRD năm 2015 với thông điệp “Hãy cùng nhau kết thúc bệnh dại bằng cách tiêm phòng cho chó” (Let’s end rabies together by vaccinating dogs).
 |
| Thông điệp phòng chống bệnh dại năm 2015: “Hãy cùng nhau chấm dứt bệnh dại bằng cách tiêm phòng cho chó” |
Theo WHO, bệnh dại là một bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do vi rút dại gây ra lây từ động vật sang người, các trường hợp tử vong do bệnh dại do không đi tiêm phòng vắc xin và gặp chủ yếu ở vùng nông thôn nơi có tập quán nuôi chó thả rông, không tiêm phòng vắc xin cho đàn chó và còn thiếu hiểu biết về phòng chống bệnh dại, theo đó người nhiễm vi rút dại khi đã lên cơn dại thì tỷ lệ tử vong gần như 100% trong khi bệnh này hoàn toàn có thể được ngăn ngừa nếu người bị động vật nghi dại cắn được tiêm phòng vắc xin đúng và đầy đủ.
 |
| Theo GARC và USCDC, mỗi năm trên thế giới có 55.000 người chết vì bệnh dại |
Theo báo cáo của các cơ quan tài trợ Liên minh Kiểm soát bệnh Dại toàn cầu (Globle Alliance for Rabies Control_GARC) và Trung tâm phòng chống và kiếm soát dịch bệnh Hoa Hỳ (US CDC) mỗi năm trên thế giới có 55.000 người chết vì bệnh dại, trung bình cứ 10 phút có một người chết vì bệnh dại. Mặc dù đã có các loại vắc xin hiệu quả cho những người bị súc vật có thể bị dại cắn nhưng tỷ lệ sử dụng vắc xin ở các nước đang phát triển còn thấp do chi phí cao, WHO cho biết Ngày phòng chống bệnh dại thế giới (WRD) nhằm nhấn mạnh vào tác hại của bệnh dại đối với người và động vật và tuyên truyền cách phòng chống bằng cách ngăn chặn bệnh dại ở động vật.
 |
| Theo MoH, từ đầu năm 2015 đến nay Việt Nam có 46 trường hợp tử vong do bệnh dại |
Theo Bộ Y tế (MoH), hàng năm Việt Nam có trung bình khoảng 400.000 người bị chó/mèo cắn phải điều trị dự phòng bằng vắc xin dại, gây phí tổn khoảng 300 tỉ đồng. Từ đầu năm 2015 đến nay, cả nước có 46 ca tử vong do bệnh dại ở 22 tỉnh, thành phố. Trong đó tỉnh Quảng Nam có số ca mắc bệnh dại cao nhất cả nước và có số ca tử vong đứng đầu khu vực miền Trung, hàng năm tỉnh này phải điều trị dự phòng vắc xin và huyết thanh cho 2.500 - 3.000 người bị chó/mèo nghi dại cắn, tương ứng với chi phí khoảng 2,5 đến 3 tỉ đồng. Bộ Y tế cho rằng hướng tới loại trừ bệnh dại đến năm 2020 thì chính quyền các cấp cần phân bổ nguồn nhân lực cho công tác phòng chống bệnh dại cũng như nâng cao các dịch vụ y tế và thú y.
 |
| Việt Nam tổ chức mít tinh hưởng ứng WRD năm 2015 tại tỉnh Quảng Nam |
Bộ Y tế cho biết, trong những năm gần đây Việt Nam với vai trò là quốc gia dẫn đầu phòng chống bệnh dại trong khu vực ASEAN đã tích cực triển khai Nghị định số 05/2007/NĐ-TTg của Chính phủ về việc phòng chống bệnh dại nhằm giảm thiểu tử vong do dại và hướng tới mục tiêu loại trừ bệnh dại vào năm 2020 được nêu trong “Chiến lược loại trừ bệnh dại ASEAN” do Việt Nam là đầu mối xây dựng đã được Hội nghị Bộ trưởng Bộ Y tế ASEAN và Hội nghị Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Lâm nghiệp ASEAN phê duyệt vào năm 2014 và đã được thông qua Hội nghị quan chức cao cấp y tế các nước ASEAN lần thứ 10 được tổ chức tại tỉnh Lâm Đồng vào tháng 9/2015. Với sự nỗ lực đáng kể của MoH, WARD và chính quyền các cấp công tác phòng chống bệnh dại tại Việt Nam đã đạt kết quả nhất định, số tử vong do bệnh dại giảm rõ rệt so với giai đoạn 1990-2000 xuống còn khoảng dưới 100 trường hợp tử vong/năm vào những năm 2010 trở lại đây. Bệnh dại chỉ có thể loại trừ nếu quản lý tốt đàn chó và ít nhất 70% đàn chó thực tế được tiêm phòng, WHO cho biết sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam xây dựng và thực hành kế hoạch 5 năm phòng chống và kiểm soát bệnh dại ở động vật và người. Trong đó, tập trung vào việc nâng cao tỷ lệ tiêm phòng, điều tra ổ dịch và nâng cao năng lực hệ thống phòng thí nghiệm cho cả y tế và thú y. Sự kiện WRD ở Việt Nam được tổ chức tại tỉnh Quảng Nam được đánh dấu bằng chiến dịch tiêm phòng đại trà cho chó nhằm nhấn mạnh rằng tiêm phòng cho chó là biện pháp dựa trên bằng chứng hữu hiệu nhất để loại trừ bệnh dại, loại trừ bệnh dại bằng cách tiêm phòng cho chó giúp bảo vệ chó và phòng tránh lây lan sang người (eliminating the disease by vaccination protects dogs and stops transmission to people).
Theo Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (Ministry of Agriculture and Rural Development_WARD), ở Việt Nam, ước tính có khoảng 10 triệu con chó và cần nỗ lực hơn nữa để đạt được tỷ lệ tiêm phòng đủ lớn để loại trừ bệnh dại, chiến dịch tiêm phòng bệnh dại hiệu quả cho chó không chỉ đòi hỏi năng lực mạnh mẽ của mạng lưới thú y mà còn cả sự ủng hộ chính trị bền vững của chính quyền địa phương, sự hợp tác của người nuôi chó và hỗ trợ của các tổ chức kỹ thuật và sự tham gia của các ban, ngành đoàn thể trong xã hội. WARD cho rằng trong những năm gần đây bệnh dại xuất hiện nhiều ở những tỉnh, thành phố nhiều năm nay không có dịch như đồng bằng Bắc Bộ và khu vực miền Trung, mà trong đó tỉnh Quảng Nam là một trong những tỉnh có số trường hợp mắc dại cao trên cả nước và có số ca tử vong đứng đầu khu vực miền Trung dpo đó để nâng cao ý thức cộng đồng và các cấp chính quyền trong phòng chống dại, tỉnh Quảng Nam được chọn là nơi tổ chức Lễ mít tinh hưởng ứng WRD 2015.
Theo WHO và MoH, Việt Nam đang tiến tới mục tiêu loại trừ bệnh dại vào năm 2020 nhờ gia tăng những nỗ lực phối hợp đa ngành giữa ngành y tế, thú y và chính quyền địa phương. Tính tới tháng 9/2015, mặc dù Việt Nam đã ghi nhận số ca tử vong vì bệnh dại giảm xuống còn 50 so với 57 ca cùng kỳ 2014 nhưng vẫn còn nhiều thách thức lớn để có thể khống chế bệnh dại trên toàn quốc. Mục tiêu loại trừ bệnh dại vào năm 2020 cũng được thống nhất cùng với các nước ASEAN khác nên phải đòi hỏi cam kết chính trị nhất quán và bền vững cùng với việc phân bổ nguồn lực cho công tác phòng chống dại đầy đủ cũng như yêu cầu chất lượng dịch vụ y tế, thú y hiệu quả tại các cấp. Theo nhận định của WHO và FAO tại Việt Nam: “Xóa bỏ bệnh dại có thể đạt được nếu 70% tổng đàn chó thực tế được tiêm phòng, việc phát hiện và phòng chống bệnh dại chỉ có thể đạt được nếu có được sự hợp tác chặt chẽ và chia sẻ thông tin và nguồn lực giữa các ngành với nhau. WRD là cơ hội để chúng ta cùng thiết lập và tăng cường mối liên kết, tái khẳng định sự cam kết của các bên” (Rabies elimination is within reach providing that at least 70% of the actual dog population is vaccinated. Detection and prevention can only be done by collaborating closely and by sharing intelligence and resources across sectors. World Rabies Day is an opportunity to establish or strengthen these links and reaffirm the stakeholders’ commitment).
 |
| Tổ chức tiêm phòng cho đàn chó trong cộng đồng ngay sau lễ mít tinh tại Quảng Nam |
Hướng tới mục tiêu loại trừ bệnh dại vào năm 2020, không chỉ có sự nỗ lực của ngành y tế, ngành nông nghiệp và các tổ chức quốc tế mà còn cần có sự cam kết và vào cuộc mạnh mẽ của chính quyền các cấp cũng như sự tham gia tích cực của cộng đồng. Hưởng ứng WRD năm 2015 là cơ hội để tăng cường sự hiểu biết của người dân về phòng chống bệnh dại, cam kết của cộng đồng cũng như các cấp chính quyền, ban ngành, đoàn thể cùng tham gia để đẩy lùi căn bệnh này. MoH, WARD, WHO, FAO và WAP tiếp tục hợp tác cùng nhau để tăng cường tỷ lệ tiêm phòng vaccine dại cho đàn chó, tăng cường nhận thức về các biện pháp phòng bệnh và mở rộng điều trị dự phòng sau phơi nhiễm cho người bị chó cắn, đồng thời tăng cường công tác giám sát và báo cáo dịch bệnh, thúc đẩy sự hợp tác hiệu quả hơn giữa hai ngành y tế và thú y ở tất cả các cấp.