Hàng ngày, các cán bộ ngành y tế thường xuyên phải tiếp xúc với các loại hóa chất, đặc biệt là các hóa chất hóa học trong các labo sinh học, hóa học, cơ sở sản xuất vắc-xin, nuôi cấy ký sinh trùng… Nó có ảnh hưởng ít nhiều đến sức khoẻ con người, môi trường làm việc, cộng đồng và môi trường xung quanh nếu chúng ta không biết cách tự bảo vệ và quản lý một nghiêm ngặt.
Mối nguy hiểm từ việc sử dụng hoá chất.
Các loại chất hoá học được sử dụng trong đời sống hàng ngày, trong cơ sở sản xuất kinh doanh đều liên quan đến một hoặc nhiều vấn đề về sức khoẻ hay mối nguy cho cơ thể con người. Những mối nguy này là tác nhân tiềm tàng ảnh hưởng đến con người, môi trường làm việc, cộng đồng và môi trường xung quanh chúng ta.
Hãy bảo vệ đôi tay khi tiếp xúc với hóa chất
- Đặc tính của hóa chất và mối nguy hiểm:
Là tính độc hại vốn có của hoá chất, điều đó có nghĩa là “sức mạnh” của nó là nguyên nhân gây hại cho sức khoẻ.
- Sự phơi nhiễm:
Có khả năng xảy ra, với thời gian và mức độ phơi nhiễm (hít phải, ngấm qua da, nuốt phải) với nhiều trạng thái khác nhau của hoá chất (thể khí, lỏng bụi lơ lửng hay dạng bột cứng.
- Con người đối với hoá chất:
Nói chung, mỗi người có những mức độ nhạy cảm khác nhau đối với hoá chất. Một số cá nhân có thể trở nên thụ cảm hoá chất nào đó sau khi đã tiếp xúc qua, và sau đó sẽ biểu hiện những phản ứng của sức khoẻ để kháng lại tại những mức độ phơi nhiễm mà không ảnh hưởng nhiều đến các cá nhân đó.
Hoá chất khác nhau thì mối nguy đến sức khoẻ cũng khác nhau. Nhìn chung có hai dạng ảnh hưởng có hại đến sức khoẻ:
+ Dạng cấp tính: nguy hiểm xảy ra trong quá trình tiếp xúc hoặc sau khi tiếp xúc
+ Dạng mãn tính: nguy hiểm xảy ra sau một thời gian dài tiếp xúc thường xuyên, ví dụ nhiều tháng, nhiều năm.
Với hai dạng ảnh hưởng này, hoá chất có thể gây ra:
- Gây ung thư: do phơi nhiễm với một số hoá chất có thể làm phát triển các tế bào ung thư ở một hay nhiều loại tế bào trong cơ thể con người.
- Gây ăn mòn: do phơi nhiễm với hoá chất có thể gây ra bỏng cấp tính, gây loét và tổn thương mô ở mắt, da và đường hô hấp.
- Gây độc hại đối với các bộ phận đặc biệt trong cơ thể: có vài hoá chất biểu hiện độc tính của nó với một số cơ quan đặc biệt như là gan, thận, phổi, máu, mắt, tai, hệ thần kinh, hệ sinh sản và đặc biệt các bào thai đang phát triển.
- Gây mẫn cảm: do phơi nhiễm với hoá chất có thể gây nên các dị ứng da và hệ hô hấp (thông thường được hồi phục bằng hệ miễn dịch)
Chúng ta dù không thể loại trừ tất cả các rủi ro từng hoạt động có liên quan đến hoá chất nhưng có thể hạn chế đến mức thấp nhât có thể chấp nhận được. Với việc hít phải do tiếp xúc hoá chất, mức độ rủi ro tối thiểu có thể chấp nhận được xác định bằng cách giới hạn lượng phơi nhiễm cũng như ngưỡng giá trị cho phép.
Mối nguy thuộc tính vật lý:
Các nguyên liệu của chất hoá học có thể hiện diễn những mối nguy hại vật lý cho người lao động. Phổ biến nhất là : chất dễ cháy, oxi hoá, khả năng phản ứng với nước, khí ép hoặc khí nén, các chất lỏng có hoặc không có phản ứng với chất khác. Khi các chất độc hại này được sử dụng thì cần đánh giá để có chỗ lưu trữ thích hợp và hướng dẫn cách sử dụng hoá chất đúng cách. Tính dễ cháy (hay dễ bén lửa) là mối nguy vật lý phổ biến nhất có liên đới đến các nguyên liệu trong hoá chất. Lý giải về điểm phát cháy, một đặc tính duy nhất của chất lỏng dễ cháy và về điểm khác biệt của nó từ Sự đánh lửa, một đặc tính độc đáo khác. Điều này rất quan trọng trong việc đánh giá nguy cơ phát hoả từ các nguyên liệu của hoá chất dễ cháy.
Cả hai điểm phát cháy và sự đánh lửa đều có cùng điểm xuất phát là nhiệt độ và cả hai đều liên quan đến khả năng xảy ra sự bắt cháy.
- Tại nhiệt độ của điểm phát cháy, có đầy đủ nồng độ bay hơi trong không khí phía trên nắp thùng hoá chất khi mở ra và sự bến lửa sẽ xảy ra với sự hiện diện của nguồn bắt lửa.
- Tại nhiệt độ của điểm đánh lửa (lớn hơn nhiệt độ điểm phát cháy), độ nóng của môi trường xung quanh đủ để làm bắt cháy các nguyên liệu. Vì các nguyên vật liệu, dung dịch hoá chất có điểm phát cháy thấp hơn nhiệt độ nhà xưởng (nghĩa là <350 C) nên cần cẩn thận trong việc lưu giữ và sử dụng chúng một cách hợp lý.