Trong thời gian qua, bệnh cúm gà còn được gọi là cúm gia cầm H5N1 đã xảy ra ở nhiều địa phương trên cả nước gây hậu quả nghiêm trọng đến đời sống kinh tế của nông dân và sức khỏe của con người do bệnh cúm gia cầm đã có khả năng lây truyền bệnh sang cho người. Mặc dù ngành thú y và ngành y tế đã tổ chức khống chế tốt dịch bệnh nhưng hàng năm bệnh vẫn phát triển ở một số địa phương làm ảnh hưởng và đe dọa dịch bùng phát. Bệnh cúm thường xuất hiện vào đầu mùa đông cho đến hết cuối mùa xuân, thời điểm mà virus cúm gia cầm dễ có điều kiện kết hợp với virus cúm ở người khi triệu chứng của các loại cúm này rất giống nhau. Để đề phòng bệnh, mọi người cần chú ý đến “gà rù”.
Gà rù với khả năng bị bệnh cúm gia cầm
Gà và các loài gia cầm khác bị nhiễm bệnh cúm thì con vật thường có những triệu chứng biểu hiện như sốt cao, ho, khó thở, phù đầu và mặt, mắt đỏ, mào sưng to, da tím tái, da chân xuất huyết, chảy nước mắt, nước dãi, tiêu chảy rất nặng, phân xanh vàng, có trạng thái ủ rủ, đứng tụm lại một chỗ và không hoạt động nên ta thường gọi là “gà rù”. Khi mổ khám gia cầm bị bệnh thường thấy máu không đông, xoang bụng tích nước hoặc viêm dính, xuất huyết trên bề mặt các cơ và các cơ quan nội tạng; đặc biệt ở dạ dày, tuyến ruột, xoang mũi, khí quản bị xuất huyết và chứa đầy dịch nhầy. Nếu gặp trường hợp gà và các loại gia cầm có các biểu hiện này phải thông báo ngay cho cán bộ thú y cơ sở, không bán tháo bán đổ, không ăn thịt gia cầm trong đàn bị bệnh, không vứt xác gia cầm bừa bãi, bao vây ổ dịch và tiêu hủy toàn bộ gia cầm trong đàn đúng kỹ thuật quy định của cơ quan thú y.
Người tiêu dùng có thể yên tâm tiêu thụ thịt, trứng gia cầm nếu mua thực phẩm này ở những vùng không có dịch, vùng đã công bố hết dịch và có giấy kiểm dịch của cơ quan thú ý. Khi mua thực phẩm, nên chọn gà và các loại gia cầm khỏe mạnh, nhanh nhẹn, mắt sáng, lông, da bình thường; thịt còn tươi, màu sắc bình thường. Khi giết mổ, nên dùng khẩu trang và găng tay, những người có tổn thương ở tay, chân, bệnh ngoài da không được giết mổ gia cầm. Sau khi giết mổ phải rửa tay sạch bằng nước sạch và xà phòng, thu gọn lông và chất thải. Khi ăn phải nấu chín kỹ thịt gà và gia cầm, không ăn tái, gỏi thịt, tiết canh, trứng chưa luộc chín kỹ ...
Phòng bệnh cúm gia cầm lây sang người và triệu chứng cúm ở người
Để đề phòng bệnh cúm gia cầm có thể lây truyền sang người thì các hộ gia đình có chăn nuôi cần phát hiện sớm hiện tượng gia cầm bị chết hàng loạt và thông báo ngay cho chính quyền địa phương để kịp thời tổ chức các biện pháp ngăn chận dịch lây lan. Tuyệt đối không được giết mổ và sử dụng gia cầm nghi bị bệnh cúm. Khi có người bị sốt cao có liên quan đến gia cầm bị bệnh phải đến ngay cơ quan y tế để được phát hiện, điều trị kịp thời. Dùng Chloramine B và các chất khử khuẩn mạnh để diệt khuẩn và tẩy uế chuồng trại thường xuyên trong từng hộ gia đình có chăn nuôi và các khu vực có dịch cúm gia cầm.
 |
Cần phát hiện sớm hiện tượng gia cầm bị chết hàng loạt và thông báo
ngay cho chính quyền địa phương để kịp thời tổ chức các
biện pháp ngăn chận dịch lây lan. |
Cúm gia cầm thường tấn công người với virus truyền bệnh trong vòng từ một đến ba ngày. Sốt là triệu chứng xảy ra ở tất cả các lứa tuổi nhưng căn cứ vào triệu chứng này thì chưa đủ để chẩn đoán bệnh nhân bị nhiễm bệnh cúm. Các triệu chứng bệnh cúm thường được xác định theo 3 nhóm tuổi khác nhau gồm người lớn và trẻ em từ 5 tuổi trở lên, trẻ em dưới 5 tuổi và người cao tuổi. Đối với người lớn và trẻ em từ 5 tuổi trở lên, các triệu chứng cúm chủ yếu gồm sốt, lạnh, toát mồ hôi, ho, đau cơ và khớp, đau đầu, mệt mỏi, đau họng. Nếu có một vài hoặc toàn bộ triệu chứng trên, trong vòng 48 giờ cần tìm đến cơ sở y tế để gặp ngay thầy thuốc nhằm giúp cho việc phát hiện, điều trị bệnh kịp thời. Đối với trẻ em dưới 5 tuổi, cần có sự giúp đỡ của bác sĩ nhi khoa nếu thấy trẻ có các triệu chứng sốt, nôn, tiêu chảy, sung huyết mũi và đau họng. Đối với những người cao tuổi từ 50 tuổi trở lên, các triệu chứng chính là sốt trên 38oC, mệt mỏi và yếu người, có trạng thái lẫn lộn và ngạt mũi. Những người bị mắc các bệnh mãn tính nhất là bệnh tiểu đường, tim mạch, HIV/AIDS, người cao tuổi rất dễ bị mắc bệnh cúm và thường có biến chứng viêm phổi. Khi bị nhiễm bệnh cúm, thời gian ủ bệnh là một tuần, trong thời gian này nội tạng bị tổn thương rất nguy hiểm. Thậm chí ngay trong tuần đầu, bệnh nhân có tổn thương ở phổi và có thể bị tử vong ngay. Những đối tượng này cần được theo dõi chặt chẽ và thông báo cho thầy thuốc sớm nhất mỗi khi có triệu chứng của bệnh cúm.
Điều trị và dự phòng bệnh cúm H5N1 ở người bằng Tamiflu
Tamiflu là biệt dược có chứa hoạt chất Oseltamivir do hãng Gilead Science phát minh và Công ty Dược F.Hoffmann-La Roche của Thụy Sĩ sản xuất dưới dạng viên nang với hàm lượng 75mg. Thuốc có tác dụng kháng virus, ức chế men Neuraminidase của virus cúm, được sử dụng để điều trị và dự phòng, có hiệu quả làm giảm sự lan tràn cả hai loại cúm type A và B. Oseltamivir là chất ức chế Neuraminidase đầu tiên bằng đường uống đã được Công ty Dược phẩm La Roche sản xuất và đưa ra thị trường để sử dụng.
 |
Tamiflu 75 mg |
Thuốc có tác dụng làm giảm các triệu chứng của bệnh cúm như mêt mỏi, đau đầu, sốt, ho và đau họng. Nó cũng có thể ngăn ngừa được nhiễm virus cúm do tiếp xúc với bệnh nhân bị bệnh cúm. Khi có biểu hiện triệu chứng cúm, thuốc tác dụng tốt nhất trong vòng hai ngày đầu kể từ lúc phát hiện bệnh. Phải sử dụng thuốc liên tục trong 5 ngày và tuân thủ liệu trình điều trị bảo đảm uống đủ thuốc 5 ngày mặc dù sau vài ngày dùng thuốc thấy các triệu chứng lâm sàng của cúm có giảm. Nếu điều trị đúng liệu trình quy định sẽ có khả năng loại trừ hẳn các triệu chứng cúm, nếu ngừng thuốc nửa chừng thì các triệu chứng có thể tái phát dễ dàng. Để dự phòng nhiễm cúm sau khi tiếp xúc với bệnh nhân cúm, cần uống ngay thuốc Tamiflu trong vòng 2 ngày sau khi tiếp xúc với người bệnh và uống liên tục trong 7 ngày và nó không thể thay thế được vaccin phòng bệnh cúm. Tamiflu là một loại thuốc được bán theo đơn thuốc chỉ định của bác sĩ, người sử dụng không nên tự tùy tiện dùng thuốc mà không có chỉ định và hướng dẫn vì có thể gây nên tình trạng kháng thuốc. Ở Việt Nam đã có báo cáo bắt đầu xuất hiện hiện tượng kháng thuốc Tamiflu trên bệnh nhân bị bệnh cúm H5N1. Không nên dùng thuốc để điều trị bệnh cúm cho trẻ em dưới 1 tuổi.
Hiện nay thời tiết, khí hậu của mùa đông đang chuyển qua mùa xuân, tạo điều kiện thuận lợi cho virus của bệnh cúm nói chung, bệnh cúm gia cầm và cúm A (H5N1) ở người nói riêng có cơ hội phát triển gây thành dịch bệnh cho gia cầm và cả con người làm thiệt hại rất lớn về kinh tế của nông dân và sức khỏe của cộng đồng. Cần chú ý phát hiện hiện tượng “gà rù” sớm để có biện pháp chủ động khống chế dịch cúm gia cầm và bệnh cúm A (H5N1) lây sang người. Khi người bị mắc bệnh, nên sử dụng thuốc đặc hiệu Tamiflu sớm theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và đơn thuốc của bác sĩ chỉ định vì thuốc có hiệu quả điều trị với virus H5N1.