Cập nhật tháng 10/2014. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) - Trường điện từ và y tế công cộng: điện thoại di động (Electromagnetic fields and public health: mobile phones). Điện thoại di động hiện nay là một phần của viễn thông hiện đại,ở nhiều nước hơn một nửa dân số sử dụng điện thoại di động và thị trường đang phát triển nhanh chóng.
Trong năm 2014 ước tính khoảng 6,9 tỷ thuê bao trên toàn cầu,một số nơi trên thế giới điện thoại di động là dụng cụ đáng tin cậy nhất hoặc chỉ có điện thoại di động là có sẵnvới số lượng lớn người sử dụng điện thoại di động, điều quan trọng là điều tra, tìm hiểu và theo dõi bất kỳ ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng tiềm năng nào. Điện thoại di động giao tiếp bằng cách phát sóng vô tuyến thông qua mạng lưới của ăng-ten cố định được gọi là trạm gốc (base stations), sóng tần số vô tuyến là các trường điện từ và không giống như bức xạ ion hóa như tia X hoặc tia gamma, có thể không phá vỡ liên kết hóa học cũng không gây ion hóa trong cơ thể con người.
Các mức độ phơi nhiễm (Exposure levels)
Điện thoại di độnglà các máy phát tần số vô tuyến có năng lượng thấp, hoạt động ở tần số giữa 450 và 2700 MHz với năng lượng cao nhất trong khoảng 0,1-2 watt. Chiếc điện thoại cầm tay này chỉ truyền năng lượng khi nó được bật lên, năng lượng (và do đó tiếp xúc tần số vô tuyến cho người sử dụng) giảm nhanh với sự gia tăng khoảng cách từ thiết bị cầm tay. Một người sử dụng điện thoại di động cách xa cơ thể từ 30-40 cm như khi nhắn tin văn bản, truy cập Internet hoặc sử dụng một thiết bị "không cầm tay" (hands free) do đó sẽ có một sự phơi nhiễm thấp hơn nhiều với tần số vô tuyến là người giữ điện thoại di động ngược với đầu của họ. Ngoài việc sử dụng các thiết bị "không cầm tay" và giữ điện thoại di động ra khỏi đầu và cơ thể trong khi gọi điện thoại thì sự phơi nhiễm cũng được giảm bằng cách hạn chế số lượng và thời gian của các cuộc gọi. Sử dụng điện thoại trong các lĩnh vực giao tiếp tốt cũng làm giảm phơi nhiễm vì nó cho phép điện thoại để truyền tải sẽ giảm bớt năng lượng, việc sử dụng các thiết bị thương mại để giảm phơi nhiễm với tần số vô tuyến chưa được chứng minh là có hiệu quả. Điện thoại di động thường bị cấm trong các bệnh viện và trên máy bay bởi vì các tín hiệu tần số vô tuyến có thể ngăn cản các thiết bị điện y học và hệ thống định vị.
Có bất kỳ ảnh hưởng nào đến sức khỏe (Are there any health effects?)
Một số lượng lớn các nghiên cứu đã được thực hiện trong hai thập kỷ cuối cùng để đánh giá xem liệu điện thoại di động có tạo ra một nguy cơ sức khỏe tiềm năng hay không, đến nay, không có tác dụng bất lợi y tế nào được thiết lập như là được gây ra bởi việc sử dụng điện thoại di động.
Các ảnh hưởng ngắn hạn (Short-term effects)
Sưởi ấm mô là cơ chế chủ yếu của tương tác giữa năng lượng tần số vô tuyến và cơ thể con người,tại các tần số sử dụng điện thoại di động, hầu hết năng lượng được hấp thụ qua da và các mô bề mặt khác, dẫn đến tăng nhiệt độ không đáng kể trong não hoặc bất kỳ bộ phận nào khác của cơ thể. Một số nghiên cứu đã điều tra các tác động của các trường tần số vô tuyến về hoạt động điện não, chức năng nhận thức, giấc ngủ, nhịp tim và huyết áp ở người tình nguyện. Cho đến nay, nghiên cứu không cho thấy bất kỳ bằng chứng phù hợp của sức khỏe do tiếp xúc với các tần số vô tuyến ở mức độ thấp hơn so với mức gây nóng mô. Hơn nữa, nghiên cứu đã không thể cung cấp hỗ trợ cho một mối quan hệ nhân quả giữa việc tiếp xúc với trường điện từ và các triệu chứng tự báo cáo hoặc "quá mẫn cảm điện từ" (electromagnetic hypersensitivity).
Các ảnh hưởng dài hạn (Long-term effects)
Nghiên cứu dịch tễ học kiểm tra các nguy cơ dài hạn tiềm năng do tiếp xúc tần số vô tuyến có chủ yếu là tìm kiếm mối liên hệ giữa các khối u não và sử dụng điện thoại di động,tuy nhiên nhiều bệnh ung thư không được phát hiện cho đến nhiều năm sau khi tương tác dẫn đến khối u và bởi vì điện thoại di động không được sử dụng rộng rãi cho đến đầu những năm 1990s nên các nghiên cứu dịch tễ học hiện nay chỉ có thể đánh giá những bệnh ung thư này trở nên rõ ràng trong khoảng thời gian ngắn hơn. Kết quả của nghiên cứu động vật đều cho thấy không có nguy cơ ung thư gia tăng do tiếp xúc lâu dài với các tần số vô tuyến. Một số nghiên cứu dịch tễ học lớn đa quốc gia đã và đang được tiến hành, bao gồm cả nghiên cứu bệnh chứng và nghiên cứu thuần tập tương lai kiểm tra một số điểm đầu cuối sức khỏe ở người lớn. Nghiên cứu bệnh chứng hồi cứu lớn nhất cho đến nay trên người lớn được điều phối bởi Cơ quan Nghiên cứu quốc tế về ung thư (International Agency for Research on Cancer_IARC) được thiết kế để xác định xem có mối liên hệ giữa sử dụng điện thoại di động và ung thư đầu và cổ ở người lớn hay không.
Phân tích gộp mang tính quốc tế (international pooled analysis) của dữ liệu thu thập từ 13 quốc gia tham gia không tìm thấy nguy cơ u thần kinh đệm (glioma) hoặc u màng não (meningioma) với việc sử dụng điện thoại di động trong hơn 10 năm. Có một số dấu hiệu cho thấy tăng nguy cơ u thần kinh đệm cho những người báo cáo 10% cao nhất số giờ tích lũy của việc sử dụng điện thoại di động, mặc dù không có xu hướng phù hợp của việc tăng nguy cơ với thời gian sử dụng lớn hơn. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng những sai số và các lỗi làm hạn chế sức mạnh của các kết luận và ngăn chặn một cách giải thích nguyên nhân. Dựa chủ yếu vào những dữ liệu này, IARC đã phân loại các trường điện từ sóng vô tuyến có thể gây ung thư cho con người (Nhóm 2B), một phân loại được sử dụng khi một liên hệ nhân quả được coi là đáng tin cậy, nhưng khi sự may rủi sai số hoặc gây nhiễu không thể loại trừ với sự tự tin hợp lý.
Trong khi một nguy cơ tăng u não không được thiết lập thì việc sử dụng ngày càng tăng của điện thoại di động và sự thiếu dữ liệu khi sử dụng điện thoại di động trong thời gian thời gian dài hơn 15 năm chứng thực hơn nữa của việc tục sử dụng điện thoại di động và nguy cơ ung thư não. Đặc biệt, với sự phổ biến gần đây trong sử dụng điện thoại di động với những người trẻ, và do đó có khả năng phơi nhiễm lâu dài, WHO đã thúc đẩy nghiên cứu thêm về nhóm này. Một số nghiên cứu điều tra ảnh hưởng sức khỏe tiềm năng ở trẻ em và thanh thiếu niên đang được tiến hành.
Các hướng dẫn giới hạn tiếp xúc (Exposure limit guidelines)
Giới hạn tiếp xúc tần số vô tuyến cho người sử dụng điện thoại di động được đưa ra trong các điều khoản cụ thể của Tỷ lệ Hấp thụ đặc biệt (Specific Absorption Rate_SAR)-tốc độ hấp thu năng lượng tần số vô tuyến trên một đơn vị khối lượng của cơ thể. Hiện nay, hai cơ quan quốc tế 1, 2 đã phát triển các hướng dẫn phơi nhiễm tiêu chuẩn cho công nhân và cho công chúng, ngoại trừ bệnh nhân đang được chẩn đoán hoặc điều trị y tế. Những hướng dẫn này được dựa trên một đánh giá chi tiết về các bằng chứng khoa học có sẵn.
Đáp ứng của WHO (WHO'S response)
Để đáp ứng với mối quan tâm của công chúng và chính phủ,WHO thành lập một dự án trường điện từ quốc tế vào năm 1996 để đánh giá các bằng chứng khoa học về tác hại cho sức khỏe có thể có do trường điện từ. WHO sẽ tiến hành đánh giá nguy cơ chính thức của tất cả các kết quả y tế được nghiên cứu do phơi nhiễm với tần số vô tuyến vào năm 2016 Ngoài ra, và như đã nói ở trên, Cơ quan Nghiên cứu Quốc tế về Ung thư (IARC), một cơ quan chuyên môn của WHO đã xem xét khả năng gây ung thư của các tần số vô tuyến như là từ điện thoại di động vào tháng 5 năm 2011. WHO cũng xác định và thúc đẩy các ưu tiên nghiên cứu về tần số vô tuyến và sức khỏe để lấp đầy những khoảng trống trong kiến thức thông qua chương trình nghiên cứu của mình, phát triển vật liệu thông tin công cộng và thúc đẩy đối thoại giữa các nhà khoa học, các chính phủ, ngành công nghiệp và công chúng để nâng cao trình độ hiểu biết về nguy cơ sức khỏe bất lợi tiềm năng của điện thoại di động.
1 International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection (ICNIRP). Statement on the "Guidelines for limiting exposure to time-varying electric, magnetic and electromagetic fields (up to 300 GHz)", 2009.
2 Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE). IEEE standard for safety levels with respect to human exposure to radio frequency electromagnetic fields, 3 kHz to 300 GHz, IEEE Std C95.1, 2005.