Khóa trao đổi bài giảng toàn cầu về sốt rét (Global exchange lecture course on Malaria) lần đầu tiên được tổ chức tại Viện Nghiên cứu Sốt rét Quốc gia (NIMR), New Delhi, Ấn Độ, từ ngày 21/11 đến ngày 4/12/2010 do Tổ chức Sinh học Phân tử châu Âu (EMBO) tài trợ.
Trưởng Ban tổ chức
PGS.TS Aparup Das, trưởng khoa Di truyền và Sinh tin học, thuôc Viên nghiên cứu Sốt rét Quốc gia Ấn Độ.
Thành phần tham dự
Khóa học gồm 40 người là các nghiên cứu sinh và sau tiến sĩ (Postdoc.) thuộc các Viện, Trung tâm nghiên cứu của Ấn Độ..
Giảng viên (speaker) được mời tham gia giảng gồm 26 người, trong đó có 11 giảng viên quốc tế là Anavaj Sakuntabhai: Viên Pasteur Paris, Pháp (Pasteur Institute, Paris, France); Cally Rooper: Trường Vệ sinh và Y học nhiệt đới Luân Đôn, Anh (London school of Hygiene and Tropical Medicine, UK); Christian Doerig: Viện nghiện cứu sức khỏe toàn cầu, Thụy Sĩ (Global Health Institute, Ecole Polytechnique Fédérale de Lausane, Switzerland); Estella Poloni: Đại học Geneva, Thụy Sĩ (University of Geneva, Switzerland); Jane Carlton: Đại học New York Mỹ (New York University, USA) ; Kenneth Vernick: Viên Pasteur Paris, Pháp (Pasteur Institute, Paris, France); Ngô Thị Hương, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng- Côn trùng Quy Nhơn, Việt Nam; Thomas E. Wellems: Viện Dị ứng và các bệnh truyền nhiễm quốc gia, Mỹ (National Institute of Allergy and Infectious Diseases, Bethesda, USA); Uraiwan Arunyawat: Đại học Kasetsart, Thái Lan (Kasetsart University, Bangkok, Thailand); Wolfgang Stephan: Đại học Munich, Đức (University of Munich, Germany); Hernando Del Portilo: Trung tâm nghiên cứu sức khỏe toàn cầu Barcelona, Tây Ban Nha(ICREA Research Professor at the Barcelona center for Intenational Health Research, Spain)  |
Lễ khai mạc: TS. V.K. Dua Viện trưởng Viện Sốt rét Quốc gia Ấn Độ; GS.TS V.M. Dash,
đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Ấn Độ; GS.TS. Wolfgang Stephan, Đại học Munich, Đức;
PGS.TS. Aparup Das, Viện Sốt rét Quốc gia Ấn Độ.
(từ trái sáng phái) |
Giảng viên thuộc các Viện và Trung tâm nghiên cứu của Ấn Độ gồm 15 người là Aditya P. Dash: Tổ chức Y tế Thế giới New Delhi, Ấn Độ (World Health Organization, New Delhi, India); Anuj Gupta: Hãng Roche, Ấn Độ (Roche, New Delhi, India); Aparup Das: Viện Nghiên cứu sốt rét Quốc gia, Ấn Độ (National Instituteof Malaria Research, New Delhi, India); Ashis K. Das: Viện Công nghệ và Khoa học Birla, Ấn Độ (Birla Institute of Technology and Science, Pilani, India); Bhupinder N. Nagpal: Viện Nghiên cứu sốt rét Quốc gia, Ấn Độ (National Instituteof Malaria Research, New Delhi, India)); Kamaraju Raghavendra: Viện Nghiên cứu sốt rét Quốc gia, Ấn Độ (National Instituteof Malaria Research, New Delhi, India); Manoranjan Ranjit: Trung tâm nghiên cứu Y học vùng Bhubaneswar, Ấn Độ (Regional Medical Research centre, Bhubaneswar, India); Nutan Nanda: Viện Nghiên cứu sốt rét Quốc gia, Ấn Độ (National Instituteof Malaria Research, New Delhi, India); Om P. singh: Viện Nghiên cứu sốt rét Quốc gia, Ấn Độ (National Instituteof Malaria Research, New Delhi, India); Pramod C. Rath: Đại học Jawaharlai Nehru, Ấn Độ (Jawaharlai Nehru University, New Delhi, India); Rupenagshu K. Hazra: Trung tâm nghiên cứu Y học vùng Bhubaneswar, Ấn Độ (Regional Medical Research centre, Bhubaneswar, India); Somdatta Sinha: Trung tâm Sinh học phân tử và tế bào, Ấn Độ (Centre for Cellular and Molecular Biology, Hyderabad, India); Srikanta K. Rath: Viện nghiên cứu thuốc Trung ương, Ấn Độ (Central Drug Research Institute, Lucknow, India); Sukia Biswas: Viện Nghiên cứu sốt rét Quốc gia, Ấn Độ (National Instituteof Malaria Research, New Delhi, India); Virendra K. Dua: Viện Nghiên cứu sốt rét Quốc gia, Ấn Độ (National Instituteof Malaria Research, New Delhi, India)
 |
TS. Ngô Thị Hương, Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn, Việt Nam đang trình bày |
Nội dung các bài giảng: bao gồm các nghiên cứu phân tử ở các góc độ khác nhau về bệnh sốt rét (bao gồm Ký sinh trùng sốt rét- vector truyền bệnh và yếu tố con người):
Về vector truyền bệnh sốt rét
Bao gồm các nghiên cứu phân loại phân tử các vector sốt rét, phân biệt các phức hợp loài bằng kỹ thuật sinh học phân tử (SHPT), nghiên cứu di truyền quần thẻ, phả hệ và tiến hóa của các vector sốt rét ở các nước phương Đông. Xác định phân bố phân tử các loài vector truyền bệnh. Nghiên cứu xác định các đột biến kháng thuốc ở muỗi truyền bệnh sốt rét. Các nghiên cứu về việc lập bản đồ di truyền liên két và làm bât hoạt các gen chức năng là các phương pháp hiệu quả trong việc nghiên cứu khám phá các cơ chế kiểm soát miễn dịch bẩm sinh ở muỗi trong đáp ứng với sự nhiễm sốt rét, phương pháp này được ứng dụng để tìm hiểu về sự kháng và nhày cảm với P. falciparum trong các quần thể An. gambiae tự nhiên
 |
Các học viên Ấn Độ tham gia tại khóa trao đổi bài giảng toàn cầu về sốt rét
(TS. Ngô Thị Hương, Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn người đánh dấu X) |
Về Ký sinh trùng sốt rét
Bao gồm gen học so sánh các ký sinh trùng sốt rét, trong đó hê gen hoàn chỉnh của các loài ký sinh trung sốt rét P. falciparum. P. vivax và P. knowlesi đã được giải mã và phân tích so sánh, ngoài ra còn có các trình tự gen của 3 loài ký sinh trùng sốt rét gây bệnh ở các loài gặm nhấm và P. reichenowi, loài có quan hệ gần gũi nhất với P. falciparum đã được công bố và phân tích so sánh. Cũng qua nghiên cứu này cho thấy phương pháp giải trình trình tự mới ở thế hệ tiếp theo (thế hệ thứ hai), thay thế phương pháp giải trình trình tự cổ điển là phương pháp Sanger với nhiều thuận lợi như số lượng các chuỗi gen được giải trình nhanh hơn, trong thời gian ngắn hơn và giá thành thấp (như máy giải trình trình tự Roche 454 GS FLX và GAII), các kỹ thuật giải trình trình tự thế hệ thứ 3 cũng đã được nêu ra và đến lúc đó một bộ gen ký sinh trùng được giải mã chỉ mất khoảng 10USD.Việc nghiên cứu các enzyme xúc tác ở tế bào vật chủ cũng như ký sinh trùng sốt rét cho thấy đó có thể là các mục tiêu để triển khai các phương pháp mới để kiểm soát sốt rét.
Về ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc
Các phương pháp chính được áp dụng để giám sát kháng thuốc và sự quan trọng của việc giám sát kháng thuốc ở P. falciparum cũng được đề cập đến, các bằng chứng về việc chọn lọc các đột biến kháng thuốc trong các quần thể ký sinh trùng tự nhiên đã được chứng minh và việc nghiên cứu tầm quan trọng của chính sách thuốc đối với việc nảy sinh cũng như lan rộng của các đột biến kháng thuốc cũng được bàn luận. Việc lập bản đồ phân bố kháng thuốc Cloroquine và Sulfadoxine/Pyrimethamine cho phép rút ra một số yếu tố cơ bản chung của việc phát tán ký sinh trùng kháng thuốc.
Giới thiệu mô hình toán học trong nghiên cứu, dự báo dịch tễ sốt rét
 |
TS. Ngô Thị Hương, Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn |
Thuốc điều trị sốt rét
Nghiên cứu các tác động dược lý và dược động học của các loại thuốc sốt rét đang sử dụng hiện nay và hướng nghiên cứu các loại thuốc mới trong điều trị sốt rét. Nghiên cứu về ảnh hưởng độc lực của phác đồ thuốc chống sốt rét phối hợp Amodiaquine và Sulfadoxine-Pyrimethamine.
Vai trò con người trong bệnh sốt rét
Gồm các nghiên cứu về sự đa hình di truyền ở người liên quan đến việc bảo vệ chống lại bệnh sốt rét. Sự đáp ứng thuốc điều trị khác nhau do sự đa hình ở các gen mã hóa cho các enzyme chuyển hóa thuốc cũng như các enzyme vận chuyển thuốc ở từng cá thể khác nhau là khác nhau, chính vì thế việc nghiên cứu về di truyền quần thể ở người, cũng như hiểu biết rõ về cấu trúc quần thể là một bước quan trọng trong việc dự đoán chính xác các tần số allen ở các enzyme chuyển hóa thuốc, đặc biệt ở các vùng có cấu trúc quần thể phức tạp Một nghiên cứu điển hình là gen NAT2 (N-acetyltrasferase 2). Các nghiên cứu phân tử về đáp ứng miễn dịch đối với bệnh sốt rét như các phân tử IRF1, IRF2…cũng đã được đề cập đến…
Khóa trao đổi bài giảng lần này đã đạt được kết quả rất tốt và đã đươc đánh giá cao, đã phác họa được bức tranh chung của sốt rét toàn cầu hiện nay, các thành tựu cũng như các thử thách cần được giải quyết. Các kiến thức cũng như các nghiên cứu cập nhật nhất đã được trình bày tại khóa trao đổi bài giảng này trên tất cả các khía cạnh của bệnh sốt rét nhằm đạt đến mục tiêu sau cùng là phòng chống được bệnh sốt rét và bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng một cách hiệu quả.
Khả năng phát triển về sinh học phân tử trong nghiên cứu sốt rét ở Việt Nam
Hiện nay, tại Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn cũng đã và đang triển khai các nghiên cứu về sinh học phân tử về ký sinh trùng sốt rét, các vector truyền bệnh, xác định các phức hợp loài và phân bố phân tử của các vector sốt rét tại khu vực miền Trung tây nguyên nhằm áp dụng hiệu quả các biện pháp phòng chống vector trong chương trình phòng chống sốt rét hiện nay. Việc tham dự khoa trao đổi bài giảng toàn cầu lần này cũng là cơ hội giúp cho việc định hướng các nghiên cứu cơ bản về bệnh sốt rét trong thời gian đến.  |
TS. Ngô Thị Hương (Vietnam); TS. Ủraiwan Arunyawat (Thái lan) nhận
kỷ niệm chương của EMBO |