Hiện nay tình hình sốt rét nhiều vùng trên thế giới giảm, nhưng nguy cơ mắc sốt rét ở một số khu vực có ảnh hưởng của xung đột, đói nghèo, đặc biệt tại các vùng có dân di cư tự do là rất đáng quan tâm.
Theo báo cáo của Pim Martens and Lisbeth Hall năm 2000 về “Sốt rét đang di chuyển: Biến động dân cư và lan truyền sốt rét” cho thấy sốt rét đang gia tăng ở nhiều nước và ở một số vùng dù bệnh sốt rét đã hết lưu hành. Một trong những yếu tố góp phần vào sự gia tăng trở lại này là do sự di dân đến định cư ở những vùng đất khác với nhiều lý do như: kinh tế, xung đột, thiên tai....Xác định và hiểu được ảnh hưởng của sự di dân này có thể cải thiện được các biện pháp phòng chống sốt rét. Ở các nước đang phát triển, di dân liên quan đến nông nghiệp, đào vàng..., nguy cơ mắc , tử vong sốt rét là rất cao. Cũng theo phân tích này cho thấy, sốt rét là một trong những nguyên nhân tử vong cao ở đối tượng di dân ở một số vùng của Thái Lan, Sudan, Somalia, Burundi, Rwanda, và Democratic Republic of Congo. Vụ dịch mới đây nhất xảy ra ở cộng đồng dân Burundi di cư đến ở Tây Bắc Tanzania, chết do sốt rét và thiếu máu ở trẻ em dưới 5 tuổi tăng gấp 10 lần so với trước khi có dịch !important; phản ảnh sự thiếu miễn dịch của nhóm tuổi này.
 |
PGS.TS Lê Khánh Thuận - Viện trương Viện sốt rét Trung ương, chủ nhiệm dự án Quỹ toàn cầu PCSR Việt Nam phát biểu khai mạc hội thảo. |
Tại Hội nghị Nam Phi (2003) về dân di cư tác giả Marcia Caldas de Castro, Burton Singer đã cho thấy, sốt rét gây nguy cơ mắc và tử vong cao nhất ở cộng đồng dân di cư của Cambodia đến Thái Lan, Mozambic đến Malawi, Ethiopi đến Đông Sudan.Tại Việt Nam, tình hình dân di cư tự do rất phức tạp kéo theo nguy cơ mắc và tử vong do sốt rét.Theo số liệu của Tổng cục địa chính và Bộ NN& !important;PTNN, từ năm 1991 đến nay, một số lượng lớn dân di cư tự do (DCTD) sinh sống tại 3 tỉnh Tây Nguyên (Gia Lai, Kon Tum ,Dak Lak). Đối tượng DCTD này chủ yếu là đồng bào miền núi phía Bắc (36,7%), vùng ven biển khu IV cũ (30,9%),trong đó tỉnh có dân DCTD nhiều nhất là là Cao Bằng (9.710 hộ, 48.700 khẩu), Lạng Sơn (8.500 hộ, 41.550 khẩu), Thanh Hoá (3.500 hộ, 19.200 khẩu), Lào Cai (3.200 hộ, 20.000 khẩu), Hà Giang (1.900 hộ, 6.600 khẩu), Tuyên Quang (860 hộ, 4.800 khẩu). Chia theo dân tộc: Nùng: >100.000 người, Tày:>80.000 người, Dao: >31.000người, Thái: >26.000 người, Mông: 134.000 người...Ngoài ra thống kê còn có khoảng 5.000 nhân khẩu DCTD qua lại giữa Việt Nam và Lào.
Trong đó Dak Lak là tỉnh có số DCTD lớn nhất, hiện nay có 100.000 hộ, 463.000 người. Phần lớn dân DCTD sống trong rừng sâu, tránh sự kiểm soát của chính quyền địa phương, vì theo thông báo số 52/TB-VPCP ngày 25/3/2002 của Văn phòng Chính phủ thông báo kết luận của nguyên Phó Thủ tướng Nguyên Công Tạng tại Hội nghị bàn biện pháp giải quyết tình trạng dân DCTD đến các tỉnh Tây Nguyên thì nếu để dân DCTD sau thời điểm 13/3/2002 thì tỉnh phải đến nhận về.
Vì lý do đó hầu hết dân di cư tự do sống lẩn tránh trong rừng sâu nơi có sốt rét lưu hành nặng, không thể tiếp cận với hệ thống y tế, nên nguy cơ mắc bệnh và tử vong do sốt rét rất cao.
 |
Toàn cảnh hội thảo |