 |
| Muỗi Anopheles |
Một phân tử do ký sinh trùng sốt rét tạo ra thu hút muỗi tới người bị nhiễm bệnh.
Ngày 24/2/2017. Malaria news-Một phân tử do ký sinh trùng sốt rét tạo ra thu hút muỗi tới người bị nhiễm bệnh (A single molecule, made by malarial parasites, draws mosquitos to infected humans), điều này cho chúng ta biết tại sao muỗi lại phát hiện cácbệnh nhân sốt rét một cách ngon lành như thế.
Hơn 200 triệu trường hợp mắc sốt rét hàng năm trên thế giới, hạn chế lan truyền sốt rét đang là mục tiêu y tế công cộng quan trọng trong nhiều năm. Bệnh sốt rét do muỗi truyền nên hầu như mọi nỗ lực phòng chống đều nhắm mục tiêu vào muỗinhưng chính ký sinh trùng sốt rét cũng ảnh hưởng đến lan truyềnvì người bị nhiễm sốt rét thực sự thu hút hơn với muỗi. Theo một nghiên cứu công bố trên tạp chí Science gần đây cho thấy sự thu hút này có thể do một chất chuyển hóa sốt rét đặc hiệu, sự hiểu biết về chất đó có thể trợ giúp các nỗ lực y tế công cộng trong tương lai.Trong khi bị nhiễm sốt rét đã là quá tệ thì các nghiên cứu trước đây cho thấy ký sinh trùng vì một lý do nào đó làm cho người bị nhiễm bệnh thu hút muỗi hơn so với người khỏe mạnh, có thể là do thực tế những người bị nhiễm sốt rét có mùi hấp dẫn hơn với muỗi. Các nhà nghiên cứu quan tâm đến những thay đổi hóa học xảy ra trong một lần nhiễm ký sinh trùng sốt rét và làm thế nào những thay đổi này có thể làm thay đổi mùi của vật chủ bị nhiễm bệnh.Vấn đề ký sinh trùng là một sinh vật đơn bào gây nhiễm các tế bào hồng cầu của vật chủ, các sinh vật đơn bào có con đường trao đổi chất riêng của chúng và nhu cầu tế bào, nhiều trong số đó khác biệt với vật chủ của chúng. Một trong những con đường sinh tổng hợp quan trọng trong ký sinh trùng sốt rét sản xuất một hóa chất trung gian gọi là HMBPPviết tắt của (E) -4-hydroxy-3-methyl-but-2-enyl pyrophosphate. Là một phân tử trung gian, HMBPP được sản xuất trong quá trình tạo ra các phân tử phức tạp gọi là "isoprenoids" là chất thiết yếu để ký sinh trùng sốt rét tồn tại. Điều quan trọng cho nghiên cứu này là HMBPP không được thực hiện bởi con ngườinghĩa là HMBPP có trong máu của người bị nhiễm sốt rét nhưng không phải trong máu của vật chủ khỏe mạnh, làm cho nó trở thành một ứng viên tốt cho các phân tử tạo ra "mùi hương" (scent) của những người bị nhiễm đó thu hút tất cả những con muỗi vào sân.Các nhà nghiên cứu phát hiện muỗi cái có nhiều khả năng hút máu từ một thiết bị chứa đầy các tế bào hồng cầu có chứa HMBPPso với một nhóm chứng máu không có HMBPP, họ cũng lặp đi lặp lại thí nghiệm này bằng cách sử dụng huyết thanh và nhận được kết quả tương tự. Muỗi thường muốn hút máu giàu trong các tế bào hồng cầu do đó một thí nghiệm sử dụng chỉ huyết thanhgiúp xác nhận rằng HMBPP thực sự thu hút muỗi.Tiếp theo, các nhà nghiên cứu tìm kiếm các chất khí được phóng thích từ các tế bào hồng cầu có và không có HMBPP. Thí nghiệm này cho thấy ký sinh trùng sốt rét dùng HMBPP để làm cho các tế bào hồng cầu vật chủ giải phóng các khí dễ bay hơi cực kì hấp dẫn với muỗi vì vậy nó không phải là phân tử riêng của nó mà là các sản phẩm trao đổi chất của các tế bào hồng cầu thu hút muỗi.Sự tương tác này giữa ký sinh trùng, HMBPP và các tế bào hồng cầu của vật chủ cũng làm cho muỗi tiêu thụ khối lượng máu lớnvới mỗi lần hútlàm tăng cơ hội mà chúng sẽ lấy một ký sinh trùng, các nhà khoa học phát hiện việc tiêu thụ máu lớn hơn có thể giúp muỗi sinh sản một cách hiệu quả hơn, do đó tăng số lượng các vectơ lan truyền có thể có sẵn để lây lan ký sinh trùng sốt rét từ vật chủ đến máy chủ. Ngoài ra khi ăn vào, HMBPP thay đổi biểu hiện gen của muỗi theo những cách mà làm cho chúng dễ bị nhiễm bệnh hơn. Nghiên cứu này cho thấy rằng chất chuyển hóa HMBPP được sản xuất bởi ký sinh trùng sốt rét có thể là một phần quan trọng của chu kỳ ký sinh trùng-muỗi lây lan bệnh sốt rétmở ra cánh cửa cho nhiều biện pháp chống sốt rét trong tương lai có thể nhắm mục tiêu sản xuất của phân tử này vì nó không xẩy ra một cách tự nhiên ở người.
|
TRANG CHỦ
