|
Cần thận trọng vì kháng thể đơn dòng evusheld không phải “siêu vaccine” chống lại COVID-19 (Evusheld (tixagevimab + cilgavimab) for Pre-exposure Prophylaxis (PrEP) of COVID-19)
Evusheld (tên AZD7442) là hỗn hợp kháng thể đơn dòng được tạo thành từ 2 kháng thể đơn dòng, có tác dụng kéo dài gồm tixagevimab (AZD8895) & cilgavimab (AZD1061). Đây là các kháng thể bản chất proteine được tạo ra trong phòng thí nghiệm, bắt nguồn từ một dòng tế bào lympho B của hệ miễn dịch, có ái lực cao với yếu tố quyết định kháng nguyên từ tác nhân gây bệnh, thuốc có tác dụng ngăn chặn sự kết dính của virus vào cá tế bò khỏe mạnh trên người, nên sẽ trung hòa virus. Đây được coi là sản phẩm sử dụng khẩn cấp (Emergency Use Authorization-EUA) do US.FDA quy địnhsự dụng khẩn câp (EUA)chứ không phải là một sự chấp thuận hay cấp phép (EUA is NOT the same as FDA approval or licensure). Qua các nghiên cứu thử nghiệm, kết cục chính được đánh giá trên nhóm thử nghiệm tiêm Evusheld và nhóm giả dược trước ngày thứ 183 của thử nghiệm. Trong thử nghiệm này, 3.441 người tiêm Evusheld và 1.731 dùng giả dược. Phân tích ban đầu chỉ ra nhóm dùng Evusheld giảm 77% nguy cơ phát triển triệu chứng COVID-19 so với nhóm giả dược, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê.Phân tích bổ sung sau đó thấy rằng giảm nguy cơ COVID-19 trên nhóm dùng Evusheld vẫn tiếp tục duy trì qua 6 tháng. 
Hình 1
Dữ liệu thử nghiệm lâm sàng với liều Evusheld 150 mg tixagevimab và 150 mg cilgavimab vào thời điểm chưa xuất hiện biến thể Omicron. Các dữ liệu phi lâm sàn (nonclinical data) chỉ ra hoạt tính trung hòa của Evussheld chống lại các biến thể của Omicron là BA.1 và BA.1.1 giảm 12-424 lần, tuy nhiên mô hình dược động học cho thấy hoạt tính Evusheld chống lại các biến thể này có thể giữ lại được ở nồng độ thuốc khi cho liều Evusheld cao hơn (300 mg tixagevimabvà 300 mg cilgavimab) duy trì được trong 3 tháng. Do đó, độ an toàn và hiệu quả của liệu pháp điều tra này cho sử dụng dự phòng trước phơi nhiễm COVID-19 tiếp tục cần đánh giá. Qua nghiên cứu PROVENT với sản phẩm Evusheld cho thấy giúp cơ thể có đủ lượng kháng thể cần thiết để bảo vệ không mắc COVID-19 với hiệu quả lên tới 83% chỉ sau vài giờ tiêm, không có trường hợp nào bệnh nặng hay tử vong trong suốt 6 tháng theo dõi trên nhóm nghiên cứu là những người bị suy giảm miễn dịch do bệnh lý hoặc đang sử dụng thuốc hoặc phác đồ điều trị ức chế miễn dịch, người có thể không tạo được đáp ứng miễn dịch với vaccine phòng COVID-19. Ưu điểm ở đây là khi tiêm vaccine ngừa COVID-19, các kháng nguyên được đưa vào người, cơ thể nhận diện rồi tự sản sinh ra kháng thể hay nói đúng hơn là miễn dịch chủ động. Thế nhưng không phải ai cũng đạt miễn dịch đầy đủ vì nhiều người bị SGMDtừ vừa đến nặng thì khả năng sản sinh kháng thể không đủ, thậm chí không sinh ra kháng thể để phòng COVID-19. Với ý nghĩa khắc phục điều này, chế phẩm Evusheld tạo ra miễn dịch thụ động tức thì sau vài giờ sau tiêm bắp, nghĩa là tiêm vào cơ thể một lượng kháng thể đã được tổng hợp sẵn, Evusheld cung cấp đủ lượng kháng thể cần thiết chống lại SARS-CoV-2 trung hòa tác nhân gây bệnh, ngăn xâm nhập vào tế bào. 
Hình 2
Evusheld là kháng thể đơn dòng Cơ quan Quản lý Thực và Dược phẩm Mỹ(US.FDA) cấp phép dự phòng trước phơi nhiễm với virus SARS-CoV-2, đặc biệt trên nhóm người nguy cơ cao, SGMD đề cập ở trên. Do đo, song song với các loại vaccine phòng COVID-19, Evusheldtạo kỳ vọng vào khả năng giảm thiểu những tác động từ đại dịch COVID-19, đưa cuộc sống trở lại bình thường. Tuy nhiên, không nên coi đây là một loại “siêu vaccine” mà làm cho cộng đồng hiểu nhầm và săn lùng “hàng khủng” thì nguy hại! US.FDA cấp phép điều trị dự phòng COVID-19 loại Evusheld ở người lớn và thanh thiếu niên (từ 12 tuổi và có cân nặng ít nhất từ 40kg trở lên) - Những người bị SGMD từ trung bình đến nặng do tình trạng sức khỏe hoặc đangdùng thuốc ức chế miễn dịch vì bệnh nào đó, người có khả năng không đáp ứng MD đầy đủ sau tiêm vaccine, những người không đủ điều kiện tiêm vaccine COVID-19 do bị ung thư đang điều trị, người đang dùng thuốc chống thải ghép sau khi ghép nội tạng; người đang dùng thuốc ức chế MD do các bệnh tự miễn hay người bị phản ứng nghiêm trọng khi tiêm vaccine trước đó. Một hộp Evusheld gồm có 2 lọ kháng thể đơn dòng (1 lọ tixagevimab và 1 lọ cilgavimab) và một hộp Evusheld chỉ tiêm được cho một người.Theo US.FDA, liều khuyến cáo của Evusheld giờ đây là 300 mg of tixagevimab và 300 mg of cilgavimab và các liều này cần tính toán dựa trên chỉ định tiêm cho liều mới hoàn toàn hay liều sau khi đã tiêm trước đó. Vì có sự xuất hiện của nhiều biến thể và biến thể phụ của Omicron đang có mặt trên toàn cầu nên US.FDA đã thay đổi lại liều Evusheld cao hơn để có khả năng đủ chống lại các biến thể (sự thay đổi này đã ra ấn bản US.FDA ngày 24/02/2022). Vì hiện nay US.FDA đang tiếp tục theo dõi các dữ liệu xem hiệu lực của Evusheld sẽ kéo dài thời gian bao lâu đủ còn bảo vệ không? nên các khuyến cáo lặp lại liều Evusheld (redosing) hiện chưa được xác định và có khuyến cáo cụ thể. 
Hình 3
Evusheld (hai lọ đóng gói chung gồm tixagevimab + cilgavimab - là loại kháng thể đơn dòng dự phòng phơi nhiễm COVID-19 đầu tiên trên thế giới được sự đồng ý EUA của Tập đoàn dược của AstraZeneca, đặc biệt bảo vệ nhóm người dễ bị nguy cơ cao trước COVID-19 (người có bệnh nền suy gan, suy thận, đái tháo đường, COPD, HIV, viêm khớp tự miễn, bệnh nhân ung thư, bệnh nhân ghép tạng, suy giảm miễn dịch (SGMD) từ vừa đến nặng, bệnh hệ thống, viêm khớp mạn tính, người không thể tiêm vaccine COVID-19do tiền sử đã từng xảy ra tác dụng phụ nghiêm trọng, sốc phan vệ hoặc không thể sản sinh đủ kháng thể ngừa COVID-19 dù đã tiêm đủ vaccine) giúp có kháng thể nanh chóng, bảo vệ sức khỏe, giảm nhập viện và tử vong. Không nên nghe cổ súy về loại kháng thể đơn dòng này quá nhiều vì Evusheld là loại thuôc đang điều tra (InvestigationalDrug hay Investigational New Drug-IND), nghĩa là điều tra về một thuốc mới chứ không phải là một thuốc phê duyệt nhận được từ Cơ quan US.FDA. Đường dùng Evusheld là tiêm bắp và do thể tích mũi tiêm lớn nên thường chọn tiêm vùng mông, tiêm tuần tự riêng biệt ở mỗi bên mông cho 1 liều tiêm Evusheld.Không lắc lọ trước khi rút thuốc, thời gian từ khi rút thuốc vào bơm tiêm đến khi tiêm khôngquá 4 giờ do sản phẩm không chứa chất bảo quản. Người được tiêm cần ở lại theo dõi trong 60 phút nhằm theo dõi và xử trí những dấu hiệu bất thường. Evusheld đã được tối ưu hóa bằng công nghệ của AstraZeneca, giúp kéo dài thời gian bán hủy hơn gấp 3 lần và có khả năng bảo vệ lên tới 12 tháng chỉ sau 1 lần tiêm. Sự chỉnh sửa cũng giúp thuốc tập trung với nồng độ cao ở niêm mạc mũi hầu và giảm nguy cơ các bệnh lý liên quan đến MD. Không như các phương thức điều trị COVID-19 khác đều được áp dụng cho bệnh nhân đã nhập viện để ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng, thì Evusheld là kháng thể đơn dòng tiêm bắp chỉ định dự phòng trước phơi nhiễm với SARS-CoV-2 đối với những người SGMD và có nguy cơ cao. Những người nên tiêm kháng thể đơn dòng Evusheld? - Evusheld được dùng để ngăn ngừa trước phơi nhiễm COVID-19 ở người lớn và trẻ em từ 12 tuổi trở lên với cân nặng ít nhất 40kg, không nhiễm SARS-CoV-2 và được biết không có tiếp xúc với người nhiễm SARS-CoV-2 (KHÔNG được dùng để điều trị COVID-19 và cũng KHÔNG được dùng để dự phòng sau khi đã biết vừa phơi nhiễm COVID-19); - Người bị SGMD từ vừa đến nặng do bệnh lý hay do đang điều trị thuốc ức chế MD và có thể không đáp ứng đầy đủ với vaccine COVID-19; - Người không thể tiêm bất kỳ loại vaccine COVID-19 nào hiện có vì đã xảy ra tác dụng ngoại ý nghiêm trọng với vaccine; - Vì Evusheld có thể gây giảm đáp ứng miễn dịch của vaccine trên cơ thể, nên những người đã tiêm vaccine COVID-19 thì vẫn dùng được Evusheld sau hai tuần kể từ sau khi tiêm vaccine COVID-19; - Người đang mắc các bệnh lý gây SGMD, ung thư, đang điều trị thuốc chống thải ghép, đang điều trị với chimeric antigen receptor (CAR)-T-Cell hay cấy ghép tế bào gốc tạo máu (trong vòng 2 năm của cấy ghép hay đang điều trị liệu pháp ức chế miễn dịch), mắc các bệnh khiếm khuyết MD nguyên phát vừa và nặng (hội chứng DiGeorge, Wiskott-Aldrich..); - Người mắc HIV tiến triển hay không điều trị (Ca HIV có số lượng CD4<200/mm3, có tiền sử bị bệnh AIDS mà không bị hội chứng viêm phục hồi MD, hay biểu hiện lâm sàng HIV có triệu chứng); - Điều trị tích cực với corticosteroid liều cao (≥20 mg prednisone và dùng ≥2 tuần), các chất alkyl hóa, thuốc chống chuyển hóa, thuốc hóa trị gây SGMD nặng, thuốc chẹn TNF, thuốc sinh học gây ức chế hay điều chỉnh MD (thuốc gây giảm tế bào B như rituximab); Các phản ứng phụ do kháng thể đơn dòng Evusheld? Tác dụng phụ thường gặp nhất là đau đầu, mệt mỏi và ho.Một số phản ứng dị ứng khi tiêm Evusheldlà khó thở, khó nuốt, khò khè, sưng môi, mặt, lưỡi, họng, phát ban, ngứa.Trong các tác dụng phụ được báo cáo, phần lớn ở mức độ nhẹ (73%) và trung bình (24%). Tỷ lệ tác dụng phụ nghiêm trọng được báo cáo tương đương nhau ở nhóm dùng Evusheld và nhóm giả dược (1%). Các biến cố bất lợi nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim, suy tim không phải là thường gặp trong các thử nghiệm lâm sàng đánh giá Evusheld trong dự phòng trước phơi nhiễm COVID-19. Tuy nhiên, nhiều người tham gia thử nghiệm đã biểu hiện biến cố bất lợi nghiêm trọng về tim mạch sau khi dùng Evusheld so với nhómgiả dược.Tất cả người tham gia có các yếu tố nguy cơ bệnh tim mạch hoặc có tiền sử bệnh tim mạchtrước khi tham gia thử nghiệm. Do vậy, theo dõi các biến cố tim mạch vẫn tiếp tục theo dõi vì số người tham gia thử ngiệm trước đó không nhiều và các tác dụng phụ ở trên không phải là tất cả mà còn các biến cố khác cũng có thể xảy ra. Giá cả là một vấn đề cần cân nhắc và suy xét khi triển khai tại Việt Nam Không nên để người bệnhđang bị SGMD, bệnh nền nghiêm trọng, người nguy cơ cao lại chịu thêm một chi phí cao vì 2 mũi tiêm này trong bối cảnh đại dịch đã nhiều tiềm ẩn về sức khỏe và kinh tế, trong khi đó chi phí thuốc này tại Mỹ chi trả lại không cao (Medicare pays for the administration ofmonoclonal antibody products to treatCOVID-19. For example, beginning on May6, 2021, Medicare will pay approximately$450 in most settings, or approximately $750in the beneficiary’s home or residence, forthe administration of certain monoclonalantibody products to treat COVID-19. Formonoclonal antibody products to treatCOVID-19 that are administered before May6, 2021, the Medicare payment rate in allsettings is approximately $310).
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.https://www.astrazeneca.com/media-centre/press-releases/2021/evusheld-long-acting-antibody-combination-authorised-for-emergency-use-in-the-us-for-pre-exposure-prophylaxis-prevention-of-covid-19.html 2.https://edition.cnn.com/2021/12/24/health/prevent-covid-19-evusheld/index.html 3.https://www.reuters.com/business/healthcare-pharmaceuticals/astrazeneca-antibody-works-prevent-treat-covid-19-longer-term-studies-2021-11-18/ 4.https://cllsociety.org/2022/02/astrazeneca-to-supply-the-us-government-with-an-additional-one-million-doses-of-evusheld-long-acting-antibody-combination-for-the-prevention-of-covid-19/
|
TRANG CHỦ
