 |
| (ảnh sưu tầm) |
Tổ chức Y tế thế giới đưa ra các khuyến nghị đối với hai loại màn tẩm hóa chất diệt côn trùng mới để phòng chống muỗi sốt rét
Theo Báo cáo mới nhất của tổ chức Y tế thế giới, số ca mắc sốt rét trong năm 2021 là 247 triệu ca tăng so với 245 triệu ca năm 2020. Trong đó, số ca tử vong do sốt rét là 619.000 ca trong năm 2021 giảm so với 625.000 ca trong năm 2020.Trong hơn 2 năm đại dịch (2020–2021), COVID-19 làm gián đoạn các dịch vụ y tế thiết yếu dẫn đến gia tăng 13 triệu ca mắc và hơn 63.000 ca tử vong sốt rét. Trong năm 2021, khu vực châu Phi chiếm đến 95% ca mắc và 96% ca tử vong trên toàn cầu. Trẻ em dưới 5 tuổi chiếm đến 80% số ca tử vong trong khu vực. Có 4 quốc gia châu Phi chiếm hơn một nữa số ca tử vong trên toàn cầu gồm Nigeria (31,3%), Congo (12,6%), Tanzania (4,1%) và Niger (3,9%). 
Nguồn: Báo cáo sốt rét thế giới năm 2022
Hiện nay, kiểm soát véc tơ là một thành phần quan trọng trong các chiến lược phòng chống và loại trừ bệnh sốt rét vì nó có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa nhiễm bệnh và giảm lan truyền bệnh. Có hai biện pháp can thiệp cốt lõi trong kiểm soát véc tơ sốt rét gồm là màn tẩm hóa chất diệt côn trùng (ITN) và phun tồn lưu hóa chất diệt côn trùng trong nhà (IRS). 
Số màn tẩm hóa chất do các nhà sản xuất cung cấp và các quốc gia phân phôi, 2010-2011
(Nguồn: WHO, 2022)
Kể từ năm 2005, có hơn 2 tỷ màn tẩm hóa chất diệt côn trùng (ITN) đã được phân phối để phòng chống bệnh sốt rét trên phạm vi toàn cầu. Tất cả các loại màn này chỉ được tẩm một loại hóa chất diệt côn trùng duy nhất là nhóm pyrethroid. Tuy nhiên, hiện nay muỗi sốt rét ở nhiều khu vực lưu hành sốt rét đã kháng với nhóm hóa chất pyrethroid, do vậy sự cần thiết phải sử dụng các loại màn tẩm các loại hóa chất khác để kiểm soát bệnh sốt rét. Năm 2017, tổ chức Y tế thế giới đã bắt đầu khuyến nghị một loại màn tẩm hóa chất mới kết hợp giữa pyrethroid và piperonyl-butoxide (PBO) - một hóa chất giúp tăng cường hiệu lực của pyrethroid chống lại các loài muỗi kháng với hóa chất diệt côn trùng. Các khuyến nghị mới về màn tẩm hóa chất được công bố vào ngày 14.3.2023 trong tài liệu Hướng dẫn sốt rét của tổ chức Y tế thế giới bao gồm màn tẩm 2 nhóm hóa chất mới với các mã hoạt động khác nhau: + Màn tẩm hóa chất pyrethroid-chlorfenapyr: đó là sự kết hợp giữa pyrethroid và pyrrole để tăng cường hiệu lực diệt muỗi của màn tẩm hóa chất. + Màn tẩm hóa chất pyrethroid-pyriproxyfen: là sự kết hợp giữa pyrethroid với chất điều hòa sinh trưởng côn trùng (IGR). IGR làm gián đoạn sự sinh sản và phát triển của muỗi. Khuyến nghị mới về màn tẩm hóa chất pyrethroid-chlorfenapyr so với màn chỉ tẩm hóa chấtpyrethroid Tổ chức Y tế thế giới đang đưa ra một khuyến nghị lớn về việc triển khaimàn tẩm hóa chất pyrethroid-chlorfenapyr so với màn chỉ tẩm pyrethroid để phòng chống sốt rét ở những nơi mà muỗi đã kháng với pyrethroid. Khuyến nghị của WHO cho rằng, so với màn chỉ tẩm pyrethroid hoặc màn tẩm pyrethroid-PBO thì màn tẩm pyrethroid-chlorfenapyr sẽ tăng hiệu quả diệt muỗi chống lại các véc tơ sốt rét kháng pyrethroid, do đó nó có tác động lớn hơn chống lại bệnh sốt rét. Khuyến nghị mới về màn tẩm hóa chất pyrethroid-chlorfenapyr so với màn tẩm pyrethroid-PBO. WHO đang đưa ra khuyến nghị có điều kiện cho việc triển khai màn tẩm pyrethroid-chlorfenapyr thay vì các màn tẩm pyrethroid-PBO để phòng chống bệnh sốt rét ở những khu vực muỗi kháng pyrethroid. Điều kiện khuyến nghị dựa vào đánh giá của Nhóm đánh giá hướng dẫn WHO (WHO Guidelines Review Group - GDG) rằng sự cân bằng giữa các tác dụng mong muốn và không mong muốn có thể ủng hộ màn pyrethroid-chlorfenapyr hơn so màn pyrethroid-PBO. Khuyến nghị này dựa vào bằng chứng rút ra từ một thử nghiệm duy nhất được thực hiện ở châu Phi. Khuyến nghị mới về màn tẩm pyrethroid-pyriproxyfen so với màn chỉ tẩm pyrethroid Tổ chức Y tế giới đang đưa ra khuyến nghị có điều kiện về việc triển khai màn tẩm hóa chất pyrethroid-pyriproxyfen thay vì màn chỉ tẩm pyrethroid để phòng chống sốt rét ở những khu vực muỗi kháng pyrethroid. Điều kiện của khuyến nghị dựa trên những mối quan tâm của GDG xung quanh hiệu quả chi phí thấp của màn tẩm pyrethroid-pyriproxyfen so với màn chỉ tẩm pyrethroid; các nguồn lực bổ sung hiện được yêu cầu để mua các màn tẩm này có thể có tác động tiêu cực đến phạm vi bao phủ loại màn này. Khuyến nghị mới về màn tẩm pyrethroid-pyriproxyfen so với màn pyrethroid-PBO Tổ chức Y tế giới đã đưa ra khuyến nghị có điều kiện chống lại việc triển khai màn tẩm pyrethroid-pyriproxyfen thay vì màn pyrethroid-PBO. Tính điều kiện của khuyến nghị dựa trên các đánh giá của GDG rằng sự cân bằng về các tác động có lợi của màn pyrethroid-PBO hơn so với màn pyrethroid-pyriproxyfen và dựa trên dữ liệu hiệu quả và chi phí hiện tại thì màn pyrethroid-PBO có hiệu quả về mặt chi phí hơn. Hướng dẫn mới về ưu tiên màn tẩm hóa chất ở các khu vực có nguồn lực hạn chế Cùng với các khuyến nghị mới, WHO đang đưa ra hướng dẫn mới để hỗ trợchương trình sốt rét của các quốc gia trong việc quyết định ưu tiên loại màn nào ở nhưng nơi có nguồn lực hạn chế. Bước đầu tiên là hướng dẫn này tập trung vào việc đảm bảo độ bao phủ của màn tẩm hóa chất cho các nhóm dân dễ bị tổn thương – đặc biệt là phụ nữ mang thai và trẻ em dưới 5 tuổi – và sau đó là lập kế hoạch cho các chiến dịch phân phối màn trên vi mô lớn. Mặc dù hướng dẫn dựa trên các cách thực hiện tốt nhất được tạo ra ở châu Phi trong những năm gần đây, nhưng nó có thể được sử dụng như một thành phần của quá trình ưu tiên của tất cả các quốc gia đang triển khai màn tẩm hóa chất. Các mối đe dọa đối với màn tẩm hóa chất – một công cụ phòng chống sốt rét quan trọng Trong hơn 2 thập kỷ qua, màn tẩm hóa chất diệt côn trùng đã đóng góp đáng kể trong việc giảm số ca mắc trên toàn cầu. Một mô hình phân tích trong năm 2015 được công bố trên tạp chí Nature cho thấy rằng màn tẩm hóa chất đã góp phần giảm bệnh sốt rét trong giai đoạn 2005-2015, đặc biệt ở các khu vực lan truyền sốt rét từ trung bình đến cao. Tuy nhiên, sự suy giảm số ca mắc kể từ năm 2015 đã chậm lại. Theo Báo cáo sốt rét thế giới mới nhất của WHO, sự xuất hiện và lan rộng muỗi sốt rét kháng pyrethroid là mối đe dọa được công nhận nhiều nhất đối với hiệu quả của màn tẩm hóa chất diệt côn trùng. Các mối đe dọa khác đối với công cụ phòng ngừa chính này bao gồm phạm vi bao phủ và quyền tiếp cận không đầy đủ; những thách thức liên quan đến độ bền vật lý và hóa học của lưới; và thay đổi hành vi của muỗi, xuất hiện sớm trước khi mọi người đi ngủ và nghỉ ngơi ngoài trời, do đó tránh tiếp xúc với thuốc diệt côn trùng.
Tài liệu tham khảo
1.WHO (2022), World malaria report 2022, Geneve, Switzerland. 2.WHO (2023), WHO Guidelines for malaria, Geneve, Switzerland 3.https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/malaria 4.https://www.who.int/news/item/14-03-2023-who-publishes-recommendations-on-two-new-types-of-insecticide-treated-nets
|
TRANG CHỦ
