 |
| Bệnh nhân sán lá gan lớn đang được điều trị tại Viện SR-KST-CT Quy Nhơn |
Chú ý các triệu chứng của bệnh sán lá gan lớn
Hiện nay bệnh sán lá gan lớn (Fascioliasis) đã phát triển ở một số địa phương trên cả nước do người dân có sở thích ăn sống các loại rau thủy sinh mọc hoặc trồng dưới nước như rau ngổ, rau cải xong (xà lách xoong), rau muống, rau răm, rau đắng ... có mang ấu trùng sán chưa được xử lý kỹ. Tại các cơ sở y tế tuyến đầu chưa có đầy đủ phương tiện chẩn đoán như siêu âm, thử nghiệm kháng thể huyết thanh Elisa nên không chẩn đoán xác định được bệnh. Vì vậy người dân, kể cả nhân viên y tế cần chú ý đến các triệu chứng lâm sàng của bệnh sán lá gan lớn để có định hướng cho việc chẩn đoán. Các triệu chứng lâm sàng được ghi nhận Theo TS. Nguyễn Văn Chương, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn đã nghiên cứu và thông báo. Các triệu chứng lâm sàng chủ yếu của bệnh sán lá gan lớn ở người thường được ghi nhận là đau tức vùng hạ sườn phải, đây là triệu chứng hay gặp nhất và chiếm tới 77,4%; tính chất của cơn đau không liên tục, không theo chu kỳ, thường đau lan ra phía sau lưng. Bệnh nhân cũng có thể đau vùng thượng vị và vùng mũi xương ức với tỷ lệ 64,5%; tính chất đau cũng không theo chu kỳ và không liên quan đến bữa ăn. Người bệnh luôn có cảm giác ậm ạch, khó tiêu, đầy bụng với tỷ lệ 38,7% và thường bị ngứa, nổi mẩn với tỷ lệ 21%. Ngoài ra còn có một số triệu chứng khác được ghi nhân như sốt, đau nhức và mỏi khớp vai, sụt cân, gan to ... nhưng chiếm tỷ lệ thấp. Nếu chỉ căn cứ vào các triệu chứng lâm sàng để chẩn đoán thì chưa có cơ sở mang tính thuyết phục trong việc xác định bệnh. Đây là những triệu chứng có tính định hướng cho việc chẩn đoán, bệnh được xác định phải dùng các kỹ thuật xét nghiệm cận lâm sàng như Elisa, siêu âm, xét nghiệm phân, xét nghiệm máu ... Các cơ sở y tế ở tuyến dưới chưa có điều kiện và phương tiện chẩn đoán cận lâm sàng phải nhờ tuyến trên hỗ trợ để xác định một cách cụ thể, rõ ràng trước khi điều trị.  | Việc phát hiện sớm bệnh SLGL để có biện pháp điều trị kịp thời
là rất cần thiết.
Trong ảnh: Khám bệnh cho bệnh nhân SLGL tại
Viện SR-KST-CT Quy Nhơn. |
Các kỹ thuật cận lâm sàng để chẩn đoán xác định
Kỹ thuật dùng để chẩn đoán xác định bệnh sán lá gan lớn là kỹ thuật Elisa tìm kháng thể kháng sán lá gan lớn trong huyết thanh của bệnh nhân, đây là kỹ thuật cần chẩn đoán sớm để quyết định cho việc điều trị. Theo TS. Nguyễn Văn Chương, kỹ thuật siêu âm chẩn đoán để phát hiện tổn thương ở gan do sán lá gan lớn chỉ là kỹ thuật hỗ trợ cho chẩn đoán và giúp cho quá trình theo dõi điều trị. Tổn thương điển hình ở gan do sán lá gan lớn gây ra là một vùng hỗn hợp âm (micro abces) chiếm 29,2%; tổn thương không điển hình chiếm 70,8%. Kỹ thuật xét nghiệm phân tìm trứng sán là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán nhưng kết quả ghi nhận tỷ lệ dương tính rất thấp khoảng 2,2%. Xét nghiệm công thức máu thường thấy tỷ lệ bạch cầu ái toan tăng cao nhưng đây cũng chỉ là yếu tố hỗ trợ cho việc chẩn đoán. Như vậy, ngoài các triệu chứng lâm sàng được phát hiện định hướng cho việc chẩn đoán bệnh sán lá gan lớn, những kỹ thuật cận lâm sàng rất cần thiết để xác định bệnh phải được tuyến trên hỗ trợ tuyến dưới trong điều kiện cơ sở y tế ở tuyến đầu chưa được trang bị phương tiện chẩn đoán.  | | Khám bệnh cho bệnh nhân mắc sán lá gan lớn tại Viện SR- KST - CT Quy Nhơn. |
Hiệu quả điều trị bệnh
Khi bệnh sán lá gan lớn đã được chẩn đoán xác định, việc sử dụng thuốc Egaten (Triclabendazole) viên nén 250mg, liều lượng dùng 10mg/ kg cân nặng cơ thể, chia làm 2 lần uống trong ngày cách nhau từ 6 đến 8 giờ sau khi ăn no đã đáp ứng điều trị có hiệu quả. Các triệu chứng lâm sàng giảm 95-100%, phản ứng Elisa âm tính 95% và tổn thương gan trên siêu âm giảm 100% sau 1 năm điều trị. Thuốc Egaten hấp thu tốt qua đường uống, tác dụng phụ được ghi nhận là đau nhẹ hạ sườn phải, ngứa, nổi mẩn, rối loạn tiêu hóa nhẹ ... Các tác dụng phụ chỉ xử lý bằng biện pháp thông thường sẽ làm giảm và mất hẳn. Hiện nay thuốc đặc hiệu Egaten điều trị bệnh sán lá gan lớn đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng cấp hoàn toàn miễn phí cho bệnh nhân vào điều trị ở các cơ sở y tế. Muốn được cấp thuốc điều trị miễn phí, bệnh nhân phải có bệnh án lâm sàng kèm theo kết quả siêu âm chẩn đoán và xét nghiệm Elisa dương tính với sán lá gan lớn. Căn cứ vào các triệu chứng lâm sàng của bệnh sán lá gan lớn đã được Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn nghiên cứu và thông báo, những cơ sở y tế ở tuyến đầu cần chú ý đến vấn đề này để có định hướng ban đầu cho việc chẩn đoán bệnh. Nếu không có phương tiện trang bị kỹ thuật thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng, cần đề nghị tuyến trên giúp đỡ để chẩn đoán bệnh sớm. điều trị bệnh kịp thời, phục hồi nhanh chóng sức khỏe cho bệnh nhân, tránh các biến chứng, hậu quả do bệnh gây ra.
|
TRANG CHỦ
