Tại labo Ký sinh trùng đường ruột

Việc giải quyết bệnh sán lá gan lớn trong vài năm gần đây chủ yếu tập trung vào khâu phát hiện, chẩn đoán, điều trị tại các bệnh viện tuyến tỉnh và một số phòng khám chuyên khoa của các Viện nghiên cứu chuyên ngành dựa vào nguồn thuốc đặc hiệu Triclabendazole (Egaten 250 mg) do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cung cấp, chưa có chương trình/dự án phòng chống cũng như chưa có giải pháp can thiệp ở cộng đồng nên không hạn chế được sự phát triển của sán lá gan lớn; bên cạnh đó việc cung ứng thuốc đặc trị cần phải căn cứ vào lưu lượng bệnh nhân xác định hàng năm cũng như nhu cầu sử dụng thuốc của từng địa phương nên khi số bệnh nhân tăng sán lá gan lớn tăng đột biến sẽ dẫn đến tình trạng thiếu thuốc điều trị vào các đợt bùng phát sán lá gan lớn cuối năm 2006 và đầu năm 2009. Hiện nay nhiều tỉnh có tỷ lệ nhiễm bệnh cao như Bình Định (500 ca), Quảng Ngãi (300 ca), Quảng Nam (250 ca), Gia Lai (150 ca), Phú Yên (100 ca)… và Phòng khám chuyên khoa của Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn (1.500 ca) đang trong tình trạng khủng hoảng về thuốc đặc trị, mặc dù Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương đã giải quyết cấp cho khu vực miền Trung-Tây Nguyên 6.500 viên Egaten từ đầu năm đến nay (kể cả hai đợt cấp bổ sung); do đó vấn đề đang được quan tâm giải quyết hiện nay là làm sao cung ứng kịp thời thuốc đặc hiệu Triclabendazole (Egaten 250 mg) để kịp thời điều trị bệnh nhân và có phương án nhằm hạn chế tỷ lệ nhiễm bệnh từ cộng đồng.
           Những việc cần làm nhằm ngăn chặn sự gia tăng và phát triển của bệnh sán lá gan lớn

Bệnh sán lá gan lớn không nằm trong nhóm bệnh dịch tối nguy hiểm và số ca nhiễm bệnh tuy có gia tăng nhưng vẫn nằm trong tầm kiểm soát của ngành y tế nếu chủ động được nguồn thuốc đặc trị cũng như các phương án phòng chống. Để giải quyết vấn đề này Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn đã báo cáo Bộ Y tế về tình hình bệnh sán lá gan lớn gia tăng tại khu vực miền Trung-Tây Nguyên và được Bộ Y tế đã thống nhất một số biện pháp can thiệp như sau.

Xây dựng đề tài nghiên cứu, chương trình/dự án phòng chống bệnh sán lá gan lớn

Việc xây dựng các đề tài nghiên cứu biện pháp can thiệp và chương trình/dự án phòng chống bệnh sán lá gan lớn là điều cần thiết nhằm khống chế sự phát triển của bệnh một cách bền vững và toàn diện, Bộ Y tế đã giao cho Viện phối hợp với các Vụ/Cục có liên quan do Cục Y tế dự phòng & Môi trường làm đầu mối thực hiện xây dựng chi tiết nội dung đề án can thiệp và phòng chống khả thi để trình Lãnh đạo Bộ Y tế xem xét quyết định. Phối hợp với ngành thú y trong nghiên cứu mối liên quan nhiễm bệnh giữa động vật ăn cỏ và người cũng như các biện pháp quản lý môi trường, quản lý chất thải nhằm hạn chế nguy cơ nhiễm bệnh.

Hướng dẫn và chỉ đạo các tuyến bệnh viện trong khu vực điều trị bệnh sán lá gan lớn

Bệnh sán lá gan lớn xuất hiện rải rác ở cộng đồng nên cần có một màng lưới điều trị rộng khắp ngay từ cơ sở nhằm giảm tải áp lực điều trị về các tuyến tỉnh và trung ương, Viện sẽ phối hợp với Cục Quản lý Khám chữa bệnh Bộ Y tế làm đầu mối hướng dẫn và chỉ đạo công tác chẩn đoán & điều trị bệnh sán lá gan lớn tại các tuyến bệnh viện, đặc biệt là bệnh viện huyện có tỷ lệ nhiễm bệnh cao vì trong những năm qua công tác phát hiện, chẩn đoán và điều trị của tuyến này còn yếu; đồng thời tiến hành tổng kết các ca bệnh sán lá gan lớn đã được điều trị trong vòng 5 năm qua (2005-2009) nhằm rút ra các đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, phác đồ điều trị và rút ra những kinh nghiệm cần thiết để đề xuất các khuyến nghị bổ sung hoàn chỉnh hướng dẫn chẩn đoán & điều trị bệnh sán lá gan lớn của Bộ Y tế.

Cung ứng thuốc đặc trị Egaten điều trị bệnh sán lá gan lớn

Để giải quyết trước mắt vấn đề thiếu thuốc điều trị, Bộ Y tế đề nghị Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương rà soát lại số lượng thuốc tồn kho, hạn sử dụng để cấp hỗ trợ cho Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn đồng thời cân đối nhu cầu sử dụng giữa các tỉnh chưa có nhu cầu để điều tiết cho các tỉnh đang có bệnh bùng phát và nguy cơ cao; đồng thời làm đầu mối đề nghị WHO tiếp tục hỗ trợ thuốc điều trị và xây dựng phương án sử dụng, cấp phát miễn phí thuốc viện trợ cho người bệnh.

Thuốc đặc hiệu Triclabendazole (Egaten 250 mg)

Tuy nhiên do nguồn thuốc của WHO viện trợ không thường xuyên, số lượng hạn chế và Viện không chủ động được thuốc để điều trị cho người bệnh nên Bộ Y tế chỉ đạo Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn cũng như các cơ sở khám chữa bệnh tại khu vực miền Trung-Tây Nguyên được tổ chức mua thuốc đặc trị sán lá gan lớn Egaten 250 mg để điều trị người bệnh theo hướng dẫn của Bộ Y tế đã ban hành, đồng thời việc thanh toán được thực hiện thông qua chính sách thu viện phí, bảo hiểm y tế như các loại bệnh thông thường khác do bệnh sán lá gan lớn không thuộc danh mục bệnh dịch tối nguy hiểm được miễn phí theo quy định; việc mua thuốc đặc trị sán lá gan lớn được áp dụng theo Thông tư số 10/2007/TTLT-BYT-BTC ngày 10/10/2007 của Liên Bộ Y tế-Tài chính hướng dẫn việc đấu thầu mua thuốc trong các cơ sở y tế công lập.

Từ sự chỉ đạo của Bộ Y tế, trong vòng tháng 7/2009 Viện sẽ xúc tiến các thủ tục cần thiết với Vụ/Cục chức năng thuộc Bộ Y tế như Cục Y tế dự phòng & Môi trường để xây dựng đề án phòng chống, Cục Quản lý khám chữa bệnh về chỉ đạo điều trị tại các cơ sở y tế, Cục Quản lý Dược về việc nhập thuốc đặc trị Egaten, Vụ Kế hoạch tài chính về nguồn kinh phí sử dụng và đấu thầu mua thuốc đặc hiệu để đảm bảo cho việc phòng chống bệnh sán lá gan lớn tại khu vực miền Trung-Tây Nguyên được kịp thời, đáp ứng được nhu cầu bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.