 |
| Xét nghiệm phát hiện sán lá gan lớn ở người( trong ảnh: PGS- TS Trương Quang Ánh, Trưởng khoa ký sinh trùng -Đại học Y dược Huế (đứng) hướng dẫn xét nghiệm) |
Coi chừng bệnh sán gán gan lớn.
Sán lá gan thường có ở cơ thể động vật có sừng như: trâu, bò, dê, cừu… nhưng gần đây , các bác sĩ Khoa ký sinh trùng Trường địa học Y dược Huế đã phát hiện loại sán này có trên cơ thể bệnh nhân. Ấu trúng sán vào gan người người gây ra nhiều bệnh nguy hiểm, nếu như không có can thiệp kịp thời sẽ có nguy cơ tử vong. Ấu trùng nhỏ gây hại lớn. Bé NQT, 7 tuổi quê ở Quảng Bình vào Bệnh viện Đại học Y dược Huế với nhiều bệnh: sốt cao, gan sưng to, da vàng, tiêu chảy.bước đầu bác sĩ kết luận bệnh nhân bị abses gan, nhưng sau 1 tháng điều trị, bệnh không hề giảm mà ngược lại ngày càng tiến triển nặng hơn. Dù các bác sĩ hết sức cố gắng, điều trị đúng phác đồ của bệnh abses gan. Có thể bệnh này liên quan đến bênh sán lá gan? PGS- TS Trương Quang Ánh, Trưởng khoa ký sinh trùng chợt nghĩ. Ông đã tham gia hội chuẩn và cùng kỹ thuật viên Nguyễn Minh Tâm tiến hành xét nghiệm cho bênh nhân (xét nghiệm đơn giản kết hợp xét nghiệm đặc thù) phát hiện bé T bị sán lá gan. Không hiểu từ đâu, ấu trúng sán lá gan đã lạc chủ từ động vật có sừng “chui” vào gan của bé T theo đường tiêu hóa và đường máu. Ấu trùng sán bé tí này đã ký sinh sâu trongnhu mỡ gan gây ra những bệnh trên . Nguyên nhân thật đơn giản nhưng đã làm cho người nhà bệnh nhân lẫn các bác sĩ hết sức lo lắng. PGS-TS Ánh đã cho bệnh nhân uống thuốc đặc trị bệnh sán. Sau 7 ngày, bệnh nhân đã khỏi bệnh.  | | Hình ảnh mô tả sự sinh trưởng của sán lá gan lớn. |
Sản phụ Hoàng Thị H (Quảng Bình) cũng vừa được điều trị khỏi cănn bệnh này. Chị H cho biết: “ cách đây 2 tháng tôi vừa sinh con xong, bỗng nhiên bị sốt liên tục, gan bị sưng và đau, có lúc cơ thể bị lạnh run.Trong 2 tháng không tìm được lý do mắc bệnh. Nhiều lần, tôi hỏi bị mắc bệnh gì? Bác sĩ không nói cụ thể, tôi hoảng quá, vì mình tưởng bị ung thư thật may, sau khi xét nghiệm phát hiện bệnh sán lá gan, trị hỏi bênh.Tôi rất mừng”. PGS- TS Trương Quang Ánh cho biết, trong năm 2009, bệnh viện trường phát hiện nhiều trường hợp sưng gan do bị sán lá gan. Người bị nhiễm sán lá gan, nếu không phát hiện sớm để can thiệp kịp thời sẽ rất nguy hiểm, bênh nhân bị abses gan dẫn đến sơ gan và tử vong. Bệnh nhân bị sán lá gan có triệu trứng gì? Tôi hỏi PGS-TS Ánh. Ông cho biết: Triệu trứng lâm sàng gồm 3 giai đọan: Sốt nhẹ, ăn kém,sợ thức ăn có mỡ, tiêu chảy thất thường, đau nhẹ ở vùng gan hạ sườn phải. Trường hợp cấp tính, bệnh nhân sốt cao có khi lên 39-40 độ, gan to quá bờ sườn, da vàng, rối lọan tiêu hóa. Khi bệnh trở thành mãn tính sẽ tạo ra những ổ absès lớn, phá tổ chức gan, dẫn đến xơ gan. Bệnh nhân có thể dẫn đến tử vong do vỡ bao gan, xuất huyết hoặc sốc nhiễm trùng vì viêm phúc mạc.  | Hình ảnh sán lá gan lớn |
Khó chuẩn đóan dễ điều trị bệnh. Thật ra, nhận biết bệnh sán lá gan cũng khong phức tạp lắm. Vậy, tại sao có không ít trường hợp phải 2 tháng sau khi nhiễm mới chuẩn đoán được? Giải đáp thắc nmắc của tôi, PGS-TS Ánh nói: Xét nghiệm để phát hiện bệnh là vấn đề rất khó đối với bác sĩ , đặc biệt ở cơ sở y tế cộng động. Việc chuẩn đóan sán lá gan lớn khá phức tạp, vì các triệu trứng thường biến đổi và có thể nhẫm lẫn với các bệnh khác. Việc chuẩn đóan phải kết hợp nhiều phương pháp như căn cứ vào các triệu trứng lâm sàng. Muốn xác định đúng bệnh, yếu tố dịch tễ rất quan trọng. Phải xác định được nguồn gốc loại thực phẩm người bệnh đã sử dụng (những thực phẩm có chứa sán lá gan như rau muống, rau ngổ, xà lách xoong, ốc…), sau đó căn cứ vào các triệu trứng lâm sàng.. Thực hiện quy trình xét nghiệm phải được tuân thủ theo nhiều phương pháp, vừa xét nghiệm đơn giả kết hợp xét nghiệm đặc thù.Ấu trúng sán khi đã vào gan thì khó cs điều điện tiếp tục sinh sôi, nên thướng có tỉ lệ trứng ở trong phân người rất thấp. Ở trường hợp này việc xét nghiệm phân tìm trứng sán là điều khó thực hiện. Vì vậy, tiêu chuẩn vàng để chuẩn đoán bệnh là dùng kỹ thuật Elisa (miễn dịch huỳnh quang, xét nghiệm máu, tự nhiên kỹ thuật này có thể có phản ứng chéo với các loại ký sinh trùng khác. Ngoài ra cần siêu âm bụng, chụp cắt lớp vi tính gan… 
|  |  | ThS BS Tôn Nữ Phương Anh-giảng viên bộ môn Ký
sinh trùng đangthực hiện các thao tác xét nghiệm
bệnh phẩm | Lấy lam xét nghiệm máu |
|
Lây nhiễm bệnh sán lá gan chính là do thói quen ăn uống không vệ sinh của người dân. Sán lá gan có trong đường ruột của trâu, bò ra ngoài môi trường. Vì thế ở đâu có phân trâu, bò là ở đó có sán lá gan. Sán có thể bám trên rau cỏ, trong nguồn nước mương, nước ao, kênh rạch… Nhiều bệnh nhân bị nhiễm bệnh do ăn rau sống, hay do uống nước sông, suối, ao hồ…
Hiện nay nhiều người dân vẫn giữ thói quen ăn rau sống, hoặc ăn tái các lại rau thủy sinh như rau muống, rau cần, rau ngổ, rau cải xoong, ngó sen. Do rửa không sạch ấu trùng sán sống bám trên rau, nên nhiều bị nhiễm sán mà không hề biết. Ngoài gan và đường mật, ấu trùng sán lá gan lớn còn có thể xâm nhập vào phổi, tử cung, hoặc cả xuống buồng trứng, tinh hoàn, màng phổi…Khi đã tới được các cơ quan hay tổ chức ấu trùng sẽ phát triển thành sán trưởng thành gây bệnh, đẻ trứng để bắt đầu chu kỳ tiếp theo. Nếu vật chủ thích hợp chúng có thể tòn tại ở người trên 15 năm… Thuốc điều trị bệnh sán lá gan không có trên thị trường, mà được cấp phát bởi Tổ chức Y tế Thế giới. Nhiễm sánlá gan là bệnh không phổ biến, không có công ty dược nào sản xuất thuốc. WHO đã “ đặt hàng”một công ty thuốc sản xuất thuốc điều trị bệnh để cấp cho những quốc gia chưa giải quyết được bệnh này. |
|
TRANG CHỦ
