Muỗi cát (sand fly) đóng vai trò như các trung gian truyền nhiều loại tác nhân gây bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và có thể gây thành dịch nếu không kiểm soát và giám sát chặt chẽ Bệnh do muỗi cát gây ra (sandfly-borne diseases/ sandfly-transmitted diseases), đặc biệt là tác nhân virus và ký sinh trùng đơn bào. Trong đó, virus lây truyền thông qua muỗi cát gồm virus trong nhóm Bunyavirus, Phleboviruses và ít nhất có 45 loại virus có liên quan đến bệnh truyền nhiễm trên toàn cầu.

Hiện nay, bệnh do Leishmania spp. chưa có vaccine đặc hiệu phòng bệnh cũng như thuốc đặc hiệu để phòng ngừa. Để phòng ngừa, những điều sau đây có thể giúp ích:Điều trị bệnh do Leishmaniaspp. ở khu vực địa lý mà con người là ổ chứa;Giảm quần thể vector bằng cách phun thuốc diệt côn trùng (một loại thuốc có thời gian kéo dài) ở các khu vực lây truyền;

Chu kỳ phát triển của Leishmania spp. phải qua hai vật chủ: Vật chủ vĩnh viễn là người (động vật), vật chủ trung gian là là muỗi cát Phlebotomus.Khi muỗi cát đốt người (động vật) bệnh hút máu, hút luôn thể amastigote (dạng không roi) vào dạ dày của nó. Trong ruột muỗi cát, ký sinh trùng đơn bào sẽ chuyển từ dạng không roi sang dạng có roi (promastigote), tăng sinh và sau đó sẽ di chuyển lên vòi muỗi cát, không xâm nhập vào tuyến nước bọt.

Trước tình hình Tổ chức Y tế thế giới (TCYTTG) đang phải ứng phó với dịch bệnh do Leishmania spp. chưa từng có ở Ethiopia. Theo thông báo chính thức của TCYTTG ngày 15/12/2023 cho biết họ đang nỗ lực hành động nhanh chóng để ứng phó với đợt bùng phát dịch bệnh do Leishmania spp. trên da tại Somali của Ethiopia.

Vì bệnh sán nhái là một loại nhiễm trùng ký sinh trùng hiếm gặp trên lâm sàng, chiến lược y tế công cộng (YTCC) không coi đó là một vấn đề y tế ưu tiên. Vì còn đường ăn uống trực tiếp gây ra nhiễm sán nhái chủ yếu do ăn các thịt rắng, nhái còn sống hoặc nấu chưa chín có nhiễm ấu trùng kết nang vô tính cũng như nhiễm tình cờ các con bọ chét trong nước nhỏ xíu có nhiễm ấu trùng kết nang vô tính khi uống nước.

Giải phẩu bệnh lý các thương tổn do sán nhái Spirometra spp. từ các mẫu bệnh phẩm lấy ra qua khâu phẩu thuật và sinh thiết các mô nhiễm ấu trùng sán nhái.Dựa trên phân tích mô bệnh học 16 ca bệnh sán nhái ở người, có một sự đáng chú ý giữa bệnh sán nhái liên quan đến các mô khác nhau.

    Giai đoạn ủ bệnh của sán nhái có thể dao động từ 20 ngày đến 3 năm. Đặc điểm lâm sàng của bệnh sán nhái lệ thuộc vào cơ quan hoặc mô nào trong cơ thể người bị tác động, ảnh hưởng. Các mô dưới da là thường gặp nhất khi nhiễm KST này, nhưng các tạng và nhãn cầu nếu bị sẽ nguy hiểm và nếu có đôi khi sán nhái có thể gây bệnh ở não (dù hiếm gặp).

Bệnh ký sinh trùng sán nhái (Sparganosis) là nhiễm sán loại Diphyllobothrium hay ấu trùng Plerocercoid larvae của giống Spirometra gồm các loài như S. mansoni, S. ranarum, S. mansonoides và S. erinacei. Lần đầu tiên được mô tả ở Trung Quốc bởi tác giả Patrick Manson vào năm 1882 và ca bệnh đầu tiên ở người được báo cáo bởi tác giả Charles Wardell Stiles từ Florida, Mỹ vào năm 1908.

Trong một số cộng đồng truyền nhau các bài thuốc sử dụng các loại rau thủy sinh (rau ngổ, rau cải xoong) xay nhuyễn, lấy nước uống sống để điều trị các bệnh về nội khoa có thể có nguy cơ nhiễm nang trùng từ rau ăn/ uống sống từ đó phát sinh bệnh SLGL. Ngoài ra, một số người đã sử dụng chế phẩm gan động vật (gan heo, bò, cừu) chế biến chưa chín ăn để hỗ trợ chữa bệnh về gan mật cũng có khả năng nhiễm bệnh cao.

Song song với sự gia tăng các vụ dịch sán lá gan lớn do Fasciola spp. tại Trung Quốc (2020) và Peru (2020 và 2021), tình hình sán lá gan lớn tại Việt Nam cũng đang có chiều hướng tăng lên trong hai năm gần đây từ cuối năm 2021 đến đầu năm 2023 và hiện chưa có dấu hiệu dừng lại, trong khi đó, các ban ngành phối hợp để phòng chống và kiểm soát chưa triển khai hoặc triển khai chưa hiệu quả theo mô hình o­ne Health

• Quản lý điều dưỡng bệnh giun kim (Enterobiasis) do Enterobius vermicularis (Phần 2-Hết) (02/01/2024)
• Quản lý điều dưỡng bệnh giun kim (Enterobiasis) do Enterobius vermicularis (Phần 1) (31/12/2023)
• Đặc điểm mô bệnh học và sinh hóa của bệnh sán lá gan lớn (15/12/2023)
• Những điểm mới của phác đồ điều trị sốt rét năm 2023 của Bộ Y tế (30/11/2023)
• Tại sao chỉ số Gamma-Glutamyl Transferase (GGT) đôi khi tăng cao trên bệnh nhân mắc bệnh sán lá gan lớn (20/11/2023)
• Ấu trùng Gnathostoma spp. di chuyển dưới da và phủ tạng (Phần 2) (15/11/2023)
• Ấu trùng Gnathostoma spp. di chuyển dưới da và phủ tạng (Phần 1) (13/11/2023)
• Thiếu hoạt độ G6PD trên hồng cầu của bệnh nhân sốt rét do nhiễm Plasmodium vivax và Plasmodium ovale : Một rào cản kỹ thuật trong lộ trình tiến tới loại trừ sốt rét (10/11/2023)
• Neurocysticercosis: Cập nhật Chẩn đoán Lâm sàng và Hình ảnh thần kinh (Phần 2) (07/11/2023)
• Neurocysticercosis: Cập nhật về Chẩn đoán Lâm sàng và Hình ảnh thần kinh (Phần 1) (02/11/2023)
• Một số hóa chất thường sử dụng trong phòng xét nghiệm ký sinh trùng, giun sán và đơn bào (31/10/2023)
• Ký sinh trùng sốt rét kháng artemisinin tại Châu Phi đầu tiên đang có nguy cơ đe dọa thành quả phòng chống sốt rét toàn cầu (20/10/2023)
• Muỗi biến đổi gen và vaccine: Triển vọng về kiểm soát bệnh sốt xuất huyết (13/10/2023)
• Cập nhật về ca bệnh phát hiện nhiễm loài giun tròn mới trên hệ thần kinh trung ương của ngưới (Phần 2) (14/09/2023)
• Điều trị nội khoa và ngoại khoa trong bệnh lý ấu trùng giun đầu gai Gnathostoma spp. ở người (Phần 2) (14/09/2023)