Một đội các nhà khoa học Úc ở Canberra đang tổ chức ăn mừng vì một phát hiện mới có thể giúp cứu chữa hơn một triệu mạng sống mỗi năm. Tiến sĩ Natalie Spillman và GS Kiaran Kirk từ Trường Đại Học Quốc Gia Úc đã nghiên cứu hàng năm trời về vấn đề làm thế nào để ký sinh trùng sốt rét có thể gây bệnh sốt rét.
Gần đây họ phát hiện rằng ký sinh trùng sử dụng một cái bơm rất nhỏ để thải muối ra khỏi cơ thể chúng. GS Kirk cho biết: “Đã từ rất lâu chúng tôi cảm thấy thú vị về khả năng kiểm soát muối trong cơ thể ký sinh trùng sốt rét, và điều mà chúng tôi phát hiện ra đã thực sự làm chúng tôi bất ngờ”. TS Spillman nói rằng các nhà nghiên cứu ở những công ty dược ở Singapore và Hoa Kỳ cũng phải bận rộn với những phát hiện này. Cô cho biết: “Phải trong vòng 1 hoặc 2 tuần nữa thì mới có báo cáo chi tiết về việc phát hiện mới này [có thể là một loại thuốc]” Nhưng theo GS Kirk thì không cần phải đợi đến lúc đó thì chúng ta mới thấy được bước đột phá. “Khi đó chúng tôi đưa thuốc đó tác động vào quá trình bơm muối và sẽ chứng tỏ rằng nó có đủ khả năng để thuốc đó ngăn chặn việc bơm muối. Khi việc bơm đó bị chặn lại, ký sinh trùng sẽ không thể đào thải muối và vì thế thậm chí có thể bị tiêu diệt vì quá tải”, GS Kirk phân tích. “Việc đó giống như cho nước chảy vào thuyền. Nếu bạn ở trên một con thuyền bị thủng thì nước sẽ chảy vào trong thuyền và bạn cần phải bơm nước để xả nước ra khỏi thuyền, nhưng nếu bạn ngừng việc bơm thoát nước ra, con thuyền sẽ chứa đầy nước và chìm. Tương tự như thế nếu bạn ngừng việc bơm muối ra ngoài, ký sinh trùng sẽ ngập chìm trong muối và chết dần.”
Một căn bệnh chết người
Sốt rét lây lan từ người qua người bởi những con muỗi nhiễm bệnh. Mặc dù người ta đã nỗ lực bảo vệ loài người khỏi bị muỗi đốt, nhưng căn bệnh cứ tiếp tục cướp đi sinh mạng hơn một triệu người mỗi năm. Hầu hết các ca tử vong do SR đến từ những nước thuộc thế giới thứ ba, nơi mà việc tiếp cận với hóa chất xua muỗi và màn tẩm là rất khó khăn. GS Kirk cho biết thêm nếu thuốc điều trị SR được cấp nhanh chóng vào những khu vực đó thì hiệu quả phòng chống SR sẽ rất lớn. Ông nói rằng: “Điều kiện đầu tiên đối với một loại thuốc điều trị SR là nó phải vượt qua tất cả các thử nghiệm về hiệu lực điều trị ở trên người…. Cho đến khi nào nó đáp ứng mọi điều kiện, nó mới được sản xuất rộng rãi.” Nhưng GS Kirk nói rằng ông không khẳng định là có thể điều trị dứt điểm căn bệnh chết người này, vì ký sinh trùng đã và đang tiếp tục kháng thuốc. “Vì thế đây là một cuộc chiến không có hồi kết… Chúng tôi phát triển thuốc, còn ký sinh trùng tìm cách kháng thuốc.” Nhưng GS Kirk hy vọng rằng phát hiện mới nhất từ phòng thí nghiệm sinh học của Trường Đại Học Quốc Gia Úc cuối cùng có thể giúp mang loại thuốc đó đến tay mọi người. Ông cho biết: “Đây là loại thuốc mới đặc biệt được thử nghiệm trên những bệnh nhân sốt rét trong 20 năm. Việc bơm muối này của ký sinh trùng được ví như gót chân A-sin, đặc biệt dễ bị tấn công. Biết được cơ chế đó, chúng ta có thể tìm kiếm những loại thuốc khác có thể ngăn chặn việc bơm muối này”. “Hiện nay chúng tôi đang kiểm tra xem ký sinh trùng thông minh tới mức nào, liệu nó có thể thay đổi việc bơm muối để khiến thuốc mất tác dụng hay không? Đó chính là vấn đề cốt lõi đối với chúng tôi hiện nay”, GS Kirk cho biết.