Vừa qua chính quyền Đài loan thông báo một thương gia 53 tuổi bị nhiễm cúmAH7N9 sau khi đến thành phố Suzhou thông qua Shanghai. Phải chăng sự giao lưu sẽlàm cho chủng cúm này sẽ lây lan ra ngoài lục địa Trung quốc chỉ còn là vấn đề thời gian?
Các vùng có nguy cơ cao bao gồm tỉnh Quảng Đông (Shandong) (nơi phát hiện ca bệnh đầu tiên trong tổng số 104 ca nhiễm cúm ở người được báo cáo vào ngày 23 tháng 4)và một vành đai mở rộng đến xung quanh biển Bohai tới tỉnh Liaoning (Liêu ninh) ở phía Bắc nhưng sự lan truyền xa hơn chỉ là vấn đề thời gian.
Các nhà khoa học vẫn không có hiểu biết một cách đầy đủ làm thế nào mà chủng cúm A H7N9 lan tràn ở Trung quốc, hay tại sao các ca bệnh rải rác như thế. Nhưng bản đồ nguy cơ các yếu tố được biết trong qua khứ sự lan truyền của virus cúm gia cầm mang tính địa lý và nhiễm cúm ở người có thể cung cấp một số manh mối.
Các cabệnh đầu tiên nhiễm virus cúm A H7N9 được báo cáo ở Trung quốc vào ngày 31 tháng 3, bao gồm 2 ca ở Shanghai(Thượng Hải) nằm ở bờ biển phía Đông, và một ca ở tỉnh lân cận là Anh hui (An Huy). Vào ngày 22 tháng 4, Tổ chức Y tế thế giới đã ghi nhận được 104 ca xác định và 21 ca tử vong và virus này đã mở rộng vùng địa lý tới các tỉnh lân cận như là Jiangsu (Quảng Châu) và Zhejiang (Chiết Giang), cũng như ở Beijing (Bắc Kinh) ở phía bắc và Henan trung tâm của quốc gia. Vào ngày 23 tháng 4, hãng tin Xinua của Trung quốc báo cáo rằng một người đàn ông 36 tuổi trong tình trạng nguy kịch ở thành phố Zaozhuang, nằm giữa Shanghai(Thượng Hải) và Beijing (Bắc Kinh)- ca đầu tiên ở tỉnh Shandong. Số lượng ca lớn nhất là ở Shanghai(Thượng Hải), với 32 ca; Hangzhou ở tỉnh Zhejiang, với 27 ca; Houzou ở tỉnh Zhejiang đã báo cáo có 10 ca,cũng như Nanjing ở tỉnh Jiangsu.  |
Các đường bay từ vùng dịch sẽ nhanh nhanh chóng mang virus có thể lây lan đến người ở các trung
tâm đông dân cư như Châu âu, Bắc Mỹ, Châu Á. |
Để ngăn chặn sự lây lan của bệnh các nhà khoa học phải xác định nguồn lây nhiễm của virus, và đường truyền mà qua đó con người bị nhiễm bệnh. Chim sống ở chợ đã được nghi ngờ như là nguồn của lây nhiễm nhưng mười ngàn các xét nghiệm ở gia cầm và động vật ở một số nơi khác đến nay là thất bại để nâng mức virus có ý nghĩa .Thật là không hề dễ dàng để nghĩ ra các cách hiệu quả để thu thập các mẫu chim và động vật ở trong một quốc gia với khoảng 6 tỷ chim nuôi trong nhà và 0,5 tỷ chim bồ câu- mà không bàn đến một số lượng lớn chim hoang dại bao gồm nhiều loài chim di trú. Mặc dầu các yếu tố nguy cơ làm lan truyền cúm A H7N9 không được biết , những nghiên cứu phong phú về họ hàng của cúm, virus H5N1đã gây ra 622 ca xác định và 371 ca chết từ năm 2003 có thể giúp đỡ phân tích thông tin. Điều này hoá ra là sẽ giúp các nhà khoa học và các nhân viên y tế nhắm đến địch cho việc giám sát và các nỗ lực phòng chống Đối với H5N1 các nhà khoa học lồng ghép các dữ liệu to lớn kết hợp thông tin trên các yếu tố nguy cơ quan trọng như là đường thương mại của gia cầm, số lượng chim đang vận chuyển, sự phân bố thị trường chim sống và đường cung cấp chim, số lượng chim nước, mật độ dân số và tình trạng sử dụng đất. Đối với các thông tin này họ bổ sung sự phân bố các ca H5N1 trong gia cầm cũng như kết quả dương tính H5N1 từ các giám sát chủ động tại chợ. Marius, một đồng tác giả của một nghiên cứu như thế và cũng là chuyên gia dịch tể học và sinh thái học cúm gia cầm ở truờng đại học tự do của Brussels nói rằng mặc dù các yếu tố nguy cơ H7N9 có thể khác nhau, cho biết có sự khan hiếm thông tin hiện nay thì bản đồ nguy cơ của H5N1 có lẽ là một điểm khởi đầu tốt cho việc xác định các vùng có nguy cơ cao nhất.
Thực ra khi các ca bệnh cúm AH7N9 ở người bị che phủ trên bản đồ nguy cơ mà Marius và các cộng sự cung cấp cho Nature, chúng dường như hạ thấp trong các vùng nguy cơ cao nhất với H5N1. Bản đồ cho thấy vùng nguy cơ cao nhất cho H7N9 có lẽ bao gồm tỉnh Shandong (báo cáo ca bệnh đầu tiên vào ngày 23 tháng 4) và một vành đai đang mở rộng xung quanh biển Bohai tới tỉnh Liaoning ( Liêu Ninh)ở phía bắc. Gibert là một trong số 30 chuyên gia quốc tế thu thập ở Tổ chức lương nông thế giới của Liên hiệp quốc ở Rome trong một cuộc họp 2 ngày cuối tuần qua thảo luận về tình hình dịch cúm A H7N9. tại cuộc họp đó ông nói rằng mô hình và bản đồ nguy cơ đã được thảo luận như một phương tiện cho việc giám sát quần thể đích. Những thông tin như thế cũng có thể được dùng để bổ sung thực hànhtrang trại và buôn bán để làm giảm nguy cơ phơi nhiễm đến người với virus. Có nhiều bài học hơn nữa về cúm A H7N9 cũng như mô hình bệnh có thể phải chắt lọc thêm nữa.