Khoảng 36 triệu người đã được điều trị khỏi bệnh Lao (Tuberculosis - TB) trong hơn 15 năm qua thông qua việc tiếp cận phương pháp điều trị nghiêm ngặt đã được bảo đảm bởi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Theo các số liệu mới được WHO công bố vào ngày 17/12 vừa qua cho thấy, khoảng 8 triệu ca tử vong do Lao đã được ngăn chặn kịp thời nhờ vào Chương trình DOTS. Đây được xem như một biện pháp hiệu quả nhất trong cuộc chiến chống lại căn bệnh này.
Chương trình DOTS được bắt đầu triển khai vào năm 1994 và sau đó được kết hợp với Chiến lược Ngăn chặn bệnh Lao của WHO phát động và đây cũng là phương hướng chính của cả hai chương trình. DOTS có 5 tiêu chí hành động: Cam kết ổn định tài chính lâu dài, phát hiện trường hợp nhiễm bệnh thông qua các xét nghiệm chuẩn, tối ưu hóa phương pháp điều trị đồng thời giám sát và hỗ trợ người bệnh trong thời gian điều trị, quản lý một cách hiệu quả nguồn cung cấp thuốc.
 |
Vi trùng Lao (Mycobacterium Tuberculosis) |
Kể từ khi khởi động DOTS, số người được chữa khỏi bệnh Lao đã tăng đều đặn. Số liệu 12 tháng gần nhất cho thấy số lượng bệnh nhân nhiễm được chữa khỏi là 2,3 triệu người - cao nhất từ trước đến nay. Với 87% số bệnh nhân điều trị khỏi bệnh, lần đầu tiên mục tiêu của toàn cầu là 85% được vượt qua từ khi đặt ra năm 1991. Hơn nữa, tổng cộng đã có 53 quốc gia vượt qua mốc điều trị này.
Số liệu cập nhật của WHO cũng cho thấy những tiến bộ trong phòng chống phối hợp Lao-HIV. Từ năm 2007 đến 2008, 1,4 triệu bệnh nhân lao đã được xét nghiệm HIV, tăng 200.000 người. Trong số những người xét nghiệm dương tính vớiHIV, 1/3 đã được cung cấp thuốc điều trị HIV, và 2/3 được điều trị dự phòng bằng Co-trimoxazol để ngăn ngừa các nguy cơ nhiễm khuẩn. Ngoài ra, việc sàng lọc bệnh Lao và phòng ngừa Lao bằng Isoniazid cho người có HIV đã tăng gấp đôi, mặc dù số lượng này còn xa mới đạt mức mong muốn.
“Kết quả sau 15 năm của các chương trình phòng chống bệnh Lao đã cứu sống được nhiều sinh mạng. Sự kết hợp giữa các chương trình trong mỗi quốc gia với Tổ chức Y tế Thế giới, UNAIDS (Cơ quan thực hiện chương trình phối hợp phòng, chống AIDS của Liên hợp quốc), Quỹ toàn cầu và một số tổ chức khác đã giúp cho hàng triệu người thoát khỏi bệnh Lao”, Tiến sĩ Mario Raviglione, giám đốc Chương trình Ngăn chặn bệnh Lao (thuộc WHO) nói. “Tuy nhiên,với tốc độ của sự tiến bộ này thì vẫn còn lâu mới có thể đạt được mục tiêu toàn cầu là loại trừ bệnh Lao.”
 |
Ngoài gây ảnh hưởng nghiêm trọng ở phổi, bệnh Lao còn gây tác hại cho nhiều bộ phận
khác trên cơ thể. |
Mặc dù ngày càng nhiều bệnh nhân được chữa trị khỏi căn bệnh này, tuy nhiên vẫn còn đang có hàng triệu người bệnh không được tiếp cận với các phương pháp điều trị đạt chuẩn. Hiện nay, bệnh Lao là một trong số các căn bệnh gây chết người nhiều nhất, chỉ đứng thứ 2 sau HIV/AIDS. Năm 2008, có khoảng 1,8 triệu người chết do bệnh Lao gây ra, một nửa trong số đó có liên quan đến HIV/AIDS – nhiều trong số tử vong này đã không được tiếp cận được với các thuốc kháng HIV.
Nhiều vùng trên thế giới hiện đang đối mặt với một thách thức to lớn đó là bệnh Lao đa kháng thuốc (MDR-TB - Multidrug-resistant tuberculosis) và Lao siêu kháng thuốc (XDR-TB - Extensively drug-resistant tuberculosis). Năm 2008, trong số khoảng nửa triệu ca Lao đa kháng thuốc chỉ có gần 30.000 cađược báo cáo chính thức và 6.000 ca được điều trị theo tiêu chuẩn quốc tế của Tổ chức Y tế Thế giới. Việc mở rộng thêm các chương trình chăm sóc và điều trị hiện đang trong giai đoạn đầu và gặp nhiều khó khăn nhưng dự kiến trong năm 2010 sẽ có khoảng 29 nghìn người được điều trị.
Uớc tính trong số 9,4 triệu ca mắc bệnh Lao trong năm 2008 (bao gồm 1,4 triệu người nhiễm cả Lao và HIV/AIDS), có 3,6 triệu là phụ nữ.
Tiến sĩ Mario Raviglione nói “Nửa triệu phụ nữ đã chết vì bệnh Lao vào năm ngoái. Đây là căn bệnh nguy hiểm, nó đã hủy hoại nhiều sinh mạng, nhiều gia đình và gây khó khăn cho sự phát triển kinh tế, xã hội ở nhiều quốc gia. Nếu không có khoảng 2 tỷ USD tài trợ cho các chương trình phòng chống và điều trị bệnh Lao vào năm 2010 thì rất nhiều người bệnh sẽ không có khả năng tiếp cận được các lợi ích từ những chương trình này, đây là vấn đề đã từng gặp trong quá khứ.”  |
Bệnh nhân lao M.Krishna đang thở oxy
tại Bệnh viên Chính phủ ở Hyderabad, Ấn Độ. (Ảnh: AFP) |
Bản báo cáo mới này cung cấp thông tin chính xác nhất về gánh nặng của bệnh Lao trên toàn cầu. Báo cáo cũng cập nhật những kết quả về hoạt động của Sáng kiến Phòng xét nghiệm toàn cầu (Global Laboratory Initiative), Nhóm chuyên trách toàn cầu của WHO về đo lường tác động của bệnh Lao (WHO Global Task Force on TB Impact Measurement) và mô tả thành công của sáng kiến mới năm 2009 trong đó số liệu bệnh Lao trên toàn cầu đã được đăng tải trực tuyến.
Thông tin thêm
HIV/AIDS là một trong những yếu tố tạo “cơ hội” cho sự gia tăng bệnh Lao trên nhiều vùng của Thế giới, đặc biệt là tại châu Phi. Một số quốc gia đã và đang có những hành động khá hiệu quả trong việc phòng chống đồng thời Lao và HIV/AIDS bằng cách kết hợp các phương pháp ngăn ngừa và điều trị cho người nhiễm Lao-HIV và ngược lại. Những hoạt động này hết sức cần thiết để chắc chắn rằng các bệnh nhân lao đồng thời dương tính với HIV sẽ được chẩn đoán sớm và có các biện pháp điều trị thích hợp, và hơn nữa, những người nhiễm HIV sẽ biết làm những điều cần thiết để tránh phải chết vì nhiễm Lao.
Báo cáo Cập nhật thông tin bệnh Lao toàn cầu 2009 đã thông tin kịp thời và chính xác về số liệu hơn bất cứ thông báo nào trước đây, nó cung cấp số liệu được thu thập trong năm 2009 và cả những năm trước đó.