Quy trình phát triển thuốc sốt rét hiệu lực cao với chi phí thấp hơn
Một quy trình mới có thể tạo ra thuốc sốt rét với chi phí thấp hơn (theo thông tin ngày 23/5/2013). Các nhà khoa học đã báo cáo rằng đang phát triển một thuốc mới, lợi nhận và sản lượng cao hơn, chỉ có hai bước và chi phí lại thấp hơn mà có thể dễ dàng so với việc cung cấp với giá cả có vấn đề và phức tạp đối với nguyên liệu thô cần thiết để làm ra các thuốc sốt rét chính. Sốt rét làm ảnh hưởng đến 300-500 triệu người mỗi năm và giết chết hàng trăm người. Báo cáo về tiến trình này, chính là sử dụng các chất sẵn có nhanh chóng và có thể dễ dàng hình thành bởi các công ty dược, xuất hiện đăng tải trên ACS' journal Organic Process Research & Development. Liệu pháp thuốc phối hợp có artemisinin (ACTs _Artemisinins combination therapy) là mộtloại vũ khí tối ưu hiệu quả nhất hiện nay trong điều trị sốt rét, một căn bệnh nhiễm trùng lây truyền qua vết muỗi đốt. Artemisinin thường là chất quan trọng để kiến tạo các thành phần quan trong trong hợp chất thuốc ACT từ cây Thanh hao hoa vàng hay cây cỏ ngọt Artemisia annua, một loại thảo dược trồng ở Trung Quốc. Trong những năm gần đây, giá artemisinin trên thị thay đổi rất lớn, dao động từ 180 - 410 USD/ pound, do điều kiện thời tiết và nhu cầu lớn về thuốc ACTs. Gữ cho chi phí thấp là rất quan trọng vì hầu hết ca ca sốt rét đều ở các vùng quốc gia đang phát trieenrtaij vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Các nhà nghiên cứu đã trình bày rõ ràng về một quy trình để bình ổn giá đồng thời cũng là nâng cao tiến trình sản xuất thuốc ACTs. Sự cải thiện quy trình đó sẽ làm giảm đi số lượng thành phần Artemisia annua cần để sản xuất ra ACTs.
Quy trình mới đơn giản hơn và tạo ra các chất thải công nghiệp độc hại trong dược sẽ ít hơn nhiều so với quy trình phương pháp hiện tại. Việc giảm đi số lượng artemisinin đòi hỏi để làm ACT, sẽ khiến cho chi phí cũng sẽ giảm theo. Một phiên bản bán tổng hợp (semisynthetic version) của artemisinin cũng sẽ hoạt động tốt như một chất liệu ban đầu trong phương pháp mới. Họ đang chia sẻ quy trình này với các đối tác sản xuất trên phạm vi toàn cầu để chống lại căn bệnh sốt rét chết người này. Trong báo cáo họ đã cho thấy sự cải thiện quy trình so với các quy trình được ấn bản trước đây trong sản xuất artemether, một thuốc sốt rét chính, sử dụng các thuốc thử đang sẵn có, trong điều kiện sản xuất kiểm soát dễ dàng và phân tách và khâu dẫn đến kết quả rất đơn giản. Các phương pháp phân tích mới và kiểm soát trong quy trình cho phép tối ưu hóa sản lượng thông qua khắp khâu kiểm soát sự hình thành sản phẩm phụ. Tổng số 70% sản lượng từ một quy trình chuyển đổi gồm hai bước để phân tích và tách chiết artemisinin qua tổng hợp hay tự nhiên đến thành phần β-artemether tinh khiết được thu nhận. Tương đương trong yếu tố tương quan chuyển đổi 1.35 kg artemisinin cần để sản xuất ra 1 kg β-artemether, so với quy trình công nghiệp hiện tại trung bình 1.59 kg.
Một số thông tin mới về sốt rét trên toàn cầu
Chẩn đoán bệnh sốt rét theo phương pháp mới
Một kỹ thuật mới sử dụng những thỏi nam châm và tia lazer để phát hiện ký sinh trùng (KST) sốt rét trong máu đã được các nhà vật lý thử nghiệm tại Hungary. Kỹ thuật này dựa trên các đặc điểm lựa chọn từ tính độc đáo của những chất thải trong suốt do KST sốt rét tạo ra trong máu. Nó là một lựa chọn rẻ tiền, độ nhạy cao và đáng tin cậy so với các công cụ chẩn đoán hiện nay. Dịch sốt rét khiến 200 triệu người nhiễm và gây tử vong cho 1 triệu người mỗi năm. Đến nay, ngành khoa học y học đã tiến hành từ thử nghiệm chẩn đoán với các thiết bị nặng nề cho độ nhạy cao đến các thử nghiệm rẻ tiền mang độ chính xác thấp hơn, nhưng đều không thể đáp ứng được nhu cầu phòng chống hiệu quả căn bệnh này. Một tài liệu mô tả cách tận dụng đặc điểm lựa chọn từ tính của haemozoin, một chất trong suốt do KST sốt rét bài tiết ra đã gây sự chú ý của István Kézsmárki, một nhà nghiên cứu thuộc Đại học Kinh tế và Công nghệ Budapest và Viện Khoa học Hungary. Khi KST tiêu hóa huyết sắc tố, chúng để lại một chất được gọi là “haem” mang độc tính cao, cho đến khi chuyển thành các hạt haemozoin trong suốt không hòa tan, thường gọi là sắc tố sốt rét. Chiều của các khối trong suốt này điều tiết sự hấp thụ hay rải đều cường độ của ánh sáng phân cực trên nó. Do đó, đặt mẫu máu bị nhiễm KST sốt rét trong một từ trường mạnh sẽ hướng các hạt haemozoin mà bình thường chúng xoay chiều lung tung quay về cùng một hướng. Hiệu ứng tập hợp của ánh sáng phân cực chỉ rõ mẫu máu có bị nhiễm KST sốt rét hay không.
Cuộc chiến chống sốt rét ở Đông Nam Á đối mặt với thách thức mới
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và các cơ quan khác của Liên hiệp quốc (LHQ) cho biết một trong những thách thức của cuộc chiến chống sốt rét hiện nay là ngày càng có nhiều bằng chứng về loại ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc ở Đông Nam Á. Theo tường thuật của thông tín viên Ron Corben của đài VOA tại Bangkok, các giới chức y tế đang họp ở Australia trong tuần này để bàn về việc tiến hành một chiến dịch cấp khu vực để chống sốt rét. Một tổ chức hợp tác toàn cầu do WHO lãnh đạo cho biết mặc dù đã có được tiến bộ trong việc giảm thiểu tỉ lệ tử vong của bệnh sốt rét trong thập niên qua, nhưng bệnh này tiếp tục là một vấn đề y tế toàn cầu, gây tử vong cho hơn 650.000 người mỗi năm, hầu hết là ở Phi Châu. Tại Á Châu, các nước bị ảnh hưởng nặng nhất gồm có Ấn Độ, Indonesia, Pakistan và Miến Điện. Tổ chức Y tế Thế giới cho biết ở trong năm 2010 bệnh sốt rét gây bệnh co 30 triệu người và giết chết 42.000 người trên khắp khu vực. Đến nay, ngày càng có nhiều bằng chứng về một loại ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc ở Đông Nam Á làm cho nhiều người e rằng dòng bệnh mới có thể lan tràn và làm cho số tử vong vì sốt rét trên toàn cầu tăng thêm 200.000 người mỗi năm. Bà Fatoumata Nafo-Traore là Giám đốc của Tổ chức Hợp tác Đẩy lùi Sốt rét (Roll Back Malaria Partnership), một tổ chức qui tụ Tổ chức Y tế Thế giới, Chương trình Phát triển Liên hiệp quốc, Ngân hàng Thế giới và những tổ chức khác. Bà cho biết giới hữu trách đang tập trung nỗ lực vào việc tìm hiểu thêm về ký sinh trùng kháng thuốc. Bà Nafo-Traore cho biết: "Sự phát triển của loại ký sinh trùng kháng thuốc artemisinin là thách thức lớn nhất. Nó bắt đầu ở biên giới Campuchia và Thái Lan. Nhưng chúng tôi đã bắt đầu thực hiện những hành động cụ thể để khắc phục." WHO cũng cho biết những dấu hiệu khác của dòng bệnh kháng thuốc đã xuất hiện ở biên giới Thái Lan -Myanmar cũng như ở Việt Nam. Bà Nafo-Traore nói rằng một vấn đề khác nữa là vấn đề không có đủ kinh phí và bà trông đợi nhận được sự đóng góp khu vực tư nhân. Bà Nafo-Traore nói: "Một việc vô cùng quan trọng đối với chúng tôi là duy trì mức tài trợ và cố gắng để gia tăng mức tài trợ thông qua những nguồn tài trợ khác. Đó chính là lý do tại sao chúng tôi đang xem xét tới việc cải thiện những nguồn lực quốc nội. Chúng tôi muốn làm việc chung với khu vực tư để có thêm nguồn lực cho công tác khống chế bệnh sốt rét vì sốt rét cũng có liên hệ tới vấn đề công nhân không thể tới sở làm và học sinh không thể tới trường." Trong một nỗ lực nhằm củng cố sự hợp tác khu vực ở Á Châu Thái Bình Dương, Australia đang bảo trợ cho một hội nghị trong tuần này. Đây là hội nghị chính trị cấp cao đầu tiên của khu vực về vấn đề sốt rét. Bà Nafo-Traore cho biết tuy Australia hiện giờ không có bệnh sốt rét nhưng chính phủ ở đây đã đặt ưu tiên cho việc hỗ trợ các nước khác diệt trừ bệnh sốt rét. Bà hy vọng Australia sẽ cung cấp thêm hỗ trợ tài chánh cho các nước kém phát triển hơn trong khu vực để các nước này có thể đẩy lùi bệnh sốt rét.
Cảnh báo nguy cơ thảm họa sốt rét trên toàn cầu
Ngày 2/11, các nhà khoa học và chuyên gia y tế tham dự hội nghị quốc tế về bệnh sốt rét, đang diễn ra ở thành phố Sydney của Australia, đã lên tiếng cảnh báo về tình trạng bệnh sốt rét lây lan mạnh ở châu Á và hối thúc các nhà lãnh đạo trên thế giới tăng cường nỗ lực phòng chống căn bệnh này. Theo các báo cáo tại hội nghị "Sốt rét 2012: Cứu sống con người ở châu Á-Thái Bình Dương" do Cơ quan Phát triển Quốc tế Australia (AusAID) tổ chức ở Sydney trong hai ngày 1-2/11, châu Á hiện đứng thứ hai trên thế giới về gánh nặng bệnh sốt rét, chỉ sau châu Phi. Theo thống kê của WHO, mỗi năm bệnh sốt rét đe dọa khoảng 3,3 tỷ người trên toàn thế giới, trong đó khoảng 2,5 tỷ người sống ngoài khu vực châu Phi, bao gồm hơn 2 tỷ người ở châu Á-Thái Bình Dương, 160 triệu người ở châu Mỹ và 250 triệu người ở Trung Đông. Giám đốc Chương trình Sốt rét Toàn cầu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiến sỹ Robert Newman, khuyến cáo về hiện tượng kháng thuốc xuất hiện ở lưu vực sông Cửu Long, Campuchia và Thái Lan. Tiến sỹ Newman nhấn mạnh thực tế này đặt ra yêu cầu phải phản ứng khẩn cấp ở tiểu vùng Mekong mở rộng, vì nếu không có các biện pháp hữu hiệu ngăn chặn hiện tượng kháng thuốc lan ra khỏi khu vực này sẽ có nguy cơ xảy ra thảm họa y tế công trên thế giới. Trong khi đó, giáo sư Dennis Shanks thuộc Trung tâm Sốt rét Quân đội ở Queensland cảnh báo nguy cơ kháng thuốc đã lan ra nhiều vùng khác ở Đông Nam Á, trong đó loại kháng thể CQ được phát hiện ở lưu vực sông Cửu Long từ năm 2001 đã lan rộng ra khắp khu vực. Nếu không có sự chung tay ngăn chặn ngay từ bây giờ, một lúc nào đónhững loại thuốc chống sốt rét hiện nay sẽ không còn tác dụng. Vì vậy, cần phải đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu, phát triển những loại thuốc mới đưa ra sử dụng trong trường hợp xuất hiện kháng thuốc. Thống kê của WHO cho thấy mỗi năm thế giới có khoảng 216 triệu người mắc bệnh sốt rét, trong đó 650.000 người tử vong, phần lớn là trẻ em dưới 5 tuổi ở châu Phi. Những nước chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của bệnh sốt rét gồm hầu hết các nước châu Phi và một số nước châu Á như Ấn Độ, Indonesia, Pakistan, Myanmar, Campuchia, Thái Lan, Papua New Guinea và Việt Nam.
Hội nghị toàn cầu chống sốt rét không chỉ là dịp nâng cao nhận thức của cộng đồng quốc tế về bệnh sốt rét, mà còn là cơ hội thúc đẩy vai trò điều phối khu vực và hợp tác chính trị nhằm tăng thêm tài trợ cho việc loại trừ căn bệnh này. Tại hội nghị, Ngoại trưởng Australia Bob Carr thông báo nước này sẽ hỗ trợ 100 triệu đôla Australia (104,13 triệu USD) trong bốn năm tới để giúp các nước châu Á - Thái Bình Dương chống sốt rét. Châu Á - Thái Bình Dương là khu vực chịu ảnh hưởng lớn thứ hai thế giới sau châu Phi với mỗi năm có trên 30 triệu trường hợp nhiễm bệnh và 42.000 người thiệt mạng.