Giám sát kháng thuốc toàn cầu: đảm bảo hiệu lực thuốc sốt rét trong tương lai
Một nghiên cứu mang tính toàn cầu đăng trên tạp chí Curr Opin Infect Dis. 2009 Dec;22(6):593-600 với tiêu đề “Giám sát kháng thuốc toàn cầu: đảm bảo hiệu lực thuốc sốt rét trong tương lai” (“Global resistance surveillance: ensuring antimalarial efficacy in the future”) do nhóm các nhà nghiên cứu Guerin PJ, Bates SJ, Sibley CH thuộc mạng lưới kháng thuốc sốt rét toàn cầu (WorldWide Antimalarial Resistance Network_ WWARN) tiến hành.
Với mục đích của bài tổng quan là giám sát hiệu lực thuốc xác định tình trạng kháng thuốc sốt rét liên quan để bảo đảm rằng tất cả bệnh nhân được điều trị bằng thuốc sốt rét có hiệu lực. Bài tổng hợp mang tính tổng kết tình hình kháng thuốc SR hiện tại và một số thử thách trong giám sát hiệu lực thuốc, cũng như qua đó đề nghị một số tiếp cận mới nhằm cải thiện tình hình. Việc thay thế một số thuốc sốt rét cổ điển bằng nhóm thuốc phối hợp có gốc Artemisinin (ACTs_Artemisinincombination therapies) cũng như là một khuyến cáo điều trị sốt rét, cải thiện về mặt hiệu quả điều trị bất cứ nơi đâu thuốc ACTs triển khai có hiệu quả. Ngoài ra, có những quy trình về tổ chức cũng như về mặt kỹ thuật, hỗ trợ chuyên môn y tế cần thiết tiến hành công việc này đang mở rộng hơn. Và kết quả của việc triển khai các giám sát thuốc sốt rét có hiệu quả như thế này sẽ mang đến nhiều thông tin có ích và cải thiện về mặt điều trị.
Tuy nhiên, kháng với thành phần artemisinin của các thuốc ACTs đã được xem xét tại Cambodia và các phương pháp hiện tại áp dụng đánh giá kháng chưa đúng và chưa thích hợp. Việc xác định các chỉ điểm (markers) quan trọng đối với đánh giá thuốc ACTs thật sự là một thử thách cốt yếu. Nếu chỉ có những tiến bộ về mặt kỹ thuật thì không đủ Việc phát hiện hiệu lực thuốc giảm chỉ là bước đầu để tiếp cận và lấy các thông tin hữu ích để đề ra quyết định. Việc phiên giải các dữ liệu về y tế ngày một tăng sang các bằng chứng có thể sử dụng được cho chính sách thuốc hợp lý và đưa ra kế hoạch phối hợp hành động toàn cầu và nổ lực truyền thông.
Giám sát kháng thuốc sốt rét: phát động một nỗ lực phối hợp
Một bản tin thứ 2 đăng tải trên trang Trends in Parasitology, Volume 26, Issue 5, tháng 5.2010, pp. 221-224 đề cập đến vấn đề “Giám sát kháng thuốc sốt rét: phát động một nỗ lực phối hợp” (Monitoring antimalarial resistance: launching a cooperative effort) do nhóm tác giả Carol Hopkins Sibley, Philippe J. Guerin, Pascal Ringwald đang công tác tại khoa Genome Sciences, đại học Washington, Seattle, WA, Mỹ, Mạng lưới giám sát kháng thuốc sốt rét toàn cầu (WorldWide Antimalarial Resistance Network), Trung tâm y học nhiệt đới, đại học Oxford, Anh và Chương trình sốt rét toàn cầu (Global Malaria Program) của Tổ chức Y tế thế giới.
Các thông tin hiện có về hiệu lực thuốc sốt rét chủ yếu cung cấp về mặt cảnh báo sớm của kháng thuốc sốt rét. Một nỗ lực phối hợp giữa Chương trình sốt rét toàn cầu (Global Malaria Program) và Mạng lưới giám sát kháng thuốc sốt rét toàn cầu (WorldWide Antimalarial Resistance Network_WWARN) được khởi động gần đây. Các nổ lực được lập kế hoạch như một sự phối hợp trong nghiên cứu về sốt rét để tạo ra một mạng lưới đầy đủ cung cấp các thong tin bảo đảm chất lượng về kháng thuốc sốt rét.
Những điểm nổi bật trong kháng thuốc sốt rét gần đây và nghiên cứu liệu pháp
Nhóm tác giả gồm David A. Fidock, Richard T. Eastman, Stephen A. Ward, Steven R. Meshnick đang công tác tại khoa vi trùng, đại học Columbia, New York, NY 10032, Mỹ và khoa ký sinh trùng sinh hóa và phân tử (Molecular and Biochemical Parasitology), đại học y học nhiệt đới Liverpool, Liverpool L3 5QA, Anh và khoa Dịch tễ học, đại học North Carolina, Chapel Hill NC 27599, Mỹ đăng trên tạp chí Trends in Parasitology, Volume 24, Issue 12, tháng 12.2008
Bài tổng hợp về các điều tra gần đây về tình hình kháng thuốc sốt rét và các hóa liệu pháp sốt rét, bao gồm các báo cáo của một số bài trình bày miệng và bằng poster về vấn đề này tại cuộc họp liên quan đến các tiếp cận phân tử đến sốt rét (Molecular Approaches to Malaria meeting) lần thứ 3 tổ chức tại Lorne, Australia, vào tháng 2. 2008 (MAM 2008). Sau khi điều tra về lĩnh vực nghiên cứu này, họ đã tập trung 2 vấn đề quan trọng: sự góp phần của công cụ phân tử của pfcrt đến kháng Chloroquine và cơ chế hoạt động của thuốc artemisinin như thế nào?
Liệu pháp liều thuốc sốt rét và kháng thuốc
Đó là tiêu đề mà nhóm tác giả Karen I. Barnes, William M. Watkins và Nicholas J. White đang công tác tại khoa dược lâm sàng, đại học Cape Town, Nam Phi, Trung tâm y học nhiệt đới và vaccine lâm sàng (Centre for Clinical Vaccinology and Tropical Medicine), Đơn vị nghiên cứu y học Nuffield, đại học Oxford, Anh và khoa Y học nhiệt đới, đại học Mahidol, Bangkok, Thái Lan dăng tải trên tạp chí ký sinh trùng nổi tiếng Trends in Parasitology, Volume 24, Issue 3, tháng 3.2008. Sự góp phần của việc dùng thuốc sốt rét dưới liều dẫn đến thất bại điều trị đã không được đánh giá đúng mức. Hầu hết chế độ liều khuyến cáo dựa trên các nghiên cứu trên các bệnh nhân người lớn không mang thai. Các phụ nữ và trẻ em nhỏ đang là chịu đựng gánh nặng sốt rét có tỷ lệ thất bại điều trị cao nhất. Điều này trước đây có quy kết do miễn dịch thấp hơn, mặc dù nồng độ thuốc trong máu của nhiều thuốc sốt rét thấp hơn có ý nghĩa ở những phụ nữ mang thai và trẻ em nhỏ so với các bệnh nhân là người lớn không mang thai.
Tuy nhiên, chưa có một nghiên cứu nào liều cao hơn. Nồng độ thuốc dưới liều điều trị chắc chắn sẽ góp phần vào đáp ứng kém với điều trị và sẽ kích động sự nổi lên và lan rộng kháng thuốc sốt rét. Một yêu cầu cấp thiết và quan trọng đối với các nghiên cứu hiện nay là cần đưa ra được liều thuốc sốt rét tối ưu có hiệu quả ở trẻ em nhỏ, trẻ em lớn và phụ nữ mang thai, từ đó cải thiện được tỷ lệ chữa khỏi và kéo dài tuổi thọ và liệu pháp hiệu dụng của các thuốc sốt rét.
Website mới về các thử nghiệm lâm sàng toàn cầu
Ngày 17.5.2010, Chương trình thử nghiệm lâm sàng y tế toàn cầu (The Global Health Clinical Trials Programme), đang mở ra một diễn đàn phối hợp tiếp cận và truy cập mở trên website. Mục đích là để đẩy mạnh và làm thế nào tiến hành các thử nghiệm lâm sàng phi thương mại một cách dễ dàng hơn đối với tất cả các bệnh mà tại đó các nguồn còn kém bằng cách dung cấp hướng dẫn và thiết bị, đào tạo và hỗ trợ nghề nghiệp, chia sẽ cách thực hành tốt nhất. Trang tin là phương tiện cống hiến, hợp tác cao để chia sẻ các giải pháp và ý tưởng thông qua thảo luận nhóm và mục hướng dẫn.
Chương trình thử nghiệm lâm sàng y tế toàn cầu (Global Health Clinical Trials Programme) mời các thành viên của nhóm lâm sàng tham gia vào website thử nghiệm và đưa ra các vấn đề liên quan hoặc người quan tâm. Sự phản hồi (Feedback) từ người sử dụng sẽ là phần quan trọng để phát triển trang tin này và bảo đảm rằng website hội đủ tiêu chí của cộng đồng dưới các thử nghiệm lâm sàng.