Chống sốt rét bằng phát triển công nghệ mới
Được biết trên thế giới mỗi năm có từ 300-500 triệu người mắc sốt rét (chủ yếu là châu Phi, và khoảng 1 triệu người tử vong và bình quân cứ mỗi 30 giây sẽ có 1 trẻ em châu phi chết vì sốt rét. Trong một báo cáo mới đây, một nhóm các nhà khoa học thuộc đại học tổng hợp Copenhagen (Đan Mạch), dẫn đâu là nhà sinh lý học Dan Klaeke cùng các đồng nghiệp Mỹ phát hiện một biện pháp mới để chống lại bệnh sốt rét bằng cách “hạ gục” một gen có chức năng giúp ký sinh trùng sốt rét sinh sôi nảy nở trong cơ thể muỗi.
Tuy nhiên, đây mới là kết quả nghiên cứu trên một loại ký sinh trùng sốt rét của chuột, dẫu rằng loài ký sinh trùng này cũng tương đối giống như ở trên người.
Nigeria nổ lực “Đẩy lùi bệnh sốt rét” vào năm 2013
Chính phủ Nigieria mới đây đã đưa ra kế hoạch vào năm 2013, bệnh sốt rét sẽ không còn là vấn đề đáng lo ngại đối với sức khỏe cộng đồng. Trong chiến dịch đẩy lùi bệnh dịch bệnh này, sẽ có sự tham gia tích cực của người dân. Mục tiêu của kế hoạch là giảm một nửa số người mắc bệnh và tử vong vì sốt rét vào năm 2010 và sẽ đẩy lùi vào năm 2013 nhằm giảm thiểu những tác động đến nền kinh tế - xã hội. Điều này sẽ góp phần không nhỏ vào việc thực hiện Mục tiêu Thiên niên kỷ trong cuộc chiến với bệnh sốt rét vào năm 2015.
Theo chương trình quốc gia kiểm soát sốt rét của Nigeria, các hoạt động cụ thể sẽ được triển khai ở tất cả các ban ngành thuộc lĩnh vực xã hội, các cấp từ trung ương đến địa phương. Sự tham gia của cộng đồng được coi là chìa khóa thành công của kế hoạch này. Mạng lưới kiểm tra và thẩm định cũng sẽ thiết lập để đảm bảo rằng các hoạt động được triển khai đúng theo kế hoạch.
Trước đó, Ngân hàng thế giới (WB) đã quyết định hỗ trợ Nigeria 180 triệu USD để giúp nước này chống lại bệng sốt rét. Số người mắc bệnh sốt rét tại Nigeria chiếm 20% số ca sốt rét trên toàn thế giới - khoảng 110 triệu ca/mỗi năm trên tổng dân số hơn 130 triệu người. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm thế giới có hơn 1 triệu người tử vong vì bệnh sốt rét và bệnh này là mối đe dọa của gần 40% dân số thế giới. Hiện bệnh sốt rét đang hoành hành ở 100 nước, với 2,4 tỉ người sống trong vùng có dịch. Theo các chuyên viên y tế, bệnh sốt rét đặc biệt dễ tác động đến trẻ em và thai phụ. Ngày 25/4 năm nay, lần đầu tiên WHO phát động phòng chống sốt rét trên toàn thế giới.
Vũ khí chống sốt rét “Artemisinine và dẫn suất” đang giảm nhạy và kháng
Loại thuốc chống sốt rét hiệu quả đang dùng phổ biến trên thế giới, đặc biệt tại các vùng sốt rét lưu hành trên phạm vi toàn cầu-artemisinin, đang có nguy cơ trở nên “vô dụng” vì tình trạng sử dụng rộng rãi và bừa bãi. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo điều này có thể sẽ đe dọa đến tính mạng của hàng triệu người trên khắp hành tinh, WHO dẫn kết quả một cuộc nghiên cứu gần đây cho thấy ngày càng có nhiều dấu hiệu ký sinh trùng gây bệnh sốt rét đang có dấu hiệu giảm nhạyvới Artemisinine trên cả lâm sàng và thực nghiệm in vitro lẫn in vivovà một báo cáo gần đây nhất của Tổ chức y tế thế giới cho biết đã phát hiện kháng Artesunate tại khu vực biên giới Thái Lan-Cambodia.
Vào tháng 1.2006, WHO kêu gọi tất cả các công ty dược có sản xuất thuốc chống sốt rét nên dừng ngay việc sản xuất và quảng cáo dạng chế phẩm thuốc Artesunate đơn thuần vì họ đánh giá nguy cơ có thể xuất hiện kháng và đièu đó đến nay đã thành sự thật (kháng thuốc). Các phác đồ điều trị sốt rét hiện nay mà WHO khuyến cáo đều dùng dạng các chế phẩm ACTs để chống kháng và tăng hiệu quả cũng như hiệu lực điều trị cho bệnh nhân.
Đột phá trong việc chống bệnh sốt rét
Theo tin tức VOA, các nhà khoa học thuộc Viện Nghiên cứu y khoa Walter và Eliza Hall (Úc) đã tìm ra một phương pháp mới chống bệnh sốt rét thông qua việc xác định được những protein giúp ký sinh trùng sốt rét "thâu tóm” các tế bào máu.
Nhóm nghiên cứu đã phát hiện một cơ chế mà nó giúp cho phép các tế bào hồng cầu bị nhiễm bệnh dính vào thành mạch máu. Đó là ký sinh trùng sốt rét tiết ra một chất giống chất keo khiến các tế bào có đặc tính kết dính. Sau đó, nó ngăn các tế bào này đi qua lách-nơi các loại vi trùng bị hệ thống miễn dịch tiêu diệt. Các nhà khoa học Úc đã tìm ra 8 loại protein cho phép ký sinh trùng sốt rét dính vào thành tế bào hồng cầu bị nhiễm bệnh. Loại bỏ một trong các protein nói trên giúp ngăn không cho tế bào nhiễm bệnh bám vào thành mạch máu. Từ đó cơ chế bệnh sinh của sốt rét ác tính, đặc biệt sốt rét ác tính thể não giảm đi rất nhiều.
Chống sốt rét bằng đồng hồ đeo tay
Một nhà sáng chế người Nam Phi vừa chế tạo ra chiếc đồng hồ đeo tay có khả năng “chống” bệnh sốt rét. Nó hoạt động bằng cách giám sát máu của người đeo và báo động khi dò thấy ký sinh trùng sốt rét. Tác giả Gervan Lubbe cho biết đồng hồ của ông sẽ được bán ra thị trường vào tháng tới. Nó dò và tiêu diệt ký sinh trùng sốt rét sớm tới mức khả năng tử vong của người đeo gần như là không xảy ra. Loại đồng hồ này dùng một cây kim tí hon châm vào cổ tay người đeo 4 lần mỗi ngày và kiểm tra máu để phát hiện ký sinh trùng sốt rét. Nếu lượng ký sinh trùng đạt mức 50, đồng hồ sẽ phát báo động và hình ảnh một con muỗi nhấp nháy trên mặt đồng hồ. Trong trường hợp đó, người đeo phải uống ngay 3 viên thuốc điều trị sốt rét. Những viên thuốc này sẽ tiêu diệt mọi ký sinh trùng sốt rét trong vòng 48 giờ.
Theo Lubble, nếu đợi cho tới khi triệu chứng sốt rét xuất hiện, bệnh nhân có thể phải ở trên giường 6 tháng và phải uống rất nhiều thuốc ký ninh. Công ty Gervans Trading của Lubbe đã nhận được các đơn đặt hàng trị giá 1.5 triệu USD từ các công ty, chính phủ và tổ chức viện trợ đang hoạt động ở châu Phi. WHO cũng rất quan tâm tới việc phân phát loại đồng hồ này tại những vùng nông thôn ở châu Phi. Đồng hồ cũng rất hữu ích đối với những khách du lịch hoặc người làm việc ở các vùng có dịch sốt rét lưu hành.
Giá của một chiếc đồng hồ là 280 USD, rẻ hơn chi phí điều trị cho một bệnh nhân sốt rét nặng. Lubbe năm nay 38 tuổi, đã giành huy chương vàng đối với sáng chế y học tuyệt vời nhất thế giới (thiết bị giảm đau) tại cuộc triển lãm các sáng chế quốc tế tại Geneva năm 1998.
Trung Quốc thử nghiệm vaccine chống sốt rét trên người
Tại Trung Quốc, đa số các bệnh nhân sốt rét thuộc các tỉnh miền nam là Vân Nam và Hải Nam. Trong nghiên cứu này có tổng cộng 70 người lớn khoẻ mạnh sẽ tham gia cuộc thử nghiệm lâm sàng đối với vaccine chống sốt rét mang mã số PfCP2.9 do Trung Quốc sản xuất. Cuộc thử nghiệm sẽ kéo dài 8 tháng. Theo cơ quan y tế Trung Quốc, nếu sau thời gian thử nghiệm trên những người tình nguyện tại bệnh viện Changhai ở Thượng Hải, các cuộc thử nghiệm lâm sàng hoàn chỉnh sẽ được thực hiện trên nhiều người lớn và trẻ em ở những vùng với tỷ lệ bệnh sốt rét cao.
Chương trình được tổ chức quốc tế PATH và Malaria Vaccine Initiative (MVI) tài trợ cho công ty dược phẩm Thượng Hải Wanxing Biological Pharmacy Co., Ltd hợp tác cùng các nhà khoa học trường y khoa số 2 của Thượng Hải nghiên cứu chế tạo vaccine trên. Trong đó, chương trình được nhận hai triệu USD và trợ giúp kỹ thuật, phân tích dữ liệu từ các tổ chức trên. PfCP2.9 là một trong số 20 vaccine chống sốt rét trên thế giới nhận tài trợ của PATH để thực hiện thử nghiệm lâm sàn này.