Theo bản báo cáo Thống kê Y tế Thế giới của WHO vừa được công bố vào trung tuần tháng 5 cho thấy ngày càng có nhiều quốc gia trên thế giới đang phải đối mặt với một gánh nặng kép của bệnh tật cũng như các sự gia tăng các yếu tố nguy cơ gây các bệnh tiểu đường, tim mạch và ung thư. Bên cạnh đó, nhiều quốc gia vẫn còn đang cố gắng hết sức để giảm thiểu tình trạng tử vong do các bệnh truyền nhiễm ở phụ nữ mang thai và trẻ em, tiến tới đạt được chỉ tiêu về y tế trong chương trình Mục tiêu Phát triển Thiên Niên kỷ.
Nhóm một số bệnh không truyền nhiễm (non-communicable diseases) như tim mạch, đột quỵ, tiểu đường và ung thư hiện đã chiếm đến 2/3 các nguyên nhân gây tử vong trên toàn cầu, đây có thể được xem như một ảnh hưởng của sự già hóa dân số và lan truyền các yếu tố nguy cơ liên kết với nhau thông qua sự toàn cầu hóa và đô thị hóa. Việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ như sử dụng các chất kích thích, các đồ uống có cồn, lối sống ít vận động, ăn uống quá mức… đã trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Số liệu mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới cho thấy ở nam giới, 4 trong 10 người sử dụng thuốc lá, tỷ lệ này ở phụ nữ là 1/11, và tỷ lệ người lớn bị béo phì là 1/8.
Thêm vào đó, nhiều quốc gia đang phát triển vẫn đang tiếp tục nổ lực trong cuộc chiến chống lại các căn bệnh nguy hiểm đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người như viêm phổi, tiêu chảy và sốt rét. Thống kê cho thấy, đây là 3 trong số các bệnh truyền nhiễm gây tử vong nhiều nhất cho trẻ em dưới 5 tuổi và các số liệu năm 2009 cho thấy có đến 40% trẻ sơ sinh chết vì 1 trong 3 nguyên nhân trên. Vì vậy cộng đồng thế giới còn rất nhiều việc cần phải làm để hoàn thành chương trình Mục tiêu Phát triển Thiên Niên kỷ vào năm 2015.
Một số thống kê:
- Tỷ lệ tử vong của trẻ em đã giảm 2,7% từ năm 2000, tốc độ giảm gấp đôi so với thập niên 90 của thế kỷ trước (1,3%). Tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi đã giảm từ 12,4 triệu ca năm 1990 xuống còn 8,1 triệu ca trong năm 2009.
- Tỷ lệ tử vong ở các bà mẹ đã giảm 3,3% từ năm 2000 đến nay, giảm nhanh gần 2 lần so với 2% ở thập niên 90. Tỷ lệ tử vong ở phụ nữ do các biến chứng trong thai kỳ và lúc sinh nở đã giảm từ 546 nghìn (1990) xuống còn 358 nghìn (2008).
”Những con số thống kê trên cho thấy không môt quốc gia nào có thể giải quyết vấn đề sức khỏe chỉ từ bệnh truyền nhiễm hay một căn bệnh không lây truyền nào đó. Nếu muốn cải thiện hệ thống y tế, tất cả đều phải giải quyết tất cả các yếu tố nguy cơ một cách đầy đủ ở cả hai loại bệnh không truyền nhiễm và truyền nhiễm”, ông Ties Boerma, giám đốc chương trình Thống kê và Thông tin Y tế (thuộc W.H.O), cho biết.
Bản báo cáo cũng cho thấy một lượng ngân sách khổng lồ đã và đang được chi tiêu cho các vấn đề sức khỏe và nhờ vào đây, tuổi thọ của con người đã được nâng lên rõ rệt (tuổi thọ trung bình của con người năm 1990 là 64, năm 2009 đã tăng lên 68), tuy nhiên, vẫn có sự chênh lệch khá lớn trong chi tiêu ngân sách cho y tế giữa các quốc gia có mức thu nhập thấp và cao.
 |
Viêm phổi-một trong những bệnh lây truyền nguy hiểm đối với trẻ em. (Ảnh: st) |
- Theo thống kê, chi tiêu bình quân cho y tế của một người tại những quốc gia có mức thu nhập thấp vào khoảng 32 USD/năm - quá thấp so với 4.590 USD/người/năm tại các quốc gia phát triển có mức thu nhập cao.
- Tại các nước thu nhập cao, các chỉ số trung bình về nhân viên y tế tính trên đầu người cũng cao hơn gấp nhiều lần so với các nước có thu nhập thấp, cụ thể: số lượng bác sĩ nhiều hơn gấp 10 lần, điều dưỡng viên hơn gấp 12 lần và số lượng nha sĩ cao hơn 30 lần.
- Các ca sinh nở tại các quốc gia thu nhập cao hầu hết đều có sự tham gia của các nhân viên y tế được đào tạo tốt trong việc chăm sóc sức khỏe sinh sản nhưng tại các nước thu nhập thấp, chỉ 40% số ca sinh nở có sự tham gia của nhân viên y tế.
Thống kê Y tế Thế giới 2011 là bản báo cáo tổng hợp được thực hiện hằng năm dựa trên hơn 100 chỉ số y tế được thu thập từ 193 quốc gia thành viên của Tổ chức Y tế Thế giới và từ nhiều nguồn tin cậy khác. Các số liệu từ bản báo cáo này cung cấp một cái nhìn khá chi tiết về tình hình sức khỏe ở hiện tại cũng như đưa ra những dự báo về y tế thế giới trong thời gian tới. Tuy nhiên, công việc này cũng chưa thật sự chính xác và kịp thời như mong muốn vì việc thu thập thông tin còn gặp nhiều khó khăn tại một số nơi với các nguyên nhân khác nhau, nhưng thường vẫn là do hệ thống thông tin y tế của những nơi này còn quá yếu.
”Hiện tại báo cáo Thống kê Y tế Thế giới 2011 cung cấp những thành quả rõ ràng về sự tiến bộ trong công tác thu thập số liệu, tuy nhiên vẫn còn nhiều thiếu xót lớn ở các số liệu y tế toàn cầu được cập nhật”, ông Colin Mathers, điều phối viên của chương trình nghiên cứu đánh giá tỷ lệ tử vong và gánh nặng bệnh tật thuộc Tổ chức Y tế Thế giới, nhận xét. “Tổ chức Y tế Thế giới hiện đang hợp tác với các nước thành viên và các tổ chức khác có liên quan tiếp tục hoàn thiện các thông tin thu thập được để công tác giám sát sức khỏe dân số thế giới được tốt hơn, ngoài ra từ đây những phương pháp can thiệp phù hợp sẽ được lựa chọn để áp dụng cho sức khỏe cộng đồng”.