Hiện tượng chảy nhiều mồ hôi ở lòng bàn tay và bàn chân là một tình trạng bệnh lý của hệ thần kinh giao cảm, nó thường xảy ra ở một số đối tượng tuổi thanh thiếu niên, kể cả những người lớn. Trong y học gọi là bệnh tăng tiết mồ hôi (Hyperhydrosis). Việc chảy nhiều mồ hôi ở lòng bàn tay và bàn chân gây nên mối phiền hà rất lớn trong sinh hoạt của một số người ... Theo quan niệm của dân gian, hiện tượng này do yếu tim và có liên quan đến bệnh tim mạch nên làm cho người bệnh rất lo lắng. Vậy cơ chế gây bệnh và cách chữa trị tăng tiết mồ hôi ở lòng bàn tay và bàn chân như thế nào ?
Cơ chế gây bệnh
Hàng ngày, con người có hiện tượng tiết mồ hôi để điều hòa, ổn định nhiệt độ của cơ thể. Sự bài tiết mồ hôi được điều khiển bởi hệ thần kinh giao cảm. Trong cơ thể con người có khoảng 5 triệu tuyến mồ hôi, chúng phân bố ở tay, chân nhiều gấp 10 lần so với ở vùng lưng. Bệnh tăng tiết mồ hôi được định nghĩa như là sự tăng mồ hôi quá mức so với nhu cầu sinh lý của cơ thể. Có hai loại bệnh lý tăng tiết mồ hôi là tăng tiết mồ hôi nguyên phát và tăng tiết mồ hôi thứ phát. Vị trí tăng tiết mồ hôi có thể xuất hiện đột ngột hay liên tục ở bốn vùng khác nhau, chủ yếu là ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, nách và mặt. Việc tăng tiết mồ hôi ở lòng bàn tay, bàn chân là mối phiền hà rất lớn, làm ảnh hưởng nhiều đến các hoạt động như học tập, làm việc, lao động ... Người bệnh cảm thấy khó chịu, mặc cảm trong giao tiếp và khó khăn trong công việc, học hành ... Hiện tượng tăng tiết mồ hôi là hậu quả của sự gia tăng hoạt động của hệ thống thần kinh giao cảm. Một phần của hệ thống này điều khiển các hạch tiết mồ hôi, nó nằm trong khoang lồng ngực, chạy dọc theo cột xương sống và thường được gọi là chuỗi hạch lồng ngực. Như vậy, hệ thống thần kinh giao cảm ngực có sự hoạt động gia tăng quá mức hình thường sẽ gây nên việc tăng tiết mồ hôi.
 |
Người bệnh cảm thấy khó chịu, mặc cảm trong giao tiếp và
khó khăn trong công việc, học hành ..(ảnh sưu tầm) |
Phương pháp chữa trị
Với quan niệm, hiểu biết của dân gian cho rằng bệnh tăng tiết mồ hôi là biểu hiện của bệnh lý tim mạch. Vì vậy, một số thầy thuốc đã nghiên cứu điều trị nội khoa bằng các thuốc có tác dụng điều chỉnh sự rối loạn của hệ thần kinh thực vật hoặc xoa bột kẽm ở lòng bàn tay, bàn chân. Trong lãnh vực Đông y, một số thầy thuốc y học cổ truyền đã điều trị bằng phương pháp châm cứu hoặc sử dụng thuốc nam. Hiện nay bệnh tăng tiết mồ hôi ở lòng bàn tay, bàn chân có nhiều phương pháp điều trị nhưng y học thường sử dụng hai phương pháp là phương pháp điều trị không phẫu thuật và phương pháp điều trị phẫu thuật.
Phương pháp điều trị không phẫu thuật bằng cách sử dụng các loại thuốc kháng tăng tiết như Drysol, đây là một dung dịch rượu ethylic có chứa 20% chlorure alluminium, xoa vào lòng bàn tay, bàn chân khoảng từ 2 đến 3 lần trong mỗi tuần; thuốc có tác dụng làm tắt nghẽn các ống của tuyến tiết mồ hôi. Có thể dùng phép chuyển vị ion (ionophorèse) bằng cách dùng một chậu nước có hai điện cực 20 mA, đặt bàn tay hoặc bàn chân vào chậu nước trong vòng 20 phút và lặp lại mỗi tuần; phương pháp này đã tỏ ra có hiệu quả đối với một số bệnh nhân. Ngoài ra, thuốc Botox là loại thuốc với hoạt chất toxine botulique có tác dụng ngăn cản sự dẫn truyền thần kinh trực tiếp đến các tuyến bài tiết mồ hôi, nó chỉ có hiệu quả kéo dài 4 tháng, vì vậy cần tiêm dưới da lặp lại nhiều lần trong năm. Thuốc Botox được sử dụng điều trị trong những trường hợp tăng tiết mồ hôi nhiều ở nách, lòng bàn tay và mặt. Hiện nay trên thực tế chưa có thuốc đặc hiệu để điều trị bệnh tăng tiết mồ hôi, tuy vậy các loại thuốc như Propanolol (Avlocardyl), một loại thuốc ngăn chận hệ giao cảm, các loại thuốc Antidépresseurs type Déroxat, Propylène de glycol đã tỏ ra có tác dụng, góp phần làm giảm mối phiền hà cho những bệnh nhân.
Phương pháp điều trị phẫu thuật là phương pháp cắt hạch giao cảm ngực bằng nội soi. Kỹ thuật can thiệp này đã có kết quả làm tiệt căn nguyên nhân và đã được xác định. Phẫu thuật có mục đích cắt bỏ đi hạch giao cảm với tác dụng làm tăng tiết mồ hôi. Tuy nhiên, muốn thực hiện phương pháp này nên thử điều trị bằng phương pháp nội khoa như dùng các loại thuốc kháng tăng tiết hoặc phép chuyển vị ionophorèse hay các loại thuốc ngăn chận hệ giao cảm; nếu thất bại mới tiến hành phương pháp phẫu thuật. Theo Bs. Hoàng Trọng Tấn, Khoa Ngoại Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Huế, đã có hơn 100 bệnh nhân thuộc các đối tượng nam, nữ bị bệnh tăng tiết mồ hôi được điều trị bằng phẫu thuật nội soi để cắt hạch giao cảm ngực. Phương pháp này tương đối nhẹ nhàng và thích hợp cho các đối tượng được chỉ định phẫu thuật, thời gian thực hiện từ 30 đến 60 phút và có hiệu quả ngay sau khi mổ. Về lý thuyết, sau phẫu thuật có thể có tác dụng phụ là tăng tiết mồ hôi bù trừ ở cẳng chân và vùng lưng nhưng trên thực tế theo dõi, chưa có biến chứng nào xảy ra trong khi và sau khi phẫu thuật. Hầu hết các bệnh nhân đều có đáp ứng tốt với kết quả điều trị bằng phẫu thuật nội soi, khắc phục được mối phiền hà do bệnh lý chảy nhiều mồ hôi ở lòng bàn tay, bàn chân mà họ phải chịu đựng trong nhiều năm, làm hạn chế sự sinh hoạt, học tập, giao tiếp và lao động hàng ngày.