 |
| Hạt hóa chất methoprene diệt ấu trùng muỗi (ảnh internet minh họa) |
Phòng sốt xuất huyết bằng chất methoprene diệt ấu trùng muỗi
Hiện nay sốt xuất huyết đang vào mùa, ngành y tế dự phòng phát động khẩu hiệu hành động là "không có bọ gậy, không có sốt xuất huyết" để chủ động ngăn ngừa bệnh phát triển thành dịch. Tại các địa phương nếu có điều kiện có thể sử dụng bánh hoặc hạt hóa chất methoprene để diệt ấu trùng muỗi với hiệu quả tốt đã được các nhà khoa học xác định.
 | | Bánh thuốc methoprene diệt ấu trùng muỗi (ảnh internet minh họa) |
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện nay sốt xuất huyết có mặt ở 100 quốc gia và vùng lãnh thổ với khoảng 2,5 tỷ người sống trong vùng lưu hành bệnh. Mỗi năm trên toàn cầu ước tính có từ 50.000 đến 100.000 người bị mắc sốt xuất huyết làm cho khoảng 24.000 trường hợp bị tử vong. Ở Việt Nam, trung bình mỗi năm cũng có chừng 100.000 người mắc bệnh và gây tử vong hàng chục người. Theo thống kê báo cáo 6 tháng đầu năm 2014, nước ta đã có hơn 10.000 người mắc sốt xuất huyết làm 7 bệnh nhân tử vong, mặc dù con số này giảm so với cùng kỳ năm trước nhưng khả năng bùng phát dịch là rất lớn, đặc biệt là các tỉnh phía nam. Một vấn đề được ngành y tế dự phòng và cả cộng đồng quan tâm là làm thế nào để diệt sạch được ấu trùng muỗi, thực hành khẩu hiệu "không có bọ gậy, không có sốt xuất huyết" hoặc "không có loăng quăng, không có sốt xuất huyết". Trên thực tế có nhiều biện pháp diệt ấu trùng muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết là muỗi vằn Aedes aegypty và muỗi hổ châu Á Aedes albopictus nhưng biện pháp sử dụng chất methoprene đã được Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo xem xét sử dụng nếu có điều kiện vì chúng có hiệu quả tốt và bảo đảm an toàn, kéo dài khi xử lý diệt ấu trùng muỗi ở trong nước ăn và sinh hoạt. Hoạt chất methoprene có khả năng phân chia khá nhanh ở trong môi trường nước, chúng được sản xuất dưới dạng những bánh thuốc chứa từ 1,8 đến 8% methoprene và dạng các hạt methoprene với nồng độ khác nhau có tác dụng duy trì hiệu quả lâu dài. Bánh methoprene phân tán hóa chất diệt ấu trùng muỗi trong vòng 4 tháng ở nước lặng ở các bể chứa, còn đối với nước chảy thì thời gian ngắn hơn. Nếu nước ở nơi xử lý cạn hết thì các bánh hóa chất methoprene vẫn có tác dụng cho đến khi nước ngập trở lại. Trong thực địa, có thể đặt trước các bánh hóa chất tại những nơi khô với dự đoán là sẽ có nước đọng và trở thành các điểm sinh sản của muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết sau này. Các nhà khoa học ghi nhận tại Kenya đã từng thực hiện biện pháp đặt trước các bánh hóa chất methoprene vào các ao cạn và khi mưa xuống những bánh hóa chất này đã phát huy tác dụng diệt ấu trùng muỗi truyền bệnh trong những tháng sau đó. Ưu điểm của việc đặt trước các bánh hóa chất ở những điểm sinh sản của muỗi truyền bệnh để xử lý diệt ấu trùng muỗi phát triển tại những nơi mà đến mùa mưa nhân viên y tế không thể vào được chỗ đó. Tùy theo tình hình và điều kiện của từng địa phương, các nơi cần xử lý bằng bánh hóa chất methoprene là kênh mương, lưu vực sông, đầm nước ngọt, thùng đấu là những hố đào lấy đất làm nhà hoặc làm đường... Tuy vậy các bánh hóa chất sẽ ít có tác dụng khi thực hiện ở những thủy vực có sóng đánh trôi dạt đi và ở những nơi có nhiều bùn thì các bánh hóa chất có thể bị bùn bám vào và sẽ làm giảm hiệu lực của bánh thuốc. Ngoài các bánh thuốc, các hạt hóa chất methoprene cũng được sản xuất với nhiều nồng độ khác nhau để tiện việc sử dụng trong một số trường hợp.
 | | Hạt hóa chất methoprene diệt ấu trùng muỗi (ảnh internet minh họa) |
Việc áp dụng biện pháp này khá dễ dàng, chỉ cần dùng tay thả bánh hóa chất xuống nước, không cần thiết bị máy móc, dụng cụ. Vì vậy chúng rất phù hợp để xử lý diệt ấu trùng muỗi truyền ở những vùng xa và khó khăn, nơi đó có những điểm sinh sản của muỗi cần xử lý hóa chất diệt ấu trùng muỗi với hiệu quả lâu dài. Bánh hóa chất methoprene cần được đặt ở phần sâu nhất của các điểm cần xử lý để bảo đảm tác dụng hiệu quả trong suốt mùa khô. Các nhà khoa học khuyến cáo để diệt ấu trùng gồm bọ gậy và loăng quăng muỗi Aedes truyền bệnh sốt xuất huyết và một số bệnh khác cần sử dụng từ 4 đến 6 kilogam chất hoạt tính cao hóa chất methoprene trên 1 hecta; cứ mỗi 20m2 mặt nước vùng nước lặng và nông với độ sâu khoảng 60cm thì chỉ cần thả 1 bánh thuốc methoprene là có tác dụng. Đối với các loài muỗi khác như muỗi Anopheles truyền bệnh sốt rét; muỗi Culex và Mansonia truyền bệnh giun chỉ bạch huyết... liều lượng của bánh hóa chất methoprene cần thả vào nước tăng gấp đôi. Như vậy ở những địa phương thường xuyên bùng phát sốt xuất huyết với khả năng phát triển thành dịch bệnh, đặc biệt ở các tỉnh phía nam; ngoài những biện pháp diệt ấu trùng gồm bọ gậy và loăng quăng muỗi truyền bệnh thường được sử dụng, nếu có điều kiện có thể xem xét áp dụng biện pháp xử lý các điểm sinh sản của muỗi trong khu vực bằng bánh hóa chất hoặc hạt hóa chất methoprene vì chúng có tác dụng hiệu quả, an toàn và khả năng tồn lưu diệt ấu trùng muỗi lâu dài trong những tháng mùa bệnh.
|
TRANG CHỦ
