Sốt rét kháng thuốc có thể nhiễm vào những con muỗi ở châu Phi
Ngày 20/10/2015. BBC News. Sốt rét kháng thuốc có thể nhiễm vào những con muỗi ở châu Phi (Drug-resistant malaria can infect African mosquitoes). Một nghiên cứu được xuất bản trên Tạp chí Nature Communications cho thấy rằng một loại ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc tại Đông Nam Á có thể nhiễm vào các loài muỗi ở châu Phi.
Các dạng kháng thuốc của ký sinh trùng sốt rét đã được phát hiện tại Đông Nam Á Các thí nghiệm lây truyền đã được tiến hành trong một phòng thí nghiệm, nhưng họ cho rằng sự lây lan của chủng ký sinh trùng gây chết người này vào châu Phi là điều có thể, các nhà khoa học cho biết những hậu quả của việc đó sẽ là rất thảm khốc, đẩy hàng triệu sinh mạng vào tình trạng nguy hiểm. Ts. Rick Fairhurst, từ Viện Dị ứng và Các Bệnh Truyền nhiễm Quốc gia (National Institute of Allergy and Infectious Disease_NIAID), tại Hoa Kỳ, người đã tiến hành nghiên cứu cho biết: “Chúng tôi nghĩ rằng điều này sẽ cung cấp thêm động lực cho việc tăng cường và bằng việc tăng cường, ý tôi là tăng cường hết sức các nỗ lực loại trừ sốt rét tại Đông Nam Á”. Loài thay đổi vật chủ (Jumping species) Ký sinh trùng kháng thuốc này lần đầu tiên được phát hiện tại Cam-pu-chia vào năm 2008 nhưng sau đó chưa từng được báo cáo trên khắp Đông Nam Á, nó đang làm cho loại thuốc sốt rét quan trọng nhất–Artemisinin trở nên vô dụng. Tuy nhiên đây không phải là lần đầu tiên chuyện này xảy ra, từ thập niên 1950, từng loại thuốc này sang loại thuốc khác đã mất tác dụng vì ký sinh trùng sốt rét (Plasmodium falciparum) đã tiến hóa và mỗi lần như vậy vấn đề đó nổi lên tại biên giới Thái Lan-Cam-pu-chia trước rồi mới lan rộng ra toàn thế giới. Các nhà khoa học hiện đang sợ rằng ký sinh trùng kháng thuốc Artemisinin này cũng có khả năng như vậy nhưng cho tới thời điểm này có rất ít thông tin về sự lây nhiễm của nó. TS. Fairhurst cho biết: “Tất cả chúng tôi rất lo ngại việc những ký sinh trùng này lan sang châu Phi như những ký sinh trùng đã làm trong quá khứ nhưng không có lý do để nghĩ rằng những ký sinh trùng được phân biệt rõ ràng này có thể nhiễm vào véc-tơ chính ở châu Phi”.
Các thí nghiệm trong phòng thí nghiệm tiết lộ rằng ký sinh trùng này có thể nhiễm vào muỗi mang sốt rét chính của châu Phi. Để điều tra, các nhà khoa học đã tiến hành các thí nghiệm trong phòng thí nghiệm, cho nhiễm chủng sốt rét kháng thuốc vào hai loài muỗi châu Á và muỗi mang sốt rét chính của châu Phi-Anopholes coluzzii(trước đó gọi là A. gambiae M). TS Fairhurst nói: “Chúng tôi khá ngạc nhiên rằng không chỉ đã bị nhiễm một cách dễ dàng A, coluzzii), mà nó còn dường như không hề ít bị nhiễm hơn hai véc-tơ Đông Nam Á bản địa, điều đó khá ngạc nhiên đối-chúng tôi đã cho rằng có thể chúng tôi sẽ thấy ít nhất một số sự giảm bớt nhiễm nào đó”. Theo các nhà khoa học khả năng của ký sinh trùng nhảy sang vật chủ khác mà phải mất hàng triệu năm tiến hóa là điều đáng lo ngại và trong khi việc lây lan này chưa xuất hiện trong thiên nhiên thì nghiên cứu này cho thấy điều này là có thể. TS Fairhurst cho biết: “Đây chỉ là thêm một mẩu nhỏ trong vấn để có vẻ như sẽ là một thảm họa toàn cầu. Chúng tôi có những ký sinh trùng không chỉ kháng với Artemisinin… chúng không có rào cản trong việc nhiễm vào nhiều loại muỗi khác nhau và sau đó lây lan căn bệnh hoàn toàn sang một người khác”. Ông cho biết thêm: “Chúng tôi nghĩ rằng việc ngăn chặn sự lan rộng của những ký sinh trùng này sẽ cực kỳ khó khăn, và không hề tốt đẹp cho bất kỳ nỗ lực ngăn chặn nào”. Artemisinin đã đóng một vai trò then chốt trong cuộc chiến chống sốt rét, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính rằng trong vòng 15 năm qua tỷ lệ tử vong do sốt rét đã giảm 60% toàn cầu và 6,2 triệu ca tử vong do sốt rét đã được ngăn chặn, các nhà khoa học cảnh báo rằng họ không thể để mất loại thuốc này.
|