|
Cập nhật thông tin về virus Ebola, dịch tả và virus bại liệt trên toàn cầu 2018-2019
Bước đột phá trong điều trị virus Ebola Các nhà khoa học hiện cho biết họ có một loại thuốc điều trị cho những người mắc bệnh do virus gây chết người. Theo tin từ Washington cho biết tại Congo, hơn 600 người (580 ca xác định và 48 ca có thể), đã nhiễm virus Ebola, với 383 ca tử vong được báo cáo, theo số liệu được công bố vào ngày 10/1/2019 bởi Tổ chức Y tế thế giới. Sự lây lan của virus rất khó ngăn chặn vì một cuộc xung đột đang diễn ra ở phía đông của nước này, mặc dù đã có những tiến bộ y tế, bao gồm cả bao phủ vaccine. Congo là nơi mà Ebola được phát hiện đầu tiên vào năm 1976 khi quốc gia này được gọi tên là Zaire. Căn bệnh này được đặt tên sau cơn sóng Ebola diễn ra nơi mà virus lây lan. Từ đó đến năm 2013, không có thuốc điều trị đặc hiệu và vaccin. Dịch bệnh diễn tiến trong suốt thời gian dài ở những cộng đồngbiệt lập. Các nhà khoa học bắt đầu nghiên cứu virus, tuy nhiên, cố gắng đưa ra những cách tốt hơn để xử lý các chủng gây chết người khác nhau. Họ đã thành công trong việc sản xuất ra một loại vaccine để giúp chấm dứt đại dịch Ebola quét qua ba quốc gia Tây Phi từ năm 2013 đến 2016. Hơn 11.000 người đã chết trong đợt bùng phát đó.
Một nhân viên y tế Congo tiêm vaccine Ebola cho một phụ nữ đã tiếp xúc với người mắc bệnh Ebola
tại Congo, ngày 18 tháng 8 năm 2018.
Phát hiện ra thuốc điều trị Vào thời điểm đó, thuốc điều trị cho chủng Zaire của Ebola đã được phát triển. Thật tốn kém khi sản xuất và không có tác dụng với hai chủng gây chết người khác là virus Sudan và Bundibugyo. Nhưng bây giờ các nhà khoa học đã tìm thấy một loại thuốc. Nghiên cứu của họ đã tạo ra một loại thuốc hỗn hợp có tên gọi là MBP134 giúp những con khỉ bị nhiễm ba chủng Ebola chết người khỏi bệnh. Hơn thế nữa, thuốc điều trị đòi hỏi phải tiêm tĩnh mạch liều duy nhất.
Tom Geisbert, bên phải, giáo sư vi sinh và miễn dịch tại Đại học Y Texas, giải thích với Thống đốc Texas Rick Perry,
các nhà nghiên cứu công việc đang tiến hành trong phòng thí nghiệm ATSH cấp 4 tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Galveston, tháng 10.
Thomas Geisbert, Tiến sĩ, người dẫn đầu nghiên cứu tại Đại học Y Texas, một phần của quan hệ đối tác công-tư cũng bao gồm Mapp Biopharmologists, Viện nghiên cứu bệnh truyền nhiễm quân đội Mỹ và Cơ quan y tế công cộng Canada. Phải điều trị được tất cả các chủng Trong một cuộc phỏng vấn với đài VOA, Geisbert nhấn mạnh sự cần thiết phải điều trị có hiệu quả đối với tất cả các chủng Ebola. Khi một vụ dịch xảy ra, chúng tôi thực sự không biết chủng nào trong ba chủng này, loài mà chúng tôi gọi là chúng, là nguyên nhân của những vụ dịch bệnh đặc biệt đó, Keith Geisbert nói. Ông nói thêm rằng các thuốc điều trị có sẵn chỉ có hiệu quả đối với các chủng Zaire, khiến những người bị nhiễm các chủngkhác không được bảo vệ. Mục tiêu là phát triển một thuốc điều trị có thể tác động bất kể chủng Ebola đặc biệt nào gây ra căn bệnh này -Geisbert nói. “Nếu tôi phải tạo ra một loại thuốc chỉ có tác dụng chống lại chủng Zaire và một loại thuốc khác chỉ có tác dụng chống lại chủng Sudan và một loại thuốc khác chỉ có tác dụng chống lại chủng Bundibugyo, thì nó cực kỳ đắt tiền,” ông ta cho biết thêm. Geisbert cho biết việc điều trị sẽ tiết kiệm thời gian quý báu trong việc xác định chủng Ebola nào đang lưu hành trong một vụ dịch cụ thể. Thuốc sẽ cứu sống vì mọi người có thể được điều trị ngay lập tức, và nó cũng sẽ tiết kiệm tiền.
Nhân viên y tế khử trùng trước khi vào đơn vị cách ly tại một bệnh viện ở Bundibugyo,
miền tây Uganda, vào ngày 17 tháng 8 năm 2018, nơi có một trường hợp nghi ngờ mắc bệnh Ebola.
Phi lợi nhuận Không có lợi nhuận cho các công ty dược phẩm sản xuất thuốc. ‘Nó không giống như bạn đang tạo ra vaccine cúm nơi mà các công ty sẽ kiếm được lợi nhuận. Có một thị trường toàn cầu nhỏ thực sự cho Ebola vì vậy nó thực sự phải được tài trợ bởi chính phủ, ”ông nói. Ngoài Quân đội Mỹ và chính phủ Canada, Viện Y tế Quốc gia Mỹ đã hỗ trợ nhiều cho nghiên cứu này. Geisbert cho biết công việc trước mắt liên quan đến việc điều chỉnh liều đến mức thấp nhất có thể, giúp phân phối dễ dàng hơn - một lần nữa để giảm chi phí và tiến hành thử nghiệm lâm sàng ở người để đảm bảo thuốc có độ an toàn và tính hiệu quả. Geisbert tự tin rằng thuốc sẽ có tác động ở người, mặc dù ông cảnh báo rằng trong khoa học, không có gì là chắc chắn. Thuốc điều trị có thể chưa sẵn sàng để giúp những người mắc Ebola trong đợt bùng phát ở Congo, nhưng có tính hứa hẹn là các quốc gia bị ảnh hưởng bởi virus này có thể có thuốc điều trị sẵn sàng để ngăn chặn các vụ dịch Ebola trong tương lai. Điều đó cũng có nghĩa là một người mắc bệnh Ebola nên đến bệnh viện bên ngoài châu Phi, như đã xảy ra ở Texas khi một người đàn ông Liberia tìm kiếm chữa trị, bệnh nhân có thể được chữa khỏi và nhân viên y tế có thể được bảo vệ. Chủng dịch tả ở Yemen 'đến từ miền đông châu Phi'
Nhiều trẻ em Yemen bị suy dinh dưỡng, khiến chúng dễ bị mắc bệnh tả hơn
Các nhà khoa học đã tìm thấy nguồn bệnh dịch tả có khả năng nhất ở Yemen, đây là vụ dịch tồi tệ nhất trong lịch sử được ghi nhận. Sử dụng giải trình tự bộ gen, các nhà nghiên cứu tại Viện Wellcome Sanger và Viện nghiên cứu Pasteur đã kết luận rằng chủng dịch tả có nguồn gốc ở miền đông châu Phi và được người di cư mang đến Yemen. Họ hy vọng dữ liệu sẽ giúp ước tính nguy cơ bùng phát trong tương lai và được sử dụng để can thiệp có mục tiêu tốt hơn. Kể từ năm 2016, dịch bệnh đã ảnh hưởng đến một triệu người và khiến 2.770 người chết. Dịch bêch đã làm gia tăng sự đau khổ của thường dân bị cuốn vào cuộc nội chiến kéo dài ba năm giữa các lực lượng trung thành với Tổng thống Abdrabbuh Mansour Hadi được quốc tế công nhận và được hậu thuẫn bởi một liên minh do Saudi dẫn đầu, với phong trào Houthi nổi loạn. Do cuộc chiến và bị phong tỏa một phần bởi liên minh, khoảng 16 triệu người Yemen không được tiếp cận với nước uống an toàn, vệ sinh và chăm sóc sức khỏe cơ bản và 10 triệu người không biết bữa ăn tiếp theo của họ sẽ đến từ đâu. Dịch tả là một bệnh nhiễm trùng tiêu chảy cấp do ăn phải thức ăn hoặc nước bị nhiễm vi khuẩn Vibrio cholera. Trong trường hợp nghiêm trọng, bệnh có thể gây tử vong trong vài giờ nếu không được điều trị. Theo Tổ chức Y tế thế giới, Yemen đã trải qua hai đợt dịch tả kể từ khi chiến tranh bắt đầu. Đợt dịch đầu tiên xảy ra trong khoảng thời gian từ tháng 10 năm 2016 đến ngày 26 tháng 4 năm 2017, trong đó có 25.800 trường hợp nghi ngờ và 129 trường hợp tử vong liên quan đã được báo cáo. Đợt dịch thứ hai bắt đầu vào ngày 27 tháng 4 năm 2017 và kể từ đó đã gây ra 1.336 triệu ca và 2.641 trường hợp tử vong tính đến tháng 11. Để hiểu bản chất của chủng vi khuẩn đằng sau dịch bệnh, các nhà nghiên cứu đã giải trình tự bộ gen của 42 mẫu dịch tả được thu thập ở chính Yemen và từ một trung tâm tị nạn người Yemen ở biên giới Ả Rập Xê út-Yemen, cùng với 74 mẫu dịch tả khác từ Nam Á, Trung Đông và Châu Phi.
Chúng được so sánh với một bộ sưu tập toàn cầu gồm hơn 1.000 mẫu dịch tả từ đại dịch hiện tại và đang diễn ra, được gọi là đại dịch tả thứ bảy, bắt đầu từ những năm 1960s và được gây ra bởi một chủng Vibrio cholera đơn lẽ. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng chủng dịch tả gây ra dịch bệnh ở Yemen có liên quan đến chủng đầu tiên được bắt gặp vào năm 2012 ở Nam Á đã lan rộng trên toàn cầu, nhưng cũng là chủng Yemen không đến trực tiếp từ Nam Á hoặc Trung Đông. Chủng vi khuẩn gây dịch tả đặc biệt này đã lưu hành và gây ra các vụ dịch ở Đông Phi từ năm 2013 đến 2014, trước khi xuất hiện ở Yemen vào năm 2016.
Dự báo thời tiết được sử dụng để phòng ngừa dịch tả
Những phát hiện này mâu thuẫn với các lý thuyết trước đây rằng hai đợt dịch tả ở Yemen là do hai chủng khác nhau gây ra. Giáo sư Nick Thomson thuộc Viện Wellcome Sanger cho biết phương cách dịch tả di chuyển trên toàn cầu mang đến cho chúng ta cơ hội chuẩn bị tốt hơn với các vụ dịch trong tương lai. Thông tin này có thể giúp đưa ra các chiến lược cho các can thiệp có mục tiêu hơn với mục đích cuối cùng là giảm tác động của dịch bệnh trong tương lai". Các nhà nghiên cứu cũng ngạc nhiên phát hiện ra rằng chủng ở Yemen ít có khả năng kháng kháng sinh so với hầu hết các chủng dịch tả gây ra đại dịch, khiến nó dễ bị điều trị hơn. Bất chấp cuộc chiến đang diễn ra ở Yemen, đây vẫn là một quốc gia quá cảnh cho hàng ngàn người di cư thoát khỏi tình trạng kinh tế và chính trị đang xấu đi ở các nước châu Phi và tìm kiếm cơ hội ở Bán đảo Ả Rập. Năm 2017, hơn 87.000 người di cư từ vùng Sừng châu Phi đã đến Yemen, thực hiện hành trình thường xuyên đầy nguy hiểm trên Biển Đỏ hoặc Vịnh Aden. Pakistan và Afghanistan: Thành trì virus bại liệt hoang dã cuối cùng Cách đây gần 30 năm, virus bại liệt hoang dã đã gây liệt cho hơn 350.000 trẻ em tại hơn 125 quốc gia mỗi năm. Ngày nay, virus đã bị đánh bại trở lại dưới 30 ca được báo cáo vào năm 2018 chỉ ở hai quốc gia gồm Afghanistan và Pakista và thế giới đứng trên đỉnh cao của một thành công y tế công cộng chưa từng có: thanh toánmột căn bệnh ở người trên toàn cầu và là lần thứ hai trong lịch sử. Tổ chức Y tế thế giới (TCYTTG) và các đối tác trong Sáng kiến thanh toán bại liệt toàn cầu cam kết hỗ trợ đầy đủ cho Chính phủ Afghanistan và Pakistan để giải quyết bệnh bại liệt trong các thành trì cuối cùng và loại bỏ căn bệnh này cho mọi điều tốt đẹp hơn. Thanh toán bệnh bại liệt đòi hỏi tỷ lệ chủng ngừa cao ở khắp mọi nơi, trên toàn thế giới, để ngăn chặn sự lây truyền của loại virus cực kỳ dễ lây lan này. Thật không may, trẻ em vẫn đang bỏ lỡ cơ hội tiêm chủng vì nhiều lý do khác nhau bao gồm thiếu cơ sở hạ tầng, những nơi ở vùng sâu vùng xa, dan di biến động, xung đột, mất an ninh và từ chối chủng ngừa.
Abdhul Rahman, tình nguyện viên tiêm phòng bại liệt, cho một đứa bé Afghanistan uống vaccine bại liệt trên một con phố đông đúc
(Ảnh: WHO / G. Elham)
Mục tiêu của các đội trên mặt đất ở Afghanistan và Pakistan rất rõ ràng: tìm kiếm và chủng ngừa vaccine cho mọi trẻ em trước khi virus gây bệnh cho chúng. Họ đã đạt được tiến bộ to lớn. Hai mươi năm trước, bệnh bại liệt đã gây liệt hơn 30.000 trẻ em trên khắp Pakistan. Năm 2018, chỉ có 8 trường hợp được báo cáo từ một số quận. Nhưng thanh toán là một nỗ lực ‘tất cả hoặc không có gì”. Do virus có khả năng lây nhiễm rất cao, việc không thanh toán được bệnh bại liệt từ những thành trì cuối cùng còn lại này có thể dẫn đến sự hồi sinh của căn bệnh này, với ước tính khoảng 200 000 ca mắc mới trên toàn thế giới mỗi năm, trong vòng 10 năm. 
Các nhóm tiêm phòng bại liệt qua sông Indus để đến các cộng đồng xa xôi ở Pakistan
(Ảnh: WHO / A. Zaidi)
Đó là lý do tại sao Chính phủ Pakistan và Afghanistan đã huy động mọi khu vực của xã hội công cộng và dân sự, mọi cộng đồng và nhà lãnh đạo tôn giáo, mọi nhân viên tiêm chủng, mọi bậc phụ huynh để thanh toán căn bệnh này một lần và mãi mãi. Không có lý do tại sao chúng ta không thể hoàn thành công việc này, chúng ta đã ở gần đó, Giáo sư Helen Rees, Chủ tịch Ủy ban khẩn cấp về Thanh toán bệnh bại liệt theo Điều lệ y tế quốc tế (IHR). Nhưng chúng ta phải kiên trì theo đuổi nó. Chúng ta đã đạt được điều này trước đây với bệnh đậu mùa. Thế giới trở thành một nơi tốt hơn nhiều khi không có bệnh đậu mùa. Nếu chúng ta dừng những gì chúng ta đang làm, chúng ta có thể quay lại tình huống chúng ta có 200 000 hoặc 300 000 trẻ em bị liệt mỗi năm. 
Các nhà tiêm chủng tình nguyện được đào tạo để sử dụng các bảng kiểm đếm để theo dõi việc tiêm phòng ở Afghanistan.
(Ảnh WHO / H. Tuuli)
TCYTTG và các đối tác cam kết giúp các quốc gia đạt được thành công này. Vào ngày 01 tháng 01 năm 2019, Tổng Giám đốc TCYTTG, Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus đã tiếp quản Chủ tịch Hội đồng Giám sát bại liệt, cơ quan hướng dẫn và giám sát Sáng kiến thanh toán bệnh bại liệt Toàn cầu, như một dấu hiệu rõ ràng cho thấy việc thanh toán căn bệnh này là ưu tiên hàng đầu của tổ chức y tế thế giới.
Trẻ em Afghanistan giơ cao ngón tay của chúng như một chỉ dấu chứng tỏ chúng đã được tiêm phòng bệnh bại liệt
( Ảnh: WHO / J. Jalali)
Mọi thứ đều được đặt ra để đạt được thành công. Một Pakistan và Afghanistan không có bệnh bại liệt có nghĩa là một thế giới không có bệnh bại liệt. Mô hình kinh tế đã phát hiện ra rằng việc thanh toán bệnh bại liệt sẽ tiết kiệm ít nhất 40-50 tỷ USD, chủ yếu ở các nước thu nhập thấp. Và những lợi ích nhân đạo sẽ được duy trì cho các thế hệ tương lai: không một đứa trẻ nào lại bị ảnh hưởng bởi căn bệnh khủng khiếp này.
|
TRANG CHỦ
