Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chấp thuận nguồn artemisinin tổng hợp để sản xuất thuốc điều trị sốt rét
Một nguồn hóa chất có nguồn gốc biến đổi gen cần thiết để làm thuốc chống sốt rét đã nhận được sự chấp thuận của WHO, mở đường cho cải tiến hợp lý trong điều trị bệnh sốt rét ở các nước đang phát triển. Chương trình sơ tuyển Thuốc (PQP-The Prequalification of Medicines Programme ) đã chấp nhận artemisinin có nguồn gốc từ một quá trình liên quan đến "sinh học tổng hợp" – nghĩa là chèn một số gen hoặc nhiều gen vào vi khuẩn để làm cho chúng sản xuất thuốc, hoá chất hoặc nhiên liệu sinh học mà bình thường vi khuẩn không có khả năng này hay nói khác đi là sản xuất ra các chất có nguồn gốc từ thực vật. PQP làm việc với các cơ quan quản lý ở các nước đang phát triển để cung cấp thuốc có chất lượng tốt theo tiêu chuẩn thống nhất về chất lượng, an toàn và hiệu quả. Quyết định của WHO sẽ giảm bớt gánh nặng quy định cho các nhà sản xuất muốn sử dụng artemisinin từ nguồn mới này trong các sản phẩm của họ. Artemisinin là tiền thân hóa chất dùng để sản xuất các thuốc điều trị kết hợp artemisinin (ACT) – theo khuyến cáo của Tổ chức y tế Thế giới trong điều trị sốt rét chưa biến chứng ở tuyến trước. Artemisinine truyền thống được chiết xuất từ cây Thanh hao hoa vàng, có tên gọi Artemisia annua, nhưng nguồn này có thể bị ảnh hưởng bởi tính khả dụng theo mùa và dễ bị hư hại do thời tiết, điều này gây khó khăn cho việc đảm bảo một nguồn cung cấp thuốc chống sốt rét ổn định và giá cả phù hợp cho các nước nghèo. Hiện nay công ty dược phẩm Sanofi đã trở thành nhà sản xuất đầu tiên có phương pháp sản xuất artemisinin bán tổng hợp được PQP chấp nhận , mặc dù những nhà sản xuất khác cũng đang nghiên cứu làm tương tự, sử dụng công nghệ dựa vào tế bào nấm men biến đổi gen. Đây là một thông tin tốt, vì nó cung cấp một nguồn hóa chất mớicần thiết cho điều trị sốt rét mà hiện nay nguồn cung còn hạn chế. Điều quan trọng là sự sẵn có của nguồn artemisinin bán tổng hợp có thể giảm chi phí sản xuất thuốc ACT, tạo điều kiện cho nhiều bệnh nhân ở các nước đang phát triển được điều trị. Về lâu dài, PQP tin rằng nó sẽ giúp làm giảm giá thành của thuốc sốt rét. | (a)Cấu trúc hoá học của hoạt chất Artemisinin; (b) Một hồng cầu bị ký sinh trùng sốt rét xâm nhập |
WHO ước tính có 219 triệu trường hợp mắc bệnh sốt rét xảy ra trong năm 2010, với khoảng 660.000 người chết - chủ yếu là ở trẻ em dưới năm tuổi. Khoảng 90 phần trăm các ca tử vong sốt rét trên thế giới là ở châu Phi, còn lại là các nước thuộc châu Á, Mỹ Latinh và Trung Đông. ACT điều trị bệnh sốt rét được thực hiện bằng cách chuyển đổi artemisinin thành nhiều loại thuốc sốt rét khác nhau, bao gồm artemether, artesunate và dihydroartemisinin. Nhiệm vụ quan trọng hiện nay đối vớinhóm đánh giá quốc tế PQP là xác định xem artemisinin được sản xuất theo phương pháp này có chất lượng tương tự như Artemisinin có nguồn gốc từ thực vật hay không. Sanofi đã chứng minh rằng quá trình sản xuất này có thể chấp nhận được và các dữ liệu cho thấy các nguồn artemisinin mới và thành phần hoạt tính của các dẫn chất của nó đã đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng của PQP. Phương pháp mới sẽ giảm thời gian thực hiện việc tạo ra artemisinin tổng hợp, chỉ mất khoảng ba tháng, trong khi đó việc thu nhận hoạt chất này từ cây Thanh hao phải mất khoảng 18 tháng. Như vậy với việc sử dụng nguồn artemisinin tổng hợp sẽ đảm bảo cung cấp nhanh hơn cho nhu cầu thị trường. PQP cũng đang khuyến khích các công ty khác đệ trình các quy trình sản xuất artemisinin bán tổng hợp để được công nhận.
|