 |
| Biểu hiện của COPD |
Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)
Ngày 8/10/2014. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) - Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (Chronic obstructive pulmonary disease_COPD) là một bệnh phổi được đặc trưng bởi sự tắc nghẽn liên tục của lưu lượng không khí từ phổi, đe dọa tính mạng khó chẩn đoán, ngăn cản hơi thở bình thường và không hồi phục hoàn toàn. Các thuật ngữ quen thuộc hơn của viêm phế quản mạn tính (chronic bronchitis) và khí phế thũng (emphysema) đã lâu không còn được sử dụng thay vì trong chẩn đoán COPD như hiện nay. Các triệu chứng (Symptoms) Các triệu chứng phổ biến nhất của COPD là khó thở hoặc một sự "cần không khí" (need for air), đờm bất thường (một kết hợp của nước bọt và chất nhầy trong đường hô hấp) và ho mãn tính. Các hoạt động hàng ngày như đi bộ lên một bậc thang ngắn hoặc mang theo một va li, có thể trở nên rất khó khăn bởi vì tình trạng sức khỏe dần dần xấu đi. Chẩn đoán và điều trị (Diagnosis and treatment) COPD được khẳng định bằng xét nghiệm chẩn đoán đơn giản được gọi là "đo phế dung" (spirometry) mà nó đo lường có bao nhiêu không khí mà một người có thể hít vào, thở ra và không khí có thể nhanh chóng di chuyển vào và ra khỏi phổi như thế nào. Bởi vì COPD phát triển chậm, do đó bệnh thường được chẩn đoán ở những người trong độ tuổi từ 40 trở lên. COPD là không thể chữa được, các hình thức điều trị có thể giúp kiểm soát các triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho những người có bệnh như các loại thuốc giúp làm giãn đường dẫn khí chính của phổi có thể cải thiện việc khó thở. Sự sẵn có trong việc lựa chọn điều trị COPD khác nhau giữa các nơi có nguồn lực khác nhau, WHO đã đưa ra một hướng dẫn (2) với các khuyến nghị cụ thể để xử lý COPD trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu trong bối cảnh nguồn lực hạn chế. Nguy cơ COPD cân bằng giữa nam và nữ là do gia tăng tỷ lệ hút thuốc lá Ai là đối tượng có nguy cơ? (Who is at risk?) Trước đây, COPD là phổ biến hơn ở nam giới nhưng do tăng sử dụng thuốc lá ở phụ nữ tạicác nước có thu nhập cao và tăng nguy cơ phơi nhiễm với ô nhiễm không khí trong nhà (như sử dụng nhiên liệu rắn để nấu ăn và sưởi ấm) ở các quốc gia có mức thu nhập thấp nên hiện nay tỷ lệ ảnh hưởng ở đàn ông và phụ nữ gần như bằng nhau. Gần 90% các ca tử vong do COPD xảy ra ở các quốc gia có mức thu nhập thấp và trung bình, nơi các chiến lược hiệu quả cho công tác phòng chống và kiểm soát không được thường xuyên thực hiện hoặc tiếp cận. Các yếu tố nguy cơ (Risk factors) COPD có thể ngăn ngừa, nguyên nhân chính của COPD là khói thuốc lá (bao gồm hút thuốc lá thụ động) cùng các yếu tố nguy cơ khác bao gồm ô nhiễm không khí trong nhà (như sử dụng nhiên liệu rắn để nấu ăn và sưởi ấm); ô nhiễm không khí ngoài trời; bụi và hóa chất nghề nghiệp (hơi, chất kích thích và khói); thường xuyên bị nhiễm trùng đường hô hấp dưới trong thời thơ ấu. Tổng số ca tử vong do COPD được dự báo sẽ tăng hơn 30% trong 10 năm tiếp theo nếu không hành động khẩn cấp để làm giảm các yếu tố nguy cơ, đặc biệt là sử dụng thuốc lá. Đáp ứng của WHO (WHO response) Công việc của WHO về COPD là một phần của các nỗ lực chung của tổ chức này để ngăn chặn và kiểm soát các bệnh mãn tính nhằm nâng cao nhận thức về đại dịch toàn cầu của các bệnh mãn tính (raise awareness about the global epidemic of chronic diseases); tạo ra môi trường lành mạnh hơn, đặc biệt là cho quần thể nghèo khó và có những hoàn cảnh khó khăn (create more healthy environments, especially for poor and disadvantaged populations); giảm các yếu tố nguy cơ bệnh mãn tính phổ biến như sử dụng thuốc lá, chế độ ăn uống không lành mạnh và ít vận động (decrease common chronic disease risk factors, such as tobacco use, unhealthy diet and physical inactivity); ngăn chặn tử vong sớm và tàn tật có thể tránh được từ các bệnh mãn tính chủ yếu (prevent premature deaths and avoidable disabilities from major chronic diseases). Công ước khung của WHO về kiểm soát thuốc lá (WHO Framework Convention on Tobacco Control_FCTC WHO) đã được phát triển để đáp ứng với toàn cầu hóa của nạn dịch thuốc lá với mục đích bảo vệ hàng tỷ người tiếp xúc có hại với thuốc lá, đây là hiệp ước sức khỏe toàn cầu đầu tiên được thương thảo bởi WHO và đã được phê duyệt của hơn 167 quốc gia thành viên. WHO cũng dẫn đầu Liên minh toàn cầu chống các bệnh hô hấp mãn tính (GlobalAlliance against Chronic Respiratory Diseases_GARD), một liên minh tự nguyện của các tổ chức quốc gia và quốc tế, các viện học thuật và các cơ quan cùng làm việc hướng tới mục tiêu chung của việc làm giảm gánh nặng do các bệnh đường hô hấp mãn tính trên toàn cầu. Tầm nhìn của nó là một thế giới mà tất cả mọi người hít thở một cách tự do. GARD tập trung cụ thể vào nhu cầu của các quốc gia có mức thu nhập thấp và thu nhập trung bình và các quần thể dễ bị tổn thương.
1. The global burden of disease: 2004 update, 2008. 2. Prevention and control of noncommunicable diseases: guidelines for primary health care in low resource settings, 2012.
|
TRANG CHỦ
