|
WHO: Diễn biến dịch bệnh Ebola-Công cụ chẩn đoán, liệu pháp điều trị và vaccine Ebola
Ngày 9/12/2014. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết đến ngày 05/12/2014 đã ghi nhận 17.617trường hợp mắc, trong đó 6.251 trường hợp tử vong chủ yếu ở 3 nước Tây Phi. Trong nỗ lực ngăn chặn đại dịch WHO đã có những hướng dẫn về chẩn đoán, điều trị và vaccine Ebola dưới dạng Q & A (hỏi và trả lời). Diễn biến dịch bệnh Ebola đến ngày 5/12/2014 Theo số liệu cập nhật của WHO và IHR (Cục y tế dự phòng) đến ngày 05/12/2014 đã có 17.617trường hợp mắc, trong đó 6.251 trường hợp tử vong chủ yếu ở châu Phi: Liberia (7.690 ca mắc, 3.161 tử vong); Sierra Leone (7.635 ca mắc, 1.660 tử vong); Guinea (2.192 ca mắc, 1.366 tử vong); Mali (8 ca mắc, 6 tử vong); Nigeria (20 ca mắc, 8 tử vong); Senegal (1 ca mắc, 0 tử vong); Congo (DRC) (66 ca mắc, 49 tử vong) và hai quốc gia ngoài châu Phi: Tây Ban Nha (1 ca mắc, 0 tử vong); Mỹ (4 ca mắc, 1 tử vong).WHO cũng cho biết tại 3 nước Tây Phi đã tăng 400trường hợp mắc và132tử vong so với con số báo cáo hai ngày trước đó. WHO cho rằng dịch bệnh Ebola đang nằm trong tầm kiểm soát y tế vì hạn chế được sự lan rộng, bằng chứng là khu vực châu Phi rộng lớn vẫn nằm trong “vùng trắng Ebola” (no ebola) trừ 3 nước Tây Phi do chưa được quản lý chặt chẽ từ những ca bệnh đầu tiên.
Công cụ chẩn đoán, liệu pháp điều trị và vaccine Ebola Ngày 4/12/2014. Hỏi và đáp (Questions and Answers): Các công cụ chẩn đoán, liệu pháp điều trị và vaccine Ebola (Ebola vaccines, therapies, and diagnostics). Q & A cung cấp các câu trả lời về các câu hỏi liên quan về các thử nghiệm lâm sàng và đánh giá các loại vaccine tiềm năng và các phương pháp điều trị bệnh do virus Ebola. Các câu hỏi và câu trả lời thêm về dịch tễ học của bệnh cũng như các biện pháp phòng chống căn bệnh này, điều trị và các khuyến nghị cho việc đi lại, có thể được tìm thấy tại địa chỉ: http://who.int/csr/disease/ebola/faq-ebola/en/. Có một vaccine để bảo vệ chống lại bệnh virus Ebola không? (Is there a vaccine to protect against Ebola virus disease?) Tại thời điểm này, không có vaccine bảo vệ chống lại EVD được cấp phép sử dụng cho con người, ngày 8/8/2014 WHO triệu tập một ủy ban khẩn cấp về vụ dich Ebola ở Tây Phi. Ủy ban kết luận rằngvụ dịch là một vấn đề khẩn cấp của y tế công cộng cần sự quan tâm quốc tế (Public Health Emergency of International Concern_PHEIC), từ đó đến nayviệc đánh giá về các ứng cử viên vaccine Ebola tiên tiến nhất đã được tăng tốc. Những vaccine nào đang được thử nghiệm? (Which vaccines are being tested?) Hai ứng cử viên vaccine hiện đang được thử nghiệm trên người là vaccine cAd3-ZEBOV được phát triển bởi công ty dược phẩm GlaxoSmithKline phối hợp với Viện Quốc gia Hoa Kỳ về Dị ứng và các bệnh truyền nhiễm và vaccine rVSV-ZEBOV được phát triển bởi công ty NewLink Genetics và Merck Vaccine Hoa Kỳ, phối hợp với cơ quan y tế công cộng của Canada. Cả hai loại vaccine đã cho thấy an toàn và hiệu quả ở động vật. Giai đoạn I thử nghiệm lâm sàng (kiểm tra về độ an toàn và lựa chọn) liều đang được tiến hành cho cả hai loại vaccine. Tham gia nghiên cứu là những người lớn khỏe mạnh ở các nước không có (hoặc có rất ít) các trường hợp nhiễm virus Ebola. Đối với vaccine cAd3-ZEBOV, thử nghiệm bắt đầu tại Vương quốc Anh và Hoa Kỳ trong tháng 9 và ở Mali và Thụy Sĩ vào tháng 10. Đối với vaccine rVSV-ZEBOV, các thử nghiệm bắt đầu tại Hoa Kỳ vào tháng 10 và ở Gabon, Đức, và Thụy Sĩ trong tháng 11. Thử nghiệm ở Canada và Kenya cũng bắt đầu ngay sau đó. Giai đoạn II thử nghiệm lâm sàng vaccine cdA3-ZEBOV được dự kiến sẽ diễn ra ở một số quốc gia không có hoặc có rất ít trường hợp của EVD ở Tây Phi vào tháng giêng năm 2015. Giai đoạn thử nghiệm II sẽ kiểm tra về an toàn và khả năng tạo ra một phản ứng miễn dịch với số lượng lớn và trong các quần thể rộng lớn hơn, bao gồm cả người già, trẻ em và những người sống chung với HIV.
 | | Triển vọng kháng thể chống virus trong máu bệnh nhân Ebola |
Khi nào các loại vaccine này sẽ có sẵn? (When will these vaccines be available?) Đối với các loại vaccine ứng cử viên, việc đưa vào trên quy mô rộng tại các nước bị ảnh hưởng sẽ phụ thuộc vào kết quả của các thử nghiệm lâm sàng và sự xem xét bởi cơ quan quản lý về độ an toàn và tính hiệu quả của vaccin. Dữ liệu từ tất cả các cuộc thử nghiệm này đang được thu thập và phân tích càng nhanh càng tốt. Kết quả từ một cuộc thử nghiệm tại Hoa Kỳ bằng cách sử dụng vaccine cAd3-ZEBOV đã được công bố vào cuối tháng 11/2014. Không có mối quan tâm về an toàn đã được xác định. Đáp ứng miễn dịch của những người tham gia thử nghiệm đã xuất hiện được trong phạm vi được báo cáo từ các thử nghiệm tiền lâm sàng liên quan đến động vật linh trưởng không phải con người. Dự đoán rằng dữ liệu từ tất cả các giai đoạn thử nghiệm I sẽ có sẵn vào cuối tháng 12/2014. Giai đoạn III thử nghiệm lâm sàng được lên kế hoạch bắt đầu vào đầu năm 2015 tại ba quốc gia bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi Ebola, mục tiêu của những thử nghiệm này sẽ đánh giá liệu các loại vaccine này bảo vệ chống lại EVD và đánh giá hơn nữa về độ an toàn. Các liệu pháp và các loại thuốc nào là có sẵn hoặc đang được đánh giá? (What other treatments and therapies are available or being evaluated?) Truyền huyết tương hoặc máu toàn phần ở các bệnh nhân đang hồi phục đã được ưu tiên sử dụng như một liệu pháp nghiên cứu. Máu toàn phần từ người bệnh hồi phục được hiến tặng bởi các bệnh nhân EVD phục hồi hiện đang được sử dụng tại một số trung tâm điều trị Ebola. Trong các nước bị ảnh hưởng, số lượng hạn chế về huyết tương từ những bệnh nhân hồi phục được dự kiến sẽ trở nên có sẵn trong tương lai gần. Thử nghiệm ở Guinea và Liberia được dự đoán sẽ sớm bắt đầu. Đánh giá về năng lực quốc gia trong việc đảm bảo sự an toàn của các sản phẩm máu bên ngoài các địa điểm thử nghiệm lâm sàng và các kế hoạch phục hồi và tăng cường các dịch vụ truyền máu quốc gia trong các nước bị ảnh hưởng đang được phát triển trong vài tuần tới. Trong số các loại thuốc hiện có trước đó đã được xem xét để tái sử dụng trong điều trị Ebola, nhiều loại trong số đó đã chứng minh hiệu quả chống lại virus Ebola trong ống nghiệm (in vitro), tuy nhiên rất ít trong số này thể hiện bất kỳ tác động nào ở khỉ nhiễm EVD. Hai thuốc kháng virus đã được xác định có hứa hẹn là favipiravir và brincidofovir sẽ được bước vào các thử nghiệm lâm sàng trong thời gian sớm nhất. Trong số các sản phẩm mới, một số đã thể hiện hứa hẹn ban đầu trong mô hình khỉ và một số đã được dùng cho một số ít bệnh nhân Ebola trên một cơ sở từ bi. Tuy nhiên những trường hợp này là quá ít để cho phép bất kỳ kết luận nào liên quan đến độ an toàn và tính hiệu quả vì những sản phẩm này vẫn đang trong giai đoạn phát triển và sản xuất chúng mất một thời gian dài do đó sẽ không thể mở rộng quy mô sử dụng các liệu pháp này trong một thời gian ngắn. WHO đang làm việc với tất cả các bên liên quan về từng phương pháp điều trị tiềm năng và vaccine để tiếp tục đẩy nhanh tiến độ xác định, xác minh, phát triển, nếu sự an toàn và tính hiệu quả được tìm thấy sẽ triển khai.
Ai sẽ nhận được các loại vaccine và thuốc điều trị khi chúng trở nên có sẵn? (Who will receive the vaccines and treatments when they become available?) Tiêu chí rõ ràng là cần thiết về các phương pháp điều trị đầu tiên và liều vaccine sẽ được phân bổ như thế nào. Phương pháp tiếp cận để ưu tiên các loại vaccine và phương pháp điều trị đang được phát triển để xác định các chiến lược mà sẽ đóng góp nhiều nhất nhằm kiểm soát được dịch bệnh. Quyết định cuối cùng về việc đưa vào sử dụng được thực hiện bởi các bộ y tế, trong khi quần thể đích cho tiêm phòng đại trà đang được thảo luận thì các chuyên gia đồng ý rằng nhân viêntuyến trước nên là những người đầu tiên được cung cấp vaccine. Những cân nhắc về đạo đức để sử dụng các biện pháp can thiệp chưa đăng ký là gì? (What are the ethical considerations for use of unregistered interventions?) Ngày 11/8/2014, WHO triệu tập một ủy ban đạo đức để xem xét và đánh giá ý nghĩa đạo đức của việc sử dụng các can thiệp tiềm năng mà chưa đăng ký. Ủy ban đã đạt được sự đồng thuận rằng trong hoàn cảnh đặc biệt của đợt dịch này, và cung cấp một số điều kiện nhất định được đáp ứng, đó là đạo đức để cung cấp các can thiệp chưa được chứng minh mà các can thiệp đó về sự an toàn và hiệu quả chưa được chứng minh ở người như khả năng điều trị hoặc phòng ngừa. Các điều kiện quan trọng liên quan đến bằng chứng và cơ sở đạo đức cho các đánh giá của mỗi can thiệp. Nên có một cơ sở khoa học vững chắc cho giả thuyết rằng sự can thiệp sẽ có hiệu quả chống lại EVD ở người: các biện pháp can thiệp không đăng ký được cung cấp phải được chứng minh là an toàn và hiệu quả trong mô hình động vật có liên quan, đặc biệt ở các loài linh trưởng không phải con người, ngoài ra sử dụng các biện pháp can thiệp như vậy cần được dựa trên những đánh giá tốt nhất có thể về nguy cơ và lợi ích từ các thông tin có sẵn tại một thời điểm nhất định. Tiêu chuẩn đạo đức phải hướng dẫn việc cung cấp các biện pháp can thiệp như vậy và cần bao gồm sự minh bạch về tất cả các khía cạnh của việc chăm sóc; sự đồng ý; quyền tự do lựa chọn; bảo mật; tôn trọng người đó; giữ gìn nhân phẩm; và sự tham gia của cộng đồng. Ủy ban khuyến cáo rằng có một nghĩa vụ đạo đức để thu thập và chia sẻ tất cả các dữ liệu được tạo ra bao gồm cả các phương pháp điều trị được cung cấp vì mục đích từ bi. Ngoài ra một số lĩnh vực xác định cần thảo luận và phân tích thêm như các cách đạo đức để thu thập dữ liệu trong khi phấn đấu để cung cấp sự chăm sóc tối ưu trong hoàn cảnh hiện hành; têu chuẩn đạo đức để ưu tiên sử dụng các phương pháp điều trị thử nghiệm và vaccien chưa đăng ký và tiêu chuẩn đạo đức để đạt được sự phân phối công bằng các phương pháp điều trị và vaccine trong cộng đồng và giữa các quốc gia. Cân nhắc về đạo đức đối với việc sử dụng các biện pháp can thiệp không đăng ký cho bệnh virus Ebola: Báo cáo của một ban cố vấn tới WHO.
|
TRANG CHỦ
