|
Phun hóa chất diệt muỗi phải được cộng đồng chấp nhận
Trong thời gian qua, một số trường hợp y tế cơ sở triển khai thực hiện biện pháp xử lý phun hóa chất diệt muỗi để phòng chống bệnh do muỗi truyền đã gặp phải trở ngại do sự ngăn chặn của người dân địa phương, thậm chí hành hung gây thương tích cho nhân viên phun thuốc. Thực trạng này phản ảnh hai mặt của một vấn đề cần xem xét kỹ trước khi tiến hành biện pháp, về mặt lợi ích phải được cộng đồng chấp nhận để bảo đảm an toàn cho nhân viên phun thuốc diệt muỗi và chất lượng kỹ thuật chuyên môn lúc làm nhiệm vụ bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Tuy nhiên, về mặt người được giao nhiệm vụ phun thuốc cũng cần phải xem lại trách nhiệm của mình, những trở ngại nêu trên xảy ra phần lớn là do nhân viên phun thuốc thiếu ý thức phun xịt lung tung vào đồ đạc trong nhà, đồ ăn thức uống trong bếp, thậm chí phun hóa chất xuống hồ cá cảnh làm cá chết hàng loạt gây bức xúc cho các hộ gia đình. 
Phun hóa chất diệt muỗi sốt xuất huyêt phải được cộng đồng chấp nhận (ảnh minh họa)
Cảnh báo từ một số vụ việc thực tế Theo cơ quan báo chí đưa tin vào thời điểm cuối tháng 4/2015, trong khi phun hóa chất để phòng chống sốt xuất huyết tại xã Vĩnh Lộc A, huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh; một nhân viên phun thuốc diệt muỗi đã bị một người dân tại địa phương không đồng tình, dùng dao đâm do không có sự hợp tác tích cực trong việc thực hiện biện pháp. Thời gian trước đó, tháng 8/2009 tại phường 15, quận 4, cũng tại Thành phố Hồ Chí Minh trong khi y tế cơ sở tổ chức triển khai công tác phòng chống dịch sốt xuất huyết tại hẽm 141, đường Tôn Thất Thuyết vào buổi chiều tối đã bị một người nguyên là phường đội phó của phường này cản trở, ngăn chặn khi tổ công tác đang làm nhiệm vụ phun hóa chất diệt muỗi truyền bệnh. Một nhân viên phun thuốc vẫn tiếp tục phun hóa chất đã bị rượt đánh bằng mũ bảo hiểm gây thương tích khá nặng ở vùng mặt và trán, đồng thời đã đập phá hỏng máy phun; ngoài ra một nhân viên phun thuốc khác và một cán bộ pháp chế của phường cũng bị rượt đánh. Vấn đề này đã gây bức xúc trong cộng đồng và sự lo ngại của nhân viên, cộng tác viên y tế khi làm nhiệm vụ tại cơ sở. Mặc dù chính quyền các địa phương đã ghi nhận tình hình và xử lý người vi phạm nhưng thực tế vẫn cần phải cảnh báo. Để bảo đảm an toàn trong việc phun hóa chất diệt muỗi truyền bệnh cho nhân viên phun thuốc, biện pháp triển khai thực hiện phải được cộng đồng chấp nhận và hưởng ứng với tinh thần tích cực. Thực tiễn tại rất nhiều khu vực dân cư, càng ngày cộng đồng người dân càng lo ngại về ảnh hưởng của việc dùng hóa chất đối với vấn đề về sức khỏe và môi trường. Mức độ lo ngại này có sự diễn biến khác nhau tùy theo mỗi vùng và mỗi quốc gia, lãnh thổ. Tuy nhiên với các biện pháp truyền thông giáo dục sức khỏe, tuyên truyền, vận động phù hợp; đặc biệt là khi bệnh do muỗi truyền như sốt xuất huyết, sốt rét... bùng phát thành dịch với nhiều người mắc, thậm chí có trường hợp tử vong. Đồng thời khi mật độ hoạt động của muỗi trưởng thành khá dày đặc gây phiền hà trong sinh hoạt và có thể làm lây truyền dịch bệnh tại địa phương thì người dân mới dễ dàng chấp nhận đề nghị của các nhân viên y tế, chịu hợp tác mở cửa để hóa chất diệt muỗi được xử lý phun vào trong nhà nhiều hơn. Việc phun hóa chất bằng các bình phun có động cơ để phun không gian trong phòng chống muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết sẽ được thực hiện thường xuyên và trên cơ sở này chính quyền địa phương, ngành y tế dự phòng; các ban, ngành, đoàn thể có liên quan tiếp tục truyền thông giáo dục sức khỏe, tuyên truyền, vận động người dân thực hiện những biện pháp phòng chống muỗi vì chúng vừa gây phiền hà trong sinh hoạt hàng ngày đồng thời có nguy cơ lây truyền bệnh. Biện pháp phun hóa chất diệt muỗi Tùy theo đặc điểm của từng loài muỗi truyền bệnh mà biện pháp phun hóa chất diệt muỗi được thực hiện khác nhau. Đối với phòng chống muỗi truyền bệnh sốt rét, biện pháp lựa chọn là phun tồn lưu hóa chất diệt muỗi lên tường vách bằng bình phun bơm tay thông thường nén áp suất. Đối với phòng chống muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết, biện pháp lựa chọn là phun không gian hóa chất diệt muỗi bằng bình phun có động cơ phun hạt sương đeo vai hay bình phun lớn hơn đặt trên xe ô tô. Phun tồn lưu hóa chất lên tường vách được thực hiện trong phòng chống sốt rét có khả năng diệt muỗi truyền bệnh trú ẩn trong nhà khi đậu trên tường vách. Muỗi đậu trên tường vách được phun hóa chất sẽ bị giết chết do chân của chúng tiếp xúc với hóa chất và nhiễm độc. Đồng thời một số loại hóa chất có thể làm cho muỗi khó chịu phải bay ra khỏi nhà và nếu ở các khu vực khô, có nhiều gió thì những con muỗi này sẽ chết do không có nơi bám đậu, trú ẩn ở ngoài nhà. Tuy vậy, việc phun hóa chất lên tường vách có thể không ngăn ngừa được muỗi đốt máu người do muỗi đói lúc bay vào nhà thường tìm ngay người để hút máu trước, sau đó mới tìm tường vách để đậu nghỉ và khi đó mới bị giết chết do hóa chất diệt. Khi phun tồn lưu hóa chất lên tường vách để diệt muỗi truyền bệnh trú đậu ở trong nhà, cần lưu ý đến các vấn đề như: Sự kháng hóa chất của côn trùng để lựa chọn hóa chất phù hợp có hiệu lực. Phun hóa chất lên tường vách ở trong nhà thường để lại vết bám, đặc biệt là khi dùng loại bột thấm nước; vì vậy nên dùng hóa chất dưới dạng dịch treo hoặc công thức hóa chất có nồng độ cao sử dụng với liều thấp thuộc nhóm pyrethroid tổng hợp có thể khắc phục được tình trạng này. Có thể có một số người dân phản đối việc phun hóa chất diệt muỗi lên tường vách với nhiều lý do khác nhau hoặc chùi rửa tường vách sau khi phun làm giảm mất hiệu lực tồn lưu diệt của hóa chất. Người trong nhà có thể không thoải mái khi có nhân viên phun hóa chất vào nhà vì sợ ảnh hưởng đến sinh hoạt riêng tư, nhất là phụ nữ hoặc nghi ngờ người phun thuốc trộm cắp tài sản... Phun hóa chất không gian được áp dụng trong phòng chống sốt xuất huyết để diệt muỗi trưởng thành đang bay trong không trung hoặc bám đậu trên các bề mặt với yêu cầu đạt ngay kết quả; nhất là khi có dịch bệnh bùng phát, lây lan mạnh hoặc mật độ phát triển hoạt động của muỗi trưởng thành trở nên vấn đề y tế nan giải tại cơ sở. Vì hiệu lực của hóa chất diệt muỗi phun không gian không có tác dụng kéo dài nên cần phun lại nhiều lần và thường được áp dụng ở trong nhà, ngoài nhà tại các thành phố, làng mạc; ngay cả nơi trú ngụ của muỗi ở ngoài nhà như vườn rau, ao đầm... với dụng cụ, thiết bị chuyên dụng máy phun có động cơ đeo vai hoặc đặt trên xe ô tô. Ưu điểm của phương pháp này là có hiệu quả diệt ngay muỗi trưởng thành nên phù hợp mục tiêu phòng chống dịch, nếu chỉ phun một lần thì ít tốn nhân lực và có thể xử lý biện pháp trên diện rộng một cách nhanh chóng, tốn ít hóa chất khi thực hiện ở đô thị, diệt được cả muỗi trưởng thành không trú đậu trong nhà... Bên cạnh đó, nhược điểm của biện pháp này là phải chịu chi phí cao nếu áp dụng nhiều lần, hiệu quả mang lại không lâu dài, phải có trang thiết bị máy phun chuyên dụng với chi phí vận hành và bảo quản, nhân viên thực hiện cần đào tạo kỹ thuật, tốn kém khi triển khai ở vùng nông thôn với nhiều lần; đồng thời có thể gây ô nhiễm, hủy hoại những khu vực gần kề không có nhu cầu phun hóa chất và ảnh hưởng đến vi sinh vật; một vấn đề khó khăn trong thực tế thường gặp là có sự phản ứng của người dân đối với việc chấp nhận biện pháp phun hóa chất không gian ở tại một số địa phương do cộng động có cảm nhận mùi khó chịu của hóa chất để lại và do quan niệm, suy nghĩ phun hóa chất diệt muỗi không có lợi cho sức khỏe của con người... 
Cộng đồng phải chấp nhận trước khi phun thuốc diệt muỗi sốt rét trong nhà (ảnh minh họa)
Phải được cộng đồng chấp nhận Từ những vấn đề nhược điểm, tồn tại về việc phun hóa chất diệt muỗi đã được nêu ở trên; trong đó có tình trạng một số người dân ngăn cản, không hưởng ứng, thậm chí đánh đuổi, gây thương tích của cho nhân viên phun thuốc trong khi thi hành nhiệm vụ phòng chống dịch, bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Để khắc phục được thực trạng này, trước khi tiến hành biện pháp phun hóa chất diệt muỗi cần phải tổ chức tốt công tác truyền thông giáo dục sức khỏe bằng nhiều hình thức đến tận cơ sở và hộ gia đình, tuyên truyền, vận động tất cả mọi người dân hưởng ứng tham gia, tạo điều kiện cho cơ quan chức năng triển khai biện pháp đạt hiệu quả tốt. Một khẩu hiệu trong cuộc sống đời thường nêu ra để mang lại kết quả tốt là: “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”; vì vậy việc phun hóa chất diệt muỗi truyền bệnh là biện pháp cần thiết khi dịch bệnh bùng phát và xảy ra nhưng phải được cộng đồng chấp nhận; đây là điều cần được địa phương lưu ý, quan tâm lúc làm nhiệm vụ để hạn chế những điều đáng tiếc có thể xảy ra.
|
TRANG CHỦ
