 |
| Ảnh: WHO |
Cuộc đua nhằm chống lại vụ dịch viêm màng não chưa từng có ở Niger
Ngày 15/5/2015. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) - Cuộc đua nhằm chống lại vụ dịch viêm màng não chưa từng có ở Niger (Racing to combat an unprecedented meningitis outbreak in Niger) WHO và các đối tác đã gửi một nhóm chuyên gia quốc tế và thương thảo việc cung ứng hơn nữa triệu liều vaccine nhằm giúp Niger chống chọi với một vụ dịch viêm màng não do não mô cầu. Đây là vụ dịch viêm màng não lớn đầu tiên được gây ra bởi chủng C và gây ra ảnh hưởng cho bất kỳ quốc gia nào nằm trong vành đai viêm màng não của châu Phi. Vụ dich viêm màng não ở Niger gia tăng nhanh chóng (Rapidly growing outbreak of meningococcal disease in Niger) Từ ngày 1/1 đến 10/5/2015, Bộ Y tế công cộng Niger thông báo đến WHO có 5855 ca nghi ngờ viêm màng não do não mô cầu, trong đó có 406 trường hợp tử vong. Đây là một vụ dịch phát triển nhanh chóng với một số đặc trưng chưa từng có. Các ca nghi ngờ (suspected cases) gia tăng rất nhanh chóng, gấp 3 lần so với 2 tuần trước (xem thông báo trước đó từ ngày 29/4/2015 qua địa chỉ: http://www.who.int/csr/don/29-april-2015-niger/en/). Đây là vụ dịch viêm màng não quy mô lớn đầu tiên do Neisseria meningitides nhóm huyết thanh C gây ảnh hưởng cho bất cứ nước nào trong vành đai viêm màng não của châu Phi.10 huyện từ các vùng của Niamey, bao gồm cả thành phố thủ đô, Dosso, và Tillaberi đã bước qua ngưỡng cửa đại dịch. Điều này bao gồm tất cả 5 huyện ở Niamey, nơi có đến 3.919 trường hợp nghi ngờ và217 trường hợp tử vong đã được báo cáo. Vụ dịch gây ra mối quan tâm lớn bởi vì nó ảnh hưởng đến một khu vực đô thị đông dân cư của một triệu người, tạo ra một nguy cơ cao về lây lan nhanh chóng và số mắc lớn. Các xét nghiệm đã khẳng định ưu thế của Neisseria meningitides (Nm) nhóm huyết thanh C trong các khu vực bị ảnh hưởng, với Nm nhóm huyết thanh W cũng được xác định trong một số mẫu bệnh phẩm. Mặc dù nhóm huyết thanh C là nguyên nhân chủ yếu của bệnh viêm màng não ở các nước giàu có nhưng nó chưa bao giờ là mối quan tâm cao ở châu Phi. Trong 40 năm qua, nhóm huyết thanh C đã gây ra một số trường hợp rải rác và một số vụ dịch khu trú tại chỗ ở châu Phi, nói chung là sự kết hợp có nguồn gốc của nhóm huyết thanh A và C. Những vụ dịch này xảy ra tại Nigeria vào năm 1975, ở Niger vào năm 1991, và ở Nigeria trong năm 2013-2014. Được xem là ngược so với mô hình trong quá khứ, vụ dịch ở Niger là một sự phát triển đáng báo động. Vì đây là vụ dịch lớn đầu tiên của viêm màng não do nhóm huyết thanh C ở châu Phi trong khi việc cung ứng vaccine chống lại nhóm này đang bị thiếu hụt. Đáp ứng y tế công cộng: số ca tử vong giảm bất chấp tình trạng thiếu vaccine (Public health response: case fatality drops despite vaccine shortage) Một ủy ban chống dịch quốc gia đã được kích hoạt để xử lý vụ dịch. Một nhóm nghiên cứu quốc tế, bao gồm các cán bộ của WHO và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đã được triển khai để hỗ trợ Bộ Y tế công cộng điều tra vụ dịch và tăng cường năng lực giám sát của quốc gia. WHO và các đối tác đang cung cấp hỗ trợ cho chính phủ Niger trong việc thực hiện các chiến dịch tiêm phòng đại trà và các biện pháp kiểm soát khẩn cấp khác. Bộ phận điều hành trong nỗ lực này là Nhóm Điều phối Quốc tế về cung ứng vaccine phòng chống dịch Viêm màng não (International Coordinating Group on Vaccine Provision for Epidemic Meningitis Control_ICG). ICG là một đối tác hợp nhất với WHO, UNICEF, Liên đoàn Quốc tế Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ, và Tổ chức thầy thuốc không biên giới ( Médecins sans Frontières- MSF), và làm việc chặt chẽ với các nhà sản xuất vaccine. Nó được thành lập vào năm 1997 theo sau các đợt bùng phát viêm màng não đặc biệt lớn và gây chết người ở châu Phi. Đến nay, ICG đã chấp thuận 4 yêu cầu tiêm chủng. Vaccine phát hành bao gồm 460.000 liều vaccine polysaccharide cũ có tác dụng bảo vệ chống lại các nhóm huyết thanh A, C và W, và 200.000 liều vaccine liên hợp mới có tác dụng bảo vệ chống lại các nhóm huyết thanh A, C, W, và Y. Thuốc chủng ngừa liên hợp, được sản xuất với số lượng nhỏ để sử dụng trong các thị trường Mỹ và châu Âu ở mức giá cả không có khả năng chi trả ở châu Phi, đã đạt được nhờ sự can thiệp của ICG và sự hỗ trợ tài chính từ Liên minh GAVI. Ngoài ra, chính phủ Niger đã nhận được 200.000 liều vaccine polysaccharide chống lại các typ huyết thanh ACWY từ chính phủ Mali. Kể từ khi vaccine liên hợp đa giá được cấp phép tại Mỹ và châu Âu thì việc sản xuất vaccine polysaccharide đã giảm đáng kể và ngày nay hầu như chỉ giới hạn sử dụng ở các du khách quốc tế. Không có thêm vaccine polysaccharide đa giá có sẵn bên ngoài kho dự trữ được duy trì bởi ICG. Để đối phó với tình huống khẩn cấp này, WHO, trên danh nghĩa thay mặt ICG, đã đàm phán với các nhà sản xuất vaccine của khu vực công và các ngành công nghiệp dược phẩm để bắt đầu sản xuất khẩn cấp vaccine polysaccharide đa giá. 640.000 liều bổ sung sẽ được đưa đến Niger trong vài tuần tới. Các chiến dịch tiêm phòng nhắm mục tiêu cho trẻ em từ 2-15 tuổi đang được tiến hành tại 7 trong 10 huyện có dịch, trong đó có Niamey. MSF đang hỗ trợ Bộ Y tế công cộng với đội ngũ bác sĩ và thiết lập các cơ sở xử lý ca bệnh; 18.500 lọ thuốc ceftriaxone, một loại kháng sinh có hiệu quả cao đã có sẵn. Nhờ những biện pháp can thiệp này nên số ca tử vong do bệnh viêm màng não đã giảm trong vài tuần qua, từ 11% xuống còn 7%. Vaccine viêm màng não: nguồn cung cấp có vấn đề (Meningitis vaccines: a problematic supply) Các vụ dịch viêm màng não gây ra một gánh nặng khổng lồ cho các quần thể dân cư ở các nước châu Phi. Khu vực được gọi là vành đai viêm màng não châu Phi, trải dài trên khắp lục địa từ Senegal đến Ethiopia, ảnh hưởng đến 21 quốc gia, lưu hành nặng căn bệnh nàyCa bệnh thường xuyên tái diễn, với sự bùng phát định kỳ trong mùa khô diễn ra từ tháng 12 đến tháng 6. Các vụ dịch có quy mô lớn năm 1996-1997 đã gây ra hơn 200.000 trường hợp, trong đó có 20.000 người tử vong. Vụ dịch lớn gần đây nhất xảy ra vào năm 2009, khiến hơn 80.000 người mắc bệnh, chủ yếu là ở Nigeria và Niger. Đại đa số các vụ dịch này được gây ra bởi nhóm huyết thanh A. Từ năm 2010 một vaccine liên hợp mới, MenAfriVac, có tác dụng bảo vệ chống lại nhóm huyết thanh A với chi phí chưa đầy 1 đô la một liều, đã dần dần được đưa vào sử dụng trong các chiến dịch dự phòng đại trà ở các nước thuộc vành đai châu Phi. Loại vaccine mới được phát triển đặc biệt cho Châu Phi do dự án vaccine viêm màng não và được điều phối bởi WHO và PATH. Kể từ khi đưa vào sử dụng loại vaccine mới thì số lượng các trường hợp viêm màng não A ở châu Phi đã giảm đáng kể, không có vụ dịch nào do type huyết thanh này xảy ra ở các khu vực đã được tiêm phòng (xem báo cáo tuần được ghi nhận vào ngày 27/3/2015 tại đại chỉ http://www.who.int/wer/2015/wer9013/en/). Vaccine liên hợp viêm màng não A vaccine là loại vaccine hiện có sẵn và có giá cả phải chăng mà có thể được sử dụng để ngăn chặn dịch bệnh viêm màng não ở châu Phi, vì nó tạo miễn dịch lâu dài. Tất cả các loại vaccine khác được sử dụng tại châu Phi cho các nhóm huyết thanh khác là các vaccine polysaccharide cũ hơn và miễn dịch chỉ kéo dài 3-5 năm. Các loại vaccine này hiện chỉ được sử dụng chỉ trong ứng phó khẩn cấp với sự bùng phát, và là không phù hợp với mục tiêu ưa thích trong dự phòng. Theo sau việc đưa vào sử dụng laoij vaccine liên hợp viêm màng não A, thị trường cho các loại vaccine polysaccharide đã giảm đáng kể và ngày nay hầu như chỉ sử dụng giới hạn cho những du khách quốc tế. Nhóm Điều phối Quốc tế về cung cấp vaccine trong phòng chống dịch Viêm màng não, hoặc ICG,cơ quan quản lý một kho dự trữ vaccine khẩn cấp,là bộ công cụ trong việc duy trì một nguồn cung cấp đầy đủ các loại vaccine polysaccharide cũ hơn để sử dụng trong các trường hợp khẩn cấp. Để chuẩn bị cho mùa dịch năm 2015, WHO và các đối tác trong ICG gửi một yêu cầu trước tới các nhà sản xuất vaccine về 1,5 triệu liều vaccine polysaccharide đa giá và 1,5 triệu liều vaccine liên hợp mới về viêm màng não A. Do vấn đề sản xuất với một nhà sản xuất nênyêu cầu này có thể không được đáp ứng đầy đủ. Để lấp đầy khoảng trống trong việc cung cấp kho dự trữ, WHO đã yêu cầu hai nhà sản xuất của khu vực công, Instituto Finlay ở Cuba và Bio-Manguinhos ở Brazil, cung cấp 600.000 liều vaccine polysaccharide. Họ hào phóng đã đồng ý làm như vậy. Tình trạng thiếu hụt này về vaccine nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy sự phát triển của một vaccine liên hợpj đa giá với giá cả phải chăng cho người dân và chính phủ các nước châu Phi. Hiện tại, WHO tiếp tục làm việc với ICG và các đối tác khác để đảm bảo rằng các kho dự trữ vaccine polysaccharide được duy trì ở một mức độ đầy đủ cao để xử lý các vụ dịch trong tương lai tại vành đai viêm màng não của châu Phi.
|
TRANG CHỦ
