Ebola tại Tây Phi: Chiến dịch hồi phục và loại trừ dịch bệnh
Ngày 28/7/2015. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đến ngày 17/7/2015 thế giới đã ghi nhận 27.754 ca mắc và 11.328 tử vong do vi rút Ebola tập trung chủ yếu ở 3 quốc gia Tây Phi: Guinea, Sierra Leone, Liberia (27.652 ca mắc, 11.264 tử vong). Đáng chú ý là sau gần 2 tháng được WHO công bố thoát dịch, Liberia xác nhận ca Ebola mới là do sự lây lan của dịch bệnh. Được sự hỗ trợ của WHO và các tố chức quốc tế, các quốc gia Tây Phi đang trong chiến dịch hồi phục và loại trừ dịch bệnh.
Người dân Tây Phi diễu hành trên đường chống lại dịch bệnh Ebola
WHO cho biết hiện nay dịch bệnh Ebola vẫn diễn biến phức tạp một số khu vực phía Tây Guinea và Sierra Leone, tại Liberia ngày 09/5/2015 được WHO công bố “thoát dịch” nhưng đến 29/6/2015 đã ghi nhận ca nhiễm mới từ một trường hợp tử vong nghi ngờ và tới ngày 15/7 xác nhận thêm 6 người nhiễm Ebola từ những người tiếp xúc với trường hợp tử vong này. Chính phủ Liberia đã nâng mức cảnh báo với người dân và đội phản ứng nhanh cần tiếp tục theo dõi, giám sát những người tiếp xúc, nghi ngờ tại khu vực Margibi tái phát dịch bệnh Ebola. 
Phạm vi ảnh hưởng của dịch bệnh Ebola trên thế giới
Mặc dù dịch bệnh Ebola cơ bản đã được khống chế nhưng vẫn là một nguy cơ y tế công cộng gây quan ngại quốc tế, WHO khuyến cáo các quốc gia không bị ảnh hưởng tiếp tục giám sát, sẵn sàng ứng phó, các quốc gia giáp khu vực 3 nước Tây Phi ưu tiên hỗ trợ kỹ thuật, hậu cần, tăng cường năng lực, thực hiện kế hoạch thực địa; hợp tác qua biên giới, trao đổi, chia sẻ thông tin giữa các quốc gia; phối hợp đối tác toàn cầu và nâng cao vai trò các cấp chính quyền; hợp tác quốc tế đánh giá kết quả, phổ biến, chia sẻ bài học kinh nghiệm, thực tiễn hoạt động phòng chống Ebola; tăng cường thực hiện quy định của Điều lệ y tế quốc tế IHR, đảm bảo nâng cao năng lực cốt lõi đáp ứng vấn đề khẩn cấp về y tế công cộng. 
Một bệnh nhân Ebola ở Tây Phi đang được theo dõi điều trị
Liberia xác nhận ca Ebola mới là do sự lây lan của dịch bệnhNgày 14/7/2015. MONROVIA, LIBERIA. Reuters. Liberia xác nhận ca Ebola mới là do sự lây lan của dịch bệnh (Liberia Confirms New Ebola Case as Outbreak Spreads). Một quan chức y tế cho biết vào hôm thứ 3, một phụ nữ Liberia đã tử vong do Ebola trong một bệnh viện tại Monrovia không lâu sau khi nhập viện, trở thành ca bệnh thứ 6 được xác nhận do vi-rút này gây ra từ khi nó tái bùng phát tháng trước sau 7 tuần tạm lắng xuống. Nạn nhân từ Hạt Montserrado, nơi có thủ đô Monrovia, được cho là có liên quan tới 5 ca bệnh khác từ Hạt Margibi láng giềng, nơi mà căn bệnh tái xuất hiện. Sự phát hiện người phụ nữ này làm tăng lên sự lo ngại rằng căn bệnh có thể đã lây lan tới một khu vực mới của nước này. Bộ Trưởng Bộ Y tế của Liberia, Bs Francis Ketteh trả lời với Reuters: “Có một ca bệnh mới, lần này khu vực phản ứng là Hạt Montserrado, người này đã tử vong tại Monrovia”. Một báo cáo y tế đã được gửi tới các quan chức trong phản ứng chống Ebola cho rằng người phụ nữ đã tử vong vài giờ sau khi được nhập viện chứng tỏ sự giám sát những người tiếp xúc đã biết trước đó không đủ nghiêm ngặt. Hơn 11.200 người đã tử vong do Ebola kể từ khi dịch bệnh bắt đầu vào tháng 12/2013, đáng chú ý là Liberia đã tuyên bố hết Ebola vào ngày 9/5 nhưng đã báo cáo về một ca bệnh mới chưa đầy hai tháng sau đó. Các quan chức y tế cho biết vi-rút có lẽ vẫn còn ẩn nấp trong nước này trong giai đoạn đó và có thể đã được tái kích hoạt bởi một người sống sóng, qua đường tình dục. 
Chủ tịch Liên minh châu Phi Dlamini-Zuma đề nghị WHO hỗ trợ 3 nước Tây Phi loại trừ dịch bệnh Ebola
Chiến dịch loại trừ bại liệt của Nigeria giúp ngăn ngừa dịch bệnh EbolaNgày 22/7/2015. WHO-Chiến dịch loại trừ bại liệt của Nigeria giúp ngăn ngừa dịch bệnh Ebola (Nigeria's Polio Eradication Campaign Helped Prevent Ebola Epidemic). Nigeria vừa trở thành quốc gia không có bệnh bại liệt lần đầu tiên trong lịch sử nước này, phải mất rất nhiều nỗ lực cần mẫn, các cuộc đàm phán kỹ lưỡng, cam kết và hàng nghìn tình nguyện viên, tất cả những nỗ lực đó đã giúp cứunước này khỏi một dịch bệnh Ebola.Vào tháng 7 năm ngoái Patrick Sawyer đã lên chuyến bay từ Liberia tới Nigeria, lúc đó rõ ràng là người này đã bị ốm khi lên máy bay và khi tới sân bay quốc tế tại Lagos, người này đã té xỉu. Vào lúc đó, tất cả các bệnh viện công cộng đã đóng cửa vì vậy người này đã được đưa tới một bệnh viện tư, nơi ông đã tử vong. Dù người này đã lây lan vi-rút sang gần 20 người khác và 8 người trong số này đã tử vong, Nigeria đã không nghĩ tới một dịch bệnh Ebola.Oyewale Tomori, lãnh đạo Viện Hàn lâm khoa học Nigeria (NigerianAcademy of Science) và là Chủ tịch Ủy ban loại trừ bại liệt (Committee to Eradicate Polio) nói: “Đó là sự kết hợp của những sự kiện may mắn và một chút sự chuẩn bị sẵn sàng của chúng tôi”, ông cho rằng vì Sawyer đã bị bệnh khi người này tới Lagos và không đi tới một bệnh viên công, vài người đã có tiếp xúc gần gũi với anh ta. Bs Mohammed Pate, nguyên là một quan chức y tế của Nigeria người hiện đang ở Đại Học Duke ở Hoa kỳ đồng ý rằng các hành động nhanh chóng kết hợp với sự may mắn đã ngăn chặn một đợt dịch to lớn: “Ca bệnh này đã đi tới một bệnh viện tốt, nơi nhà cung cấp, Bs. Ameyo Adadevoh, đã là một nhà lãnh đạo mãnh mẽ… đã nêu lên cảnh báo và gửi thông tin để tìm kiếm các ca bệnh tới liên lạc”. Đây là khi hệ thống giám sát vốn có của Nigeria dành cho bại liệt có tác dung. Hàng nghìn người, bao gồm các tình nguyện viên, đã sử dụng hệ thống này để tìm những người đã phơi nhiễm với Ebola, họ đã được cách ly và danh sách người tiếp xúc đã được cập nhật thường xuyên. Mọi du khách đến Nigeria đều được kiểm tra sốt cũng như những người ra khỏi nước này vì các công việc đã làm với bại liệt, Tomory cho biết Nigeria cũng đã có một phòng thí nghiệm nơi các kỹ thuật viên có thể nhanh chóng chẩn đoán vi-rút Ebola: “Tôi nghĩ rằng thực tế là chúng ta đã có cái chúng ta gọi là một trung tâm điều hành khẩn cấp đối với bại liệt do đó dễ dàng triển khai để giải quyết các vấn đề của Ebola. Hiện giờ với các ca bệnh mới của nước láng giềng Liberia, Chính phủ Nigeria đang cảnh báo người dân cảnh giác cao độ, thực hiện vệ sinh tốt, rửa tay thường xuyên và tránh tiếp xúc với bất kỳ ai bị ốm”. Các nhà hảo tâm cam kết hàng tỷ giúp hồi phục do dịch bệnh EbolaNgày 11/7/2015. NEW YORK-Các nhà hảo tâm cam kết hàng tỷ giúp hồi phục do dịch bệnh Ebola (Donors Pledge Billions for Ebola Recovery). Liên Hiệp Quốc (UN) cho biết rằng cộng đồng quốc tế đã cam kết hơn 3,4 tỷ đô-la trong việc tài trợ thêm nhằm giúp 3 nước Tây Phi hồi phục khỏi dịch bệnh Ebola đã cướp đi sinh mạng hơn 11.000 người và tàn phá nền kinh tế các nước này. Cuộc họp do Tổng thư Ký Ban Ki-moon triệu tập tại Trụ sở UN ở New York đã quyên góp được thêm 3,4 tỷ đô-la nhằm cam kết hỗ trợ các nỗ lực hồi phục của 3 nước bị ảnh hưởng bởi Ebola. Bộ trưởng bộ tài chính của Liberia, Guinea và Sierra Leone đã thỉnh cầu 3,2 tỷ đô-la để hỗ trợ một chiến lược nhắm vào việc đưa số ca bệnh về không trong vòng 24 tháng tiếp theo nhưng vào cuối phiên họp các nước tài trợ và các cơ quan quốc tế đã cam kết vượt mức mà nhiều nhà phân tích đã dự đoán. 
Các nhân viên y tế tập trung tại một phòng khám tại Nedowein, Liberia, Ngày 10/7/2015 Jackson Mvunganyi
Hơn 5 tỷ đô-la (More than $5 billion) Cuộc họp đã nhận được những cam kết, kế hợp với các nguồn trợ cấp được hứa trước đó đưa tổng kinh phí được cam kết lên tới 5,18 tỷ đô-la. Phát biểu tại cuộc hội nghị vào hôm thứ 6, Helen Clark, chủ tịch Chương trình phát triển UN (U.N. Development Program) cho biết hội nghị đã vượt xa hơn sự tài trợ để “tăng cường các quan hệ đối tác mới trong việc hỗ trợ hồi phục” (to forge new partnerships in support of recovery) giữa các nước bị ảnh hưởng và các đối tác tài trợ. Một số lời cam kết sớm bao gồm 495 triệu đô-la từ Liên minh châu Âu (EU) 495 triệu đô-la, từ Ngân hàng phát triển châu Phi (African Development Bank) 745 triệu đô-la, từ Ngân hàng phát triển Hồi giáo (Islamic Development Bank) 360 triệu đô-la và từ Hoa Kỳ (US) 266 triệu đô-la và từ Anh (UK) 340 triệu đô-la. 
Những chuyến hàng cứu trợ liên tục được chuyển đến Tây Phi ngoài sự mong đợi
Những cảnh báo coi chừng sự tự mãn (Warns against complacency) Chủ tịch Liên minh châu Phi (African Union) Robert Mugabe đã cảnh báo cộng đồng các đối tác tài trợ coi chừng sự tự mãn: “chỉ cần Tây Phi còn có các ca bệnh Ebola, phần còn lại của thế giới có mối liên hệ với nhau vẫn không an toàn” (as long as West Africa still had cases of Ebola, the rest of our interconnected world was not safe). Tổng thống Liberia Ellen Johnson Sirleaf cũng đồng ý với quan điểm này, Bà phát biểu tại hội nghị vào hôm thứ sáu rằng “thế giới có vai trò to lớn trong việc chúng tôi phải ứng với mối đe dọa toàn cầu này như thế nào” (world has a great stake in how we respond to this global threat) và cho rằng số tiền này sẽ giúp người dân 3 nước Tây Phi xây dựng lại cuộc đời của họ: “Thế giới đang ngày càng liên hệ với nhau hơn và Ebola thì không chỉ biết đến các biên giới quốc gia” (The world is more interconnected and the Ebola knows not national boundaries). Tổng thống Guinea Alpha Conde đã kêu gọi xóa nợ cho 3 nước và Tổng thống Sierra Leone Ernest Bai Koroma đã cảnh báo coi chừng sự tự mãn hiện nay khi dịch bệnh đang giảm. Thách thức phía trước (Challenge ahead) Thách thức chính hiện nay là các nguồn tài trợ sẽ được thu gom và chi cho các nước bị ảnh hưởng như thế nào, Cơ quan cứu trợ quốc tế Oxfam đã đón mừng sự hỗ trợ tài chính nhưng cũng thắc mắc rằng các nước tài trợ liệu có làm theo đúng cam kết không. Trong quá khứ đã từng có những báo cáo về các lời hứa đã không được thực hiện sau khi kết thúc các cuộc họp tài trợ cấp cao như này, nói cách khác tiền được tài trợ cho các phản ứng nhân đạo thường không đầy đủ, khiến các nước bị ảnh hưởng thiếu sự giúp đỡ cần thiết. Trong một phát biểu sau hội nghị, Oxfam cho biết: “Giờ đây các nhà hảo tâm và các chính phủ nhận viện trợ phải có trách nhiệm đảm bảo rằng khoản tài trợ được cam kết được phân phát theo cách minh bạch và hữu ích nhất”. 
Kiểm soát dịch bệnh Ebola vẫn đang là thách thức với người dân Tây Phi
Các ca bệnh Ebola (Ebola cases) Trong một diễn tiến khác hôm thứ sáu, các thử nghiệm trên các ca Ebola gần đây tại Liberia cho thấy vi-rút này tương đồng về mặt di truyền với nhánh vi-rút đã lây lan trong khu vực này hơn sáu tháng trước. Các quan chức y tế cho biết các phát hiện này có nghĩa là dịch bệnh có lẽ không phải là do vi-rút bước vào Liberia từ các nước láng giềng và sự lây lan dường như đã không được phát hiện hàng tuần và đã được kíchhoạt bởi một người sống sót khỏi Ebola. Ebola được cho là có thể sống sót không quá 21 ngày trong máu. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho biết vi-rút có thể sống sót hàng tháng trời trong tinh dịch và một số mô mềm.
|
TRANG CHỦ
