|
WHO: Dịch bệnh Ebola có thể chấm dứt vào cuối năm nay
Ngày 4/08/2015. GENEVA. Tổ chức Y tế thế giới (WHO): Dịch bệnh Ebola có thể chấm dứt vào cuối năm nay (WHO: West Africa Ebola Epidemic Could Be Over by Year End). Một quan chức cấp cao của tổ chức này cho rằng chấm dứt dịch bệnh Ebola tại Tây Phi vào cuối năm nay là một mục tiêu thực tế và phù hợp. Theo báo cáo của WHO, trong 4 tuần qua các ca bệnh Ebola giảm từ 35 ca trong một tuần xuống còn 2 ca trong tuần này, 1 ca tại Sierra Leone và 1 tại Guinea nhưng họ khuyến cáo số ca bệnh này có khả năng gia tăng và tái bùng phát vì nguy cơ dịch bệnh còn cao. 
Trợ lý Tổng giám đốc của WHO, Bruce Aylward phát biểu bài báo cáo trong một cuộc họp báo về Ebola tại Liên Hiệp Quốc ở Geneva, ngày 16/9/2014
Cơ quan Liên Hiệp Quốc (UN) cho biết đối phó với dịch bệnh đã thực hiện tốt hơn, trong những tháng qua các nhân viên y tế đã có biện pháp kiểm soát hiệu quả hơn để đối phó với sự lây truyền của dịch bệnh. Trợ lý giám đốc của WHO, Bruce Aylward giải thích các nhân viên y tế trở nên tốt hơn trong xác định bệnh nhân bị nhiễm virus Ebola và theo dõi tất cả những người có tiếp xúc với bệnh nhân. Ông cho rằng số ca mắc Ebola giảm xuống vì có ít bệnh nhân có khả năng lây lan dịch bệnh bị bỏ sót và khuyến cáo chống lại sự tự mãn khi nguy cơ lớn từ dịch bệnh Ebola vẫn tồn tại: “Nguy cơ lớn nhất hiện nay là tâm trạng phấn khởi vô lý, để trích dẫn một nhà kinh tế nổi tiếng hay những kỳ vọng không thực tế hay những người đang suy nghĩ: 'Oh tốt rồi, con số giảm từ 30-25 xuống còn 7-2 ca bệnh, nó sẽ giảm xuống còn 0, đến 1 và 0’ (It will go to zero, to one and zero), nó sẽ không còn”. Ông cho biết: “Điều gì sẽ xảy ra tại một số khu vực nơi vẫn còn sự lan truyền virus, chúng ta có thể có việc chôn cất không an toàn trở lại, chúng ta có thể bỏ qua tiếp xúc của những người nhiễm virus tại khu vực mới và chúng ta sẽ có bùng phát dịch bệnh”. Aylward rất nhiệt tình về sự phát triển với những gì xuất hiện với văc-xin Ebola an toàn hiệu quả, ông nói với hãng tin VOA rằng vắc-xin có thể đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát và ngăn ngừa dịch bệnh nhưng mọi người phải bình tĩnh cho sự mong đợi của chúng: “Đôi khi mọi người nên từ bỏ ý nghĩ cho rằng đó là một sự thay đổi cuộc chơi, nó không phải thay đổi nhiều như một chất tăng”, ông nói: “Các trò trơi vẫn là về trường hợp phát hiện tiếp xúc, cách ly nhanh chóng và chôn cất an toàn, đó là cách chắc chắn chấm dứt dịch bệnh Ebola trong giai đoạn hiện nay. Hiện nay những gì văc-xin có thể làm, có thể giúp giảm số ca bệnh hay những người có tiếp xúc và bị phơi nhiễm với virus, giúp bảo vệ các nhân viên y tế tiềm năng. Vì vậy, nó sẽ giúp chúng ta an toàn hơn”. Aylward nhấn mạnh rằng Guinea, Sierra Leone và Liberia giảm số ca mắc và tử vong do Ebola xuống còn 0 mà không có sự hỗ trợ của vắc-xin. 
Một số người sống sót khỏi đại dịch Ebola vẫn phải đối mặt với sự kỳ thị
Những người sống sót khỏi Ebola đối phó khi dịch bệnh suy yếuNgày 07/08/2015. FREETOWN, SIERRA LEONE. Những người sống sót khỏi Ebola đối phó khi dịch bệnh suy yếu (Ebola Survivors Struggle as Epidemic Wanes). Cách đây 1 năm vào ngày 8/8/2014, WHO đã công bố tình trạng khẩn cấp y tế quốc tế (international health emergency). WHO cho biết, dịch bệnh tồi tệ nhất trong lịch sử đã giết chết hơn 11.000 người tại Tây Phi nhưng 13.000 người đã chiến đấu với virus này tại Guinea, Liberia và Sierra Leone. Yusuf Kabba là một trong số họ, anh đã bị nhiễm virus vào tháng 10 năm ngoái trong thời kỳ đỉnh cao của dịch bệnh và được cứu sống nhưng vẫn còn hoảng sợ với những gì được chứng kiến trực tiếp tại các trung tâm điều trị. Kabba cho hay: “Tôi đã chứng kiến những điều thật kinh khủng. Tôi đã thấy những xác chết, chứng kiến những đau đớn, chứng kiến mọi người đang chết dần đi. …” 
Bệnh nhân khỏi Ebola Yusuf Kabba được chụp hình bên ngoài nơi ở của anh tại Freetown, Sierra Leone, ngày 07/08/2015.(Hình ảnh: Nina deVries/VOA News)
Để giúp những bệnh nhân sống sót khỏi dịch bệnh như anh, anh đã bắt đầu thành lập Hiệp hội những bệnh nhân sống sót khỏi Ebola (Association of Ebola Survivors) của Sierra Leone và cố gắng hướng dẫn những người khác về virus. Hình thức cam kết cộng đồng này được tin là đóng vai trò quan trong trong việc ngăn chặn dịch bệnh, bác sĩ Anders Nordstrom, người đứng đầu của WHO tại Freetown phát biểu: “Có những thách thức lớn tại đây với niềm tin của người dân trong cộng đồng, tin rằng có nhiều điều đang tin mà các bạn cần để thực hiện trong ngăn ngừa dịch bệnh Ebola và điều đó có khả năng để sống sót. Vì vậy chỉ đối với những người chứng kiến rằng bạn có thể sống sót có thể giúp ích được rất nhiều”. Hội nghị quốc tế (International conference) Ông Nordstrom cho biết rằng bởi vì những người sống sót đối mặt với quá nhiều vấn đề hậu Ebola, thật quan trọng để có một hội nghị quốc tế để tìm hiểu thêm về nó. Các nhân viên y tế, các nhà khoa học và các chuyên gia khác đã đếm tham dự tại Sierra Leone để thảo luận những tiến bộ trong chăm sóc bệnh nhân tại trung tâm điều trị, nghiên cứu và “bio-banking”, liên quan đến việc cất trữ các mẫu sinh học đối các nghiên cứu hơn nữa. Những người sống sót khỏi dịch Ebola cũng nói về những thách thức mà họ vẫn phải đối mặt, bao gồm tổn thương về tinh thần, đau khớp và các vấn đề về thị lực, Kabba cho rằng anh hy vọng những người sống sót có thể nhận sự trợ giúp về tài chính nhiều hơn nữa bởi vì nhiều người đã mất nghề nghiệp của họ khi bị mắc bệnh và đối mặt với sự kỳ thị. Sự chấm dứt dịch bệnh là trong tầm nhìn, hiện nay với các ca bệnh chỉ là một phần nhỏ so với cách đây một năm và các nhà khoa học đang thực hiện về văc-xin có khả năng. Tuy nhiên, Kabba cho biết anh hy vọng thế giới sẽ không bao giờ quên những gì đã xảy ra đối với đất nước của anh: “Dịch bệnh Ebola là một vấn đề toàn cầu và không chỉ là tại Sierra Leone” (The issue of Ebola is a global issue, and not just Sierra Leone). 
Vắcxin Ebola VSV-EBOV mới chỉ giới hạn thử nghiệm trên khỉ
Nghiên cứu cho thấy liều vắc-xin bảo vệ khỉ khỏi EbolaNgày 06/08/2015. VOA news. Nghiên cứu cho thấy liều vắc-xin bảo vệ khỉ khỏi Ebola (Study Shows Dose of Vaccine Protects Monkeys From Ebola). Tuần trước, Tạp chí y học The Lancet xuất bản một nghiên cứu cho thấy một vắc-xin được phân phối tại Guinea có hiệu quả 100% bảo vệ khỏi Ebola nhưng liệu nghiên cứu này có đủ độ tin cậy? Tiêu chuẩn vàng cho các nghiên cứu lâm sàng (gold standard for clinical studies) bao gồm một nhóm nhận được sự điều trị (a group that receives the treatment), một nhóm không được điều trị ngoài việc chăm sóc thông thường (a group that receives nothing but regular care) và một nhóm thứ 3 nhận giả dược (placebo). Vì lý do y đức và những nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng không có nhóm đối chứng (no control group) và không ai được dùng giả dược (no one received a placebo) trong nghiên cứu ở Guinea mà chỉ tập trung vào việc ngăn chặn càng nhiều ca tử vong càng tốt do một căn bệnh đã cướp đi sinh mạng hơn 11.000 người tại Tây Phi. Những nghi vấn xung quanh nghiên cứu trên Tạp chí The Lancet giải thích tại sao một nghiên cứu khác mới được công bố bởi Viện Y học Quốc gia Hoa Kỳ (U.S. National Institutes of Health_NIH) sẽ được chào đón bởi các nhà khoa học và các nhân viên y tế trong nỗ lực chấm dứt dịch bệnh đã hoành hành tại 3 nước Tây Phi và đe dọa những nước khác. Các nhà khoa học tại NIH đã tiến hành một nghiên cứu với khỉ macaque đã cho thấy một liều đơn vắc-xin đã mang lại 100% bảo vệ khỏi vi-rút Ebola khi những con khỉ nhận được vắc-xin 7 ngày trước khi phơi nhiễm với Ebola, nếu những con khỉ nhận được vắc-xin 3 ngày trước khi phơi nhiễm, chúng vẫn được bảo vệ một phần. Loại vắc-xin này cũng chính là loại mà người dân ở Guinea nhận được có tên gọi là VSV-EBOV chứa một vi-rút đã được làm yếu (VSV) có mang protein từ một vi-rút Ebola, kết quả là một loại vắc-xin an toàn không làm những người khỏe mạnh bị ốm.
Theo kết quả thử nghiệm sơ bộ mới nhất về vắcxin VSV-EBOV của Cơ quan Y tế Cộng đồng Canada do công ty dược phẩm Merck phát triển
Chưa thể tiến hành những thử nghiệm trên người (Human trials not possible) TS. Anthony Fauci, giám đốc Viện dị ứng và các bệnh truyền nhiễm Quốc gia tại NIH, trả lời với VOA: “Điều đó có nghĩa rằng bạn có thể sử dụng vắc-xin vào giai đoạn cuối của dịch bệnh là rất quan trọng vì đó là khi bạn có thể muốn sử dụng nó, một điều quan trọng khác là có thể bảo vệ chống lại các biến thể phức tạp của virus Ebola đang hoành hành”. Fauci nhận định: “Lịch sử cho chúng ta thấy rằng Ebola không chỉ xuất hiện và biến mất, chúng ta đã chứng kiến khoảng 24 đợt dịch từ năm 1976, phần lớn số này tương đối nhỏ và không có dịch nào có quy mô bằng đợt dịch mà chúng ta đã thấy tại Tây Phi hiện nay. Tất cả chúng ta trong ngành y tế công cộng tin rằng sẽ có những dịch Ebola khác và đó là lý do tại sao chúng ta cần chuẩn bị, nếu có một vắc-xin hiệu quả sẵn sàng triển khai ngay lúc đầu của dịch bệnh này tại Tây Phi thì chúng ta đã có thể cứu được rất nhiều sự đau khổ, bệnh tật và chết chóc, vì vậy chúng tôi muốn tiếp tục chắc chắn rằng chúng ta có loại vắc-xin này được phát triển hoàn toàn cho lần tiếp theo chúng ta sẽ triển khai nó”. Chủng Zaire (Zaire strain) Có 4 chủng vi-rút Ebola khác nhau. Chủng vi-rút Ebola đang hoành hành tại Tây Phi là chủng Zaire chết người, mỗi một trong 4 chủng này có những biến thể khác nhau, loại vắc-xin này bảo vệ khỏi các biến thể của chủng Zaire. Fauci cho rằng có những loại vắc-xin Ebola hứa hẹn khác đang trong các giai đoạn phát triển khác nhau nhưng số người mắc vi-rút đã giảm tới mức thấp tới mức mà chưa thể thử nghiệm trên người được. WHO cho biết chỉ có 2 ca Ebola được xác nhận trong tuần qua: một ở Guinea và một ở Sierra Leone. Đây là số ca bệnh thấp nhất hàng tuần từ tháng 3/2014 và là lần giảm liên tục thứ 3 trong tỷ lệ ca mắc hàng tuần. Tuy nhiên, báo cáo này không có nghĩa rằng Ebola đã biến mất, WHO vẫn lo ngại những người đã phơi nhiễm với vi-rút vẫn còn ở ngoài kia. Chuẩn bị cho những đợt dịch mới (Preparing for new outbreaks) Còn như về phía các nhà khoa học, Fauci nói rằng nghiên cứu về vắc-xin Ebola sẽ không dừng lại: “Lịch sử cho chúng ta thấy rằng Ebola không chỉ xuất hiện và biến mất. Chúng ta đã có khoảng 24 đợt dịch từ năm 1976, phần lớn số này tương đối nhỏ, không có dịch nào có quy mô bằng đợt dịch mà chúng ta chứng kiến tại Tây Phi hiện nay. Tất cả chúng ta trong ngành y tế công cộng tin rằng sẽ có những dịch Ebola khác và đó là lý do tại sao chúng ta cần chuẩn bị” Ông nói thêm rằng những công ty dược có liên quan trong việc phát triển vắc-xin Ebola muốn được sử dụng chúng. Trước khi dịch bệnh Ebola tại Tây Phi bắt đầu, các nhà khoa học đã đang làm việc để phát triển vắc-xin chống lại những vi-rút xuất huyết chết người khác: 3 chủng khác của Ebola, vi-rút Marburg và sốt Lassa. Trong số 3 bệnh này, sốt Lassa là căn bệnh nguy hiểm chết người nhất, theo thống kê của CDC nó cướp đi sinh mạng 5.000 người một năm tại Tây Phi. Fauci cho biết: “Mục đích ban đầu của chúng tôi trước khi có dịch bệnh Ebola tại Tây Phi là nhằm: có VSV như là một véc-tơ và có Marburg, Lassa và Ebola tại đó. Đó là kế hoạch ban đầu, khi Ebola có đợt dịch lịch sử này tại Tây Phi, chúng tôi tạm gác những bệnh này sang một bên và tập trung vào phát triển riêng vắc-xin Ebola vì bản chất khẩn cấp của nó”. WHO cho biết phần lớn các tiến bộ tạo ra chống lại Ebola tại Tây Phi là nhờ các thói quen phòng chống tốt-chủ yếu là tìm những người đã phơi nhiễm với vi-rút và cách ly họ để giảm bớt lây nhiễm, mặc dù đã có những nỗ lực tốt nhất tổ chức này vẫn dự đoán sẽ có nhiều người hơn nữa tại Guinea và Sierra Leone mắc vi-rút trong những tuần tiếp theo. Mặc dù sau khi dịch bệnh đã kết thúc, vi-rút vẫn có thể tái bùng phát và cần phải có sự cảnh giác liên tục và các nhóm phản ứng nhanh (rapid response teams) với dịch bệnh. 
Tiến sĩ Thomas Frieden, Giám đốc US CDC
Giám đốc CDC thăm Sierra Leone để đánh giá cuộc chiến EbolaNgày 03/08/2015. VOA News. Giám đốc CDC thăm Sierra Leone để đánh giá cuộc chiến Ebola (CDC Director Visits Sierra Leone to Assess Ebola Fight). Giám đốc CDC Hoa Kỳ (US CDC) đã tới thăm Sierra Leone vào hôm thứ Hai nhằm đánh giá cuộc chiến chống Ebola, căn bệnh đã cướp đi sinh mạng hơn 11.000 người tại Tây Phi. 
Bảng tuyên truyền ghi dòng chữ “Ngăn chặn Ebola” tại Freetown, Sierra Leone, 07-11-2014
Dừng chân tại Freetown, TS. Thomas Frieden đã bày tỏ sự lạc quan vì vi-rút chết người này đã bị dập tắt nhưng khuyên Sierra Leone cần phải tiếp tục cảnh giác cao độ như họ đã làm khi một ca tử vong Ebola gần đây khiến 500 người bị cách ly tại huyện Tonkolili phía bắc của nước này, nơi trước đó đã vắng bóng ca bệnh Ebola trong 150 ngày. Ông nói: “Phản ứng đó rất mạnh mẽ, nhanh chóng, đã có sự xác minh những người tiếp xúc, giám sát người tiếp xúc và một vài người tiếp xúc bị ốm và họ đã được xét nghiệm và cách ly. Đó là cách bạn ngăn chặn các dịch bệnh”. Ông Frieden cho biết những lý do chính làm tồn tại những ca bệnh hiện nay là sự chôn cất không an toàn và sự chăm sóc không an toàn tại các nhà dân thay vì tại các trung tâm điều trị Ebola. Nhắc đến sự công bố thử nghiệm vắc-xin Ebola thành công gần đây tại Guinea của WHO, Frieden cho biết các quan chức CDC sẽ làm việc cùng với chính phủ Sierra Leone và WHO để xác định liệu các đợt tiêm chủng khác có nên được tiến hành tại Sierra Leone hay không, và cho đối tượng nào: “Đó là tổ chức gọi là Ban giám sát an toàn dữ liệu và họ đang họp ngày hôm nay để xác định liệu có nên tạo ra một số khác biệt trong việc thử nghiệm được diễn ra như thế nào tại Sierra Leone”. Đối với tài xế taxi Mohamed Barrie, công việc của anh bị ảnh hưởng vì Ebola, tin tức mới này mang lại sự hy vọng, anh cho biết: “Nhiều người bạn của tôi đã mất việc và tôi đã mất hai người bạn, nó đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi người”. Ông Frieden cho biết CDC sẽ tiếp tục công việc cải thiện hệ thống y tế tại Sierra Leone, Guinea và Liberia và tiến hành các khảo sát sâu hơn vào khía cạnh những triệu chứng của những người sống sót có thể bằng việc lập một viện y tế công cộng quốc gia tại Sierra Leone.
|
TRANG CHỦ
