Các hậu quả gián tiếp và tác động của khủng hoảng Ebola với phòng chống sốt rét
Ngày 28/8/2015. Malaria news-Các hậu quả gián tiếp và tác động của khủng hoảng Ebola với phòng chống sốt rét (The indirect complications of the Ebola crisis and its impact on malaria control). Hậu quả 3 quốc gia Tây Phi là Sierra Leone, Liberia và Guinea gánh chịu hầu hết số ca mắc và tử vong do Ebola nhưng vụ dịch khủng khiếp đã gián tiếp tác động đến các vùng bị ảnh hưởng theo nhiều cách bao gồm gia tăng sự lan truyền, số ca mắc và tử vong sốt rét.
 | | Ảnh: CDC |
Cuộc khủng hoảng Ebola (EVD) bùng phát đầu tiên ở Guinea vào tháng 2/2014 ở Tây Phi, sau đó nhanh chóng lan rộng đến 9 quốc gia trên thế giới, cướp đi hơn 11.000 mạng sống và phần lớn diễn ra tại ba quốc gia ở Tây Phi là Sierra Leone, Liberia và Guinea. Vụ dịch khủng khiếp đã gián tiếp tác động đến các vùng bị ảnh hưởng bằng nhiều cách bao gồm gia tăng sự lan truyền bệnh sốt rét, số ca mắc và tử vong. Hơn thế nữa, vụ dịch nguy hiểm này đã gián tiếp tác động đến các vùng bị ảnh hưởng theo nhiều cách khác, một năm sau đó tình hình được kiểm soát tốt hơn nhiều, tuy nhiên sự lan truyền vẫn đang tiếp diễn. Trong một blog gần đây, nghiên cứu sinh tại Đại học Vệ sinh và Y học nhiệt đới London (LSHTM) Allie Robinson kể lại kinh nghiệm của mình trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của mình tới Sierra Leone-như một thầy thuốc đoán bệnh. Cho đến tháng này chỉ có 5 trường hợp mới được báo cáo-con số thấp nhất kể từ khi vụ dịch bắt đầu một năm trước đây, đây thực chất là một kết quả của các chương trình kiểm soát nghiêm ngặt tập trung vào việc tăng cường xây dựng năng lực cho các cuộc điều tra ca bệnh và truy tìm nguồn tiếp xúc.
 | | Cửa hiệu thuốc cổ truyền |
Các hậu quả và các hiệu ứng gia tăng (Complications and knock-on effects) Quy mô của vụ dịch phần lớn là do sự phá hủy hoàn toàn các hệ thống y tế địa phương,điều này tất nhiên có ảnh hưởng đến sự gia tăng với các bệnh khác mà bệnh dịch hạch xuất hiện ở những vùng đó. Ví dụ, nhiều phòng bệnh dành cho thai sản đã buộc phải đóng cửa hoàn toàn do có nguy cơ cao lây truyền Ebola từ bệnh nhân cho nhân viên y tế trong khi sinh, ở những nơi có tỷ lệ tử vong bà mẹ và trẻ sơ sinh khi sinh con là thuộc hàng cao nhất trên thế giới, việc thiếu tiếp cận với các dịch vụ có giá trị như thế là một mối quan ngại lớn, đó là một tình huống tương tự liên quan đến chẩn đoán và điều trị tiêu chảy và các bệnh đường hô hấp thường gặp ở các nước này. Bên cạnh các trung tâm chăm sóc sức khỏe bị quá tải bởi số lượng tuyệt đối của bệnh nhân bị trầm trọng hơn do sự mất mát của nhân viên với EVD- sự lây truyền sốt rét, số ca mắc và tử vong bị ảnh hưởng bởi các hậu quả nghiêm trọng hơn nữa. Bệnh nhân bị sốt trở nên miễn cưỡng khi đến các trung tâm y tế bởi vì chúng được coi là "một nơi mà bạn đi đến cái chết", không khuyến khích bệnh nhân sốt rét tìm kiếm điều trị và thường đến thăm các thầy lang như là một cách thay thế, ngay cả khi họ đến các phòng khám, các kỹ thuật viên sợ hãi khi lấy máu để soi dưới kính hiển vi nhằm chẩn đoán sốt rét. Một số vụ bạo loạn và sự cố cướp bóc diễn ra tại các trung tâm y tế và bệnh viện trên khắp 3 nước này, dẫn đến sự gián đoạn tiếp theo của chương trình phòng chống. Sự nghi ngờ và giận dữ nảy sinh khi người dân địa phương tin rằng nhân viên y tế bằng cách nào đó chịu trách nhiệm mang EVD đến các làng của họ, dẫn đến các cuộc tấn công vào nhân viên y tế và phương tiện xe cộ chở màn ngủ, hơn nữa nghi ngờ nảy sinh xung quanh việc sử dụng màn ngủ khi được khuyến cáo rằng màn ngủ dành cho các nạn nhân EVD được chôn cùng với họ. Đáp ứng của WHO với phòng chống sốt rét (WHO response for malaria control) Thừa nhận rằng chương trình đáp ứng Ebola có thể được tăng cường đã làm giảm một số lượng các trường hợp có sốt, WHO công bố hướng dẫn về các biện pháp tạm thời để phòng chống bệnh sốt rét trong các nước bị ảnh hưởng bởi Ebola. Các hướng dẫn tập trung vào sử dụng ACTs kéo dài không phải ở tuyến đầu thông qua các chiến dịch dùng thuốc hàng loạt khẩn cấp với mục tiêu giảm số ca mắc và tử vong do sốt rét; giảm các ca sốt không phải do EVD và bảo vệ nhân viên y tế tuyến đầu đối phó với các bệnh này.
 | | Mang quần áo bảo hộ ở các đơn vị điều trị Ebola của CDC |
Mô hình hóa hiệu quả về tỷ lệ mắc bệnh sốt rét và tử vong(Modelling the effects on malaria morbidity and mortality) Hiệu quả có thể của các chiến dịch như thế đã được phân tích bởi Walker et al, 2015mô hình các tác động của năng lực chăm sóc sức khỏe bị giảm ở các nước bị ảnh hưởng bởi Ebola về tỷ lệ mắc bệnh sốt rét, tỷ lệ tử vong và phân tích hiệu quả tiềm năng của các chiến lược giảm nhẹ theo các hướng dẫn của WHO.Mô hình của họ sẽ nhân tỷ lệ ca mắc mới được phân theo tuổi và quần thể theo tuổi để ước tính số lượng các trường hợp sốt rét phát sinh thêm tại mỗi đơn vị hành chính do dịch bệnh Ebola,số liệu của họ cho thấy có tổng cộng 3,5 triệu ca sốt rét bổ sung không được điều trị, hầu hết trong số đó sẽ xảy ra nhưng thông thường được điều trị,chỉ có một tỷ lệ nhỏ trong số này là do sự lây truyền gia tăng như là kết quả của việc chấm dứt điều trị bệnh sốt rét.Họ phát hiện ra sự ngừng phân phối màn ngủ sẽ có ảnh hưởng sâu sắc hơn về số các trường hợp mắc bệnh sốt rét bổ sung và điều này sẽ còn trầm trọng hơn nếu việc phân phối đã không hồi phục trước khi mùa mưa năm 2015 dẫn đến việc có hơn 2,7 triệu ca sốt rét.
 | | Phân phối màn bị dừng lại. |
Để ước tính các giá trị này làm chuyển dịch tử vong do sốt rét như thế nào họ nhân tử vong theo quy mô dân số, có tính đến sự phân bố tuổi của dân số các trường hợp mắc bệnh sốt rét ở từng đơn vị hành chính để tính toán số lượng các ca tử vong do sốt rét. Họ ước tính có khoảng 10.900 người chết do sốt rétbổ sung do không có sự chăm sóc của phòng khám và bệnh việnvà hơn 3.900 người tử vong do sự gián đoạn trong phân phối màn ngủ,việc cung cấp chăm sóc sức khỏe phải được khôi phục tới mức như trước khi dịch bệnh bùng nổ và họ vẫn dự đoán khoảng 31.800 người tử vong do sốt rét vào năm 2015.Họ cũng cho thấy hiệu quả của việc dùng thuốc hàng loạt bởi thuốc dihydroartemesinin-piperaquine trong 6 tháng vào tháng giêng năm 2015 sẽ dẫn đến số lượng thấp nhất các ca tử vong do sốt rét khi so sánh với việc sử dụng thuốc này trong 3 tháng tại các thời điểm khác nhau trong năm,những dữ liệu này cho rằng hệ thống y tế vẫn còn bị gián đoạn và tỷ lệ bao phủ là 70%. Nhìn chung, các mô hình của họ cho thấy tầm quan trọng của việc khôi phục lại các hệ thống y tế và hoạt động trở lại càng sớm càng tốt, để chúng ta có thể bắt đầu giải quyết tất cả các bệnh bị lãng quên trong vụ dịch này,nỗ lực này sẽ là hoàn toàn cần thiết nếu chúng ta muốn ngăn chặn sự hủy hoại trong hàng thập kỷ của chương trình phòng chống bệnh sốt rét và tiếp tục trên con đường của chúng ta hướng tới việc loại trừ.
|
TRANG CHỦ
