 |
| (ảnh minh họa) |
Dùng dầu diệt ấu trùng muỗi
Để hạn chế sự phát triển của muỗi trưởng thành hoạt động với mật độ cao chích đốt máu gây phiền hà trong sinh hoạt hàng ngày và truyền một số bệnh như sốt xuất huyết, sốt rét, viêm não, giun chỉ bạch huyết... Một trong những biện pháp đơn giản, dễ thực hiện là dùng các loại dầu để diệt ấu trùng muỗi. Ngoài những biện pháp thông thường được đề cập, các nhà khoa học đã khuyến cáo cộng đồng người dân nếu có điều kiện nên sử dụng các loại dầu như dầu hỏa, dầu có sẵn tại địa phương, dầu thương mại để diệt ấu trùng muỗi, không cho chúng phát triển thành muỗi trưởng thành gây ảnh hưởng. Dầu hỏa Vào cuối thế kỷ 19, dầu hỏa đã được cộng đồng dùng để diệt ấu trùng muỗi trước khi các nhà khoa học phát hiện ra muỗi là trung gian truyền một số bệnh cho con người. Có thể nói dầu hỏa được đổ xuống trên bề mặt nước để diệt ấu trùng muỗi là một trong những biện pháp phòng chống muỗi được sử dụng từ rất lâu. Đối với biện pháp này, ấu trùng muỗi gồm bọ gậy và lăng quăng sẽ bị diệt do chết ngạt hoặc do chất độc của dầu ngấm vào cơ thể khi chúng nổi trên mặt nước để thở. Lưu ý biện pháp dùng dầu để diệt ấu trùng muỗi đã tỏ ra không có hiệu quả đối với loài muỗi Mansonia vì bọ gậy và lăng quăng của loại muỗi này không nổi trên mặt nước để thở như các loài muỗi Aedes, Culex và Anopheles. Khi thực hiện biện pháp, chỉ cần đổ dầu hỏa để tạo nên một lớp dầu mỏng trên mặt nước. Thực tế có nhiều loại dầu khác nhau có thể được dùng để diệt ấu trùng muỗi tùy theo vào tình hình và điều kiện của mỗi địa phương. Nếu nhiệt độ ở môi trường càng cao thì cần sử dụng loại dầu càng đặc như dầu nhiên liệu và dầu thô; nếu thủy vực có cây cỏ thì cần dùng loại dầu loãng và có độ lan tỏa nhanh như dầu lửa hoặc dầu diesel. Dầu thả xuống mặt nước có khả năng diệt ấu trùng muỗi rất nhanh nhưng nó chỉ tồn tại từ vài giờ đến vài ngày. Chi phí dùng dầu hỏa để diệt ấu trùng muỗi thường tương đối cao hơn so với các loại hóa chất khác và có tác dụng không được lâu dài, bền vững nên người dân ở một số nơi ít sử dụng. Tuy nhiên chúng được dùng đặc thù tại những vùng ấu trùng muỗi đã kháng lại với các loại hóa chất khác, thực tế biện pháp vẫn được các hộ gia đình cá thể sử dụng trên diện hẹp ở quanh nhà. Dầu có sẵn tại địa phương Để xử lý các bề mặt nước có diện tích nhỏ mà muỗi có thể bay đến đẻ trứng và phát triển thành ấu trùng muỗi như mặt nước trên hố tiêu thì chỉ cần dùng một lượng ít dầu đốt paraffin hoặc dầu nhớt được thải ra từ các ga ra ô tô để thả xuống mặt nước. Ngoài ra, các loại dầu khác dùng để diệt ấu trùng muỗi trên diện rộng có thể có tại địa phương nhưng trong thực tế người dân hay dùng những loại sẵn có tại chỗ với giá cả phải chăng, phù hợp như dầu diesel và dầu đốt paraffin là loại dầu cũng rất có sẵn và có tác dụng hiệu quả giống nhau. Thực nghiệm ghi nhận mỗi hecta mặt nước cần rải từ 140 đến 190 lít dầu diesel, nếu thực hiện như vậy thì khá tốn kém. Tuy nhiên chi phí có thể giảm được từ 20 đến 75% nếu pha thêm chất phụ gia vào dầu diesel, dầu đốt hoặc dầu lửa để tăng độ lan rộng của dầu tại các vùng nước ô nhiễm hoặc có nhiều cây cỏ. Chất phụ gia octoxinol là một trong những chất có tác dụng tốt và đạt hiệu quả cao nếu được pha vào dầu với nồng độ 0,5%. Ngoài ra, có thể pha thêm 1 đến 1,25% dầu thực vật như dầu thầu dầu, dầu dừa... cũng là một biện pháp làm tăng độ lan rộng của dầu sử dụng; vì vậy mỗi hecta có thể pha thêm từ 18 đến 50 lít là đủ. Thực tế số lượng cụ thể, chính xác cho mỗi đợt rải dầu trên mặt nước để diệt ấu trùng muỗi phụ thuộc chủ yếu vào cây cỏ, rác đọng trên mặt nước nhiều hay ít và độ ô nhiễm của nước.
Dầu hỏa đổ xuống mặt nước được sử dụng từ rất lâu để diệt ấu trùng muỗi (ảnh minh họa)
Dầu thương mại Dầu thương mại là loại dầu được bào chế, sản xuất riêng để diệt ấu trùng muỗi vì chúng có chứa các chất hoạt tính bề mặt để làm tăng độ lan rộng và độc tính của dầu. Những loại dầu này chỉ cần sử dụng từ 9 đến 27 lít cho mỗi hecta là có tác dụng hiệu quả. Nếu pha thêm chất temephos diệt ấu trùng muỗi vào thì hiệu quả sẽ tăng thêm. Nếu dầu thương mại diệt ấu trùng muỗi được dùng đúng quy định, hướng dẫn của nhà sản xuất thì chúng không gây độc hại đối với cá, chim và các loài động vật khác. Việc sử dụng biện pháp khá đơn giản, chỉ cần đổ dầu thương mại diệt ấu trùng muỗi từ can đựng hoặc thùng chứa xuống mặt nước, nếu dùng trên diện rộng nên dùng các loại bình phun có tay cầm; khi diện tích mặt nước cần can thiệp rộng hơn nữa thì có thể rải dầu từ trên máy bay xuống. Ưu và nhược điểm biện pháp dùng dầu diệt ấu trùng muỗi Việc sử dụng biện pháp dùng dầu để diệt ấu trùng muỗi có những ưu điểm, nhược điểm khác nhau cần lưu ý khi thực hiện để bảo đảm tác dụng hiệu quả và an toàn. Về ưu điểm: Khi tiến hành biện pháp, có thể nhìn thấy váng dầu nổi trên mặt nước; do đó có thể xem xét được số lượng dầu sử dụng đã phù hợp hay chưa. Đối với những nơi có diện tích mặt nước tương đối hẹp như thùng đấu, ao, hố tiêu, mương rãnh... thì dùng phương pháp này khá rẻ tiền và dễ sử dụng. Đặc biệt ấu trùng muỗi không kháng lại với các loại dầu dùng nên có tác dụng hiệu quả. Khi sử dụng với số lượng dầu thích hợp, phương pháp này không gây độc hại đối với người, động vật, cá và các loài sinh vật không cần diệt khác sống ở trong nước. Về nhược điểm: Nếu phương pháp này được thực hiện trên diện tích mặt nước rộng thì khá tốn kém do phải sử dụng số lượng dầu nhiều. Nếu mặt nước có nhiều rong rêu, rác rưởi; phương pháp này không đạt được hiệu quả cao. Do đó phải cần dọn dẹp và vớt bỏ rong rêu, rác rưởi trước khi đổ dầu xuống mặt nước. Phương pháp dùng dầu để diệt ấu trùng muỗi chỉ có hiệu quả tác dụng trong thời gian ngắn khoảng vài ngày. Những nơi có nhiều cây cỏ và các chất khác, dầu sẽ bám quanh chúng; váng dầu trên mặt nước có thể vở tản ra khi có gió thổi. Khuyến nghị Như vậy biện pháp dùng các loại dầu đổ xuống mặt nước để diệt ấu trùng muỗi là một trong những phương pháp diệt muỗi được cộng đồng người dân sử dụng từ khá lâu và cũng tỏ ra khá hiệu quả ở một số nơi. Vì vậy ở những vùng muỗi có khả năng phát triển hoạt động với mật độ cao vào một số thời điểm có thể gây phiền hà trong sinh hoạt và truyền một số bệnh phổ biến tại địa phương, nếu có điều kiện có thể dùng dầu để diệt ấu trùng muỗi trên diện tích mặt nước hẹp, phù hợp và các hộ gia đình có thể thực hiện được một cách dễ dàng.
|
TRANG CHỦ
